Soru: “Okulunuza gelirken yol boyunca gördüğünüz çeşitli işletmeleri, ürünleri ve hizmetleri yazınız ve hatırladığınız kadarıyla dış görünüşlerini kâğıda resmediniz. Ardından aşağıdaki soruları yanıtlayınız:
- Bu işletmeler toplumdaki hangi ihtiyaca yönelik faaliyet göstermektedir?
- Bu işletmelerde ne tür ürünler veya hizmetler satılabilir?
- Bu tür ürün, iş ve faaliyetleri ekonominin bir parçası olarak nasıl değerlendirirsiniz?
- Bu işletmelerde hangi meslekler faaliyet göstermektedir?”
Çevremdeki Ekonomi Etkinliği
Bu etkinlikte amaç, yakın çevremizdeki işletmeleri gözlemleyerek onların toplumun gereksinimlerine nasıl katkıda bulunduğunu anlamaktır. Yolda yürürken karşımıza çıkan çeşitli dükkanlar, mağazalar, marketler veya hizmet işletmelerini inceleyerek hem sundukları ürün ve hizmetleri hem de bunların ekonomik sistemdeki yerini değerlendirebiliriz. İşletmelerin dış görünüşleri, tabelaları, vitrin düzenlemeleri ve müşteri kitlesi gibi unsurlar bize işletmenin faaliyet alanı hakkında ipuçları verir.
Aşağıda, etkinlikle ilgili soruların yanıtlarını adım adım bulabilir ve konuyu daha net anlamak için bir tabloya da göz atabilirsiniz.
1) Bu İşletmeler Toplumdaki Hangi İhtiyaca Yönelik Faaliyet Göstermektedir?
Yolda sıkça görebileceğimiz bazı işletmelerin başlıca faaliyet alanları ve toplumun hangi ihtiyacını karşıladıkları şöyledir:
- Market veya Bakkal: Gıda ve temel ihtiyaç maddelerini sağlayarak insanların beslenme ve günlük yaşam için gerekli ürünlere ulaşmasını sağlar.
- Fırın: Ekmek ve unlu mamul gibi temel gıda ihtiyaçlarını karşılar.
- Kafe veya Restoran: Beslenme, sosyalleşme ve dinlenme ihtiyacı.
- Kıyafet Mağazası: Giyim ihtiyacını karşılar.
- Eczane: Sağlıkla ilgili temel ürünler ve ilaçlara erişim sağlar.
- Berber veya Kuaför: Kişisel bakım ve hijyen ihtiyacını karşılar.
- Kırtasiye: Özellikle öğrencilerin kırtasiye malzemesi ihtiyacını karşılar.
Görüldüğü gibi her işletme, toplumun bir ya da birkaç farklı ihtiyacına yönelik ürün veya hizmet sunar. Bu ihtiyaçların başında beslenme, giyim, barınma, iletişim, ulaşım ve sağlık gibi temel gereksinimler gelir. Aynı zamanda eğlence, dinlenme, eğitim ve hizmet sektörleri de bu listeye eklenebilir.
2) Bu İşletmelerde Ne Tür Ürünler veya Hizmetler Satılabilir?
Her işletmenin farklı ürün veya hizmet gamı vardır. Örnekleri şöyle sıralayabiliriz:
-
Market/Bakkal
- Ürünler: Ekmek, süt, peynir, sebze-meyve, temizlik ürünleri, atıştırmalıklar
- Hizmetler: Bazı marketlerde online sipariş, paket servisi
-
Fırın
- Ürünler: Ekmek, poğaça, simit, börek, pasta
- Hizmetler: Özel sipariş pasta yapımı, paket servis
-
Kafe/Restoran
- Ürünler: Sıcak ve soğuk içecekler, kahvaltı menüsü, öğle ve akşam yemeği seçenekleri, tatlılar
- Hizmetler: Masa servisi, yemek paketleme, online sipariş, özel gün organizasyonları
-
Kıyafet Mağazası
- Ürünler: Farklı yaş gruplarına uygun elbiseler, ayakkabılar, aksesuarlar
- Hizmetler: Müşteri danışmanlığı, beden ölçümü, online satış, iade/değişim
-
Eczane
- Ürünler: Reçeteli ilaçlar, reçetesiz ilaçlar, vitaminler, tıbbi malzemeler
- Hizmetler: Kan şekeri ölçümü, tansiyon ölçümü, ilaç danışmanlığı
-
Berber/Kuaför
- Ürünler: Şampuan, saç bakım ürünleri (saç boyası vb.)
- Hizmetler: Saç kesimi, saç boyama, saç bakımı, sakal tıraşı, cilt bakımı
-
Kırtasiye
- Ürünler: Defter, kalem, kitap, dosya, hobi malzemeleri
- Hizmetler: Fotokopi, belge tarama, ciltleme, online sipariş
Her işletme kendi uzmanlık alanına göre farklı ürün ve hizmet kombinasyonları sunar. Örneğin, bir markette temel tüketim malzemelerini bulmak mümkünken, bir kıyafet mağazasında moda ve giyim trendlerini karşılayan ürünler satışa sunulabilir.
3) Bu Tür Ürün, İş ve Faaliyetleri Ekonominin Bir Parçası Olarak Nasıl Değerlendiririz?
Ekonomi, toplumdaki üretim, dağıtım ve tüketim süreçlerinin tamamını kapsar. İşletmeler, ekonominin temel yapı taşlarını oluşturur. Şirketler veya küçük esnaf, ürün ya da hizmet üretir ve bunları tüketicilere satar. Bu süreçte:
- Üretim: İşletmeler hammaddeyi veya emeği kullanarak çeşitli ürünler üretir. Örneğin, fırınlar un, su, maya gibi malzemeleri kullanarak ekmek üretir.
- Dağıtım: Üretilen ürünler veya hizmetler tüketicilere ulaştırılır. Örneğin, bir market günlük taze ürünleri raflarına koyarak insanların hizmetine sunar.
- Tüketim: Tüketiciler, ihtiyaç ve isteklerine göre ürün veya hizmetleri satın alır, kullanır ya da tüketir.
Bu döngü sağlıklı bir şekilde devam ettiği sürece ekonomi işlerliğini korur. İşletmeler, sermaye, emek ve doğal kaynak gibi ekonomik faktörleri kullanır ve bu süreçte katma değer oluşturur. Hem iş gücü istihdamı sağlanır hem de toplumun farklı gereksinimleri karşılanır. Dolayısıyla, her işletme ister büyük ölçekli olsun ister küçük, ekonomik sistemin bir parçasıdır çünkü insanların ihtiyaçlarını gidermek, gelir sağlamak ve istihdam yaratmak gibi işlevleri vardır.
4) Bu İşletmelerde Hangi Meslekler Faaliyet Göstermektedir?
Her işletme türünde farklı meslek dalları faaliyet gösterir. Örnek olarak:
- Market veya Bakkal: Kasiyer, reyon görevlisi, depo sorumlusu, mağaza yöneticisi
- Fırın: Usta fırıncı, hamur ustası, tezgahtar, garson (ufak kafe bölümü varsa)
- Restoran/Kafe: Aşçı, garson, barista, kasiyer, paket servis elemanı
- Kıyafet Mağazası: Mağaza satış danışmanı, kasa görevlisi, depo sorumlusu, mağaza müdürü
- Eczane: Eczacı, eczacı kalfası, satış danışmanı, reyon görevlisi
- Berber/Kuaför: Berber, kuaför, manikür-pedikür uzmanı, stajyer kuaför
- Kırtasiye: Satış görevlisi, muhasebe görevlisi, mal kabul sorumlusu, fotokopi personeli
Mesleki çeşitlilik, işletmelerin sunduğu hizmet çeşidine bağlı olarak değişir. Bazı işletmelerde danışmanlık, yönetim, pazarlama, muhasebe gibi görevler de bulunurken, daha küçük işletmelerde tek bir kişi birden fazla görevi aynı anda üstlenebilir.
Özet Bilgiler Tablosu
| İşletme Türü | Toplumdaki İhtiyaç | Ürün/Hizmet Çeşitleri | Meslekler |
|---|---|---|---|
| Market/Bakkal | Gıda ve temel tüketim | Ekmek, süt, peynir, temizlik malzemeleri, atıştırmalık | Kasiyer, reyon görevlisi, mağaza yöneticisi |
| Fırın | Ekmek ve unlu mamul | Ekmek, poğaça, simit, pasta | Fırıncı ustası, tezgahtar |
| Restoran/Kafe | Beslenme ve sosyalleşme | Sıcak-soğuk içecekler, yemek, tatlı | Aşçı, garson, barista, kasiyer |
| Kıyafet Mağazası | Giyim ve moda ihtiyacı | Elbise, ayakkabı, aksesuar | Mağaza görevlisi, kasa sorumlusu, mağaza müdürü |
| Eczane | Sağlık hizmeti ve ilaç temini | Reçeteli/reçetesiz ilaçlar, vitaminler | Eczacı, eczacı kalfası, satış danışmanı |
| Berber/Kuaför | Kişisel bakım ve hijyen | Saç kesimi, saç bakımı, cilt bakımı | Berber, kuaför, manikür-pedikür uzmanı |
| Kırtasiye | Eğitim ve ofis malzemesi ihtiyacı | Defter, kalem, kitap, fotokopi hizmeti | Satış görevlisi, muhasebe, fotokopi personeli |
Tablodaki bilgiler, çevremizdeki en yaygın işletme türlerinin hangi ihtiyaçlara hizmet ettiğini ve ne gibi mesleklerin bu işletmelerde aktif rol aldığını özetler. Bu tablo aynı zamanda çalışma hayatının çeşitliliğini ve ekonominin nasıl birçok parçadan oluştuğunu da gösterir.
Sonuç ve Değerlendirme
Bu etkinlik sayesinde, okulumuza giderken gördüğümüz işletmelerin ne kadar çeşitli ürün ve hizmet sunduğunu, toplumun farklı ihtiyaçlarını karşılamak üzere faaliyet gösterdiklerini ve dolayısıyla ekonominin önemli birer yapı taşı olduklarını anlıyoruz. İşletme türü ne olursa olsun, her biri insanlara farklı bir alanda hizmet ederek ihtiyaçların giderilmesi, gelir elde edilmesi ve istihdam sağlanması süreçlerine katkıda bulunur. Üretim, dağıtım ve tüketimin kesintisiz bir şekilde işlemesi, hem yerel hem de ulusal ekonomi için kritik önem taşır.
Gözlem yaptıkça, işletmelerin sadece ürün satmadığını, aynı zamanda etkileşim sağladığını, ağızdan ağıza pazarlama yaptığını, semtler ve mahallelerin sosyalleşme noktaları olarak hizmet verdiğini de fark edebiliriz. Örneğin, bir kahve dükkanı yalnızca kahve satmaz, aynı zamanda insanların buluştuğu, sohbet ettiği ve hatta iş toplantıları düzenlediği bir mekân olur.
Bu tür etkinlikler, öğrencilerin ekonomik farkındalıklarını artırmakla kalmayıp, gelecekte seçecekleri meslekler hakkında da ipuçları sunar. Gördüğünüz üzere bir işletmede pek çok farklı meslek dalı yer alabilir. Bu da bize kendi ilgi alanlarımıza göre ileride hangi alanda çalışabileceğimize dair fikir verir.
Cevap: Bu işletmeler, toplumun gıda, giyim, sağlık, eğitim ve eğlence gibi temel veya ikincil ihtiyaçlarına yönelik faaliyet göstererek ekonominin birer parçası haline gelir. Her işletme farklı ürünler veya hizmetler sunar ve bunları tüketicinin kullanımına ya da tüketimine sunarak piyasada değer yaratır. Tüm bu işletmelerde kasiyer, reyon görevlisi, fırıncı, aşçı, eczacı, berber, kuaför gibi çeşitli meslekler görev alır ve iş gücü piyasasını çeşitlendirir.