Soru: Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi kaynama noktasını yükseltir?
Soru üzerinde verilen maddelerin etkileri şu şekildedir:
-
Buzlu Suya Sofra Tuzu Eklenmesi:
Sofra tuzu gibi iyonik bileşiklerin eklenmesi kaynama noktasını yükseltir. Bu fenomen, kaynama noktası yükselmesi olarak bilinir ve çözücünün buhar basıncı azalır. -
Su ile Demlenmiş Çay Karışımına Şeker Atılması:
Şeker gibi çözünür bir madde suyun kaynama noktasını yükseltir çünkü çözücü üzerinde buhar basıncı düşer. -
Atmosfer Basıncının Düşürülmesi:
Atmosfer basıncı düşürülürse kaynama noktası azalır, çünkü sıvının buhar basıncı daha düşük değerlerde atmosfer basıncıyla eşitlenir. -
Sütlü Kahvenin Sıcaklığı 40°C Olduğunda Karıştırılması:
Bu işlem yalnızca karıştırmayı ifade eder ve kaynama noktası üzerine bir etkisi olmaz. -
Buhar Basıncının Düşürülmesi:
Çözücü içinde çözünmüş bir madde buhar basıncını düşürürse kaynama noktası yükselir. Eğer bu işlem çözünmüş madde ile yapılmış ise, sonuç kaynama noktasını yükseltir. -
Saf Suya Hacminin Yarısı Kadar Çözünen Olarak Alkol Eklenmesi:
Alkol kimyasal özelliklerine bağlı olarak saf suyun kaynama noktasını genelde düşürür, çünkü bazı alkol türleri buhar basıncını arttırır.
Kaynama Noktasını Yükselten Maddeler:
- 1: Tuzu eklemek.
- 2: Çaya şeker eklemek.
- 5: Buhar basıncının düşürülmesi (eğer çözünen madde varsa).
Toplamda 3 madde kaynama noktasını yükseltir.
Doğru Cevap: B) 3
Bu listedeki maddeleri tek tek incelediğimizde kaynama noktası artışını sağlayanlar şunlardır:
• Buzlu suya sofra tuzu eklenmesi: Uçucu olmayan (non‐volatile) bir çözünen eklemek, çözeltinin buhar basıncını düşürür ve kaynama noktasını yükseltir (koligatif etki).
• Su ile demlenmiş çay karışımına şeker atılması: Şeker de uçucu olmayan bir çözünen olduğundan aynı mantıkla kaynama noktasını yükseltir.
• Buhar basıncının düşürülmesi: Saf çözücünün buhar basıncına göre relatif bir düşüş söz konusuysa (örneğin uçucu olmayan madde eklenmesiyle), çözelti ancak daha yüksek sıcaklıkta atmosfer basıncına eşit buhar basıncına ulaştığından kaynama noktası artar.
Aşağıdakiler ise kaynama noktasını yükseltmez veya düşürür:
• Atmosfer basıncının düşürülmesi → Dış basınç azalırsa sıvı daha düşük sıcaklıkta kaynar.
• Sütlü kahveyi 40 °C’ta karıştırmak → Çözeltinin bileşimi veya dış basınç değişmediğinden kaynama noktasına etkisi yoktur.
• Saf suya alkol eklenmesi → Alkol daha uçucu bir madde olduğu için karışımın toplam buhar basıncı saf sudan yüksek olur ve kaynama noktası (genellikle) düşer.
Dolayısıyla kaynama noktasını yükselten madde sayısı üçtür. Doğru cevap “3” (B) seçeneğidir.
Soru: Yukarıdakilerden kaç tanesi maddenin kaynama noktasını yükseltir?
Answer:
Kaynama noktasının yükselmesi (kaynama noktası yükseltmesi) genellikle çözeltinin buhar basıncının, çözünen maddenin eklenmesiyle düşmesi sonucu ortaya çıkan koligatif bir özelliktir. Aşağıdaki maddelerden hangilerinin bu etkiye sahip olduğuna bakalım:
-
Buzlu suya sofra tuzu eklenmesi
- Tuzu suda çözdüğümüzde, sodyum ve klor iyonları çözeltinin buhar basıncını düşürerek kaynama noktasını yükseltir.
-
Su ile demlenmiş çay karışımına şeker atılması
- Şeker de (sakkaroz gibi, uçucu olmayan bir katı) suda çözünen bir maddedir. Çözeltinin buhar basıncını düşürdüğü için kaynama noktasını artırır.
-
Atmosfer basıncının düşürülmesi
- Dış basınç azalırsa, sıvının kaynama noktası düşer. Dolayısıyla bu durum kaynama noktasını yükseltmez.
-
Sütlü kahvenin sıcaklığı 40°C olduğunda karıştırılması
- Bu sadece karıştırma eylemi olup, ek bir çözünen madde katılmadığından doğrudan kaynama noktasını etkilemez.
-
Buhar basıncının düşürülmesi
- Çözelti içinde uçucu olmayan veya daha az uçucu bir madde eklenerek sıvının buhar basıncı azaltılırsa, kaynama noktası yükselir. Bu tam olarak koligatif özellik mekanizmasıdır.
-
Saf suya hacminin yarısı kadar çözünen olarak alkol eklenmesi
- Alkol (örneğin etanol) suya göre daha düşük kaynama noktasına ve göreceli olarak yüksek buhar basıncına sahiptir. Karışımın uçuculuğunu artırarak çoğu zaman toplam kaynama noktasını düşürebilir ya da 100 °C’nin altına çekebilir. Dolayısıyla kaynama noktasını yükseltmez.
Bu açıklamalardan görülüyor ki 1, 2 ve 5 numaralı durumlar kaynama noktasını yükseltir. Dolayısıyla cevap 3 tanedir.