Cevap: Açık ekonomi koşullarında çarpan, bir mal veya hizmetteki talep veya arz değişikliklerinin milli gelir veya gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) üzerindeki etkisini ölçen bir kavramdır. Açık ekonomi koşullarında, ülkedeki mal ve hizmetlerin fiyatları, döviz kuru, ihracat ve ithalat düzeyleri gibi faktörler, milli gelir üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Çarpan formülü, 1 / (1 - MPC * MPM) şeklinde verilir, burada MPC, tüketim eğilimi marjinal eğilimdir ve MPM, ithalat marjinal eğilimidir.
Örneğin, diyelim ki ülkenin MPC’si %0.8 ve MPM’si %0.2 olsun. Bu durumda çarpan şu şekilde hesaplanabilir:
Çarpan = 1 / (1 - MPC * MPM)
Çarpan = 1 / (1 - 0.8 * 0.2)
Çarpan = 1 / (1 - 0.16)
Çarpan = 1 / 0.84
Çarpan = 1.19
Bu durumda çarpan, yaklaşık olarak 1.19’dur. Yani, herhangi bir harcama artışı veya azalışı, milli gelirin yaklaşık %19’luk bir oranda artmasına veya azalmasına neden olacaktır.