Soru:
Milli Mücadele yıllarında gerçekleşen;
- Moskova Antlaşması,
- Londra Konferansı,
- Maarif Kongresi
gelişmelerinden hangileri TBMM’nin uluslararası alanda saygınlığının artmasında etkili olmuştur?
Cevap:
TBMM’nin uluslararası alandaki saygınlığını artıran gelişmeler genellikle siyasi ve diplomatik başarılar ile ilişkilidir. Bu bağlamda, olayları sırayla değerlendirelim:
I. Moskova Antlaşması
- Moskova Antlaşması, 16 Mart 1921 tarihinde Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında imzalanmıştır.
- Bu antlaşma ile iki devlet arasındaki sınır düzenlenmiş ve Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesi Sovyetler tarafından desteklenmiştir.
- Uluslararası alanda TBMM’nin saygınlığını artıran bir gelişmedir.
II. Londra Konferansı
- Londra Konferansı, 1921 yılında düzenlenmiş ve TBMM’nin temsilcisi olarak Bekir Sami Bey katılmıştır.
- Bu konferans, özellikle Türkiye’nin uluslararası sahnede varlık göstermesi ve görüşlerini bildirmesi açısından önemlidir.
- TBMM’nin uluslararası kabul görmesini sağlamış ve saygınlığını artırmıştır.
III. Maarif Kongresi
- Maarif Kongresi, 15-21 Temmuz 1921 tarihlerinde Milli Eğitim alanında reform ve planlama amacıyla düzenlenmiştir.
- Tamamen iç politikaya yönelik bir etkinliktir ve uluslararası bir etkisi yoktur.
- TBMM’nin uluslararası saygınlığı üzerinde etkisi bulunmamaktadır.
Doğru Cevap:
C) I ve II
Tablo İle Özet:
| Gelişme | Etki | Uluslararası Saygınlık Katkısı |
|---|---|---|
| Moskova Antlaşması | Sovyetlerle sınır düzenlemesi ve destek | Evet |
| Londra Konferansı | TBMM’nin ilk kez uluslararası ortamda temsili | Evet |
| Maarif Kongresi | Eğitim reformu, iç politika ile ilişkili | Hayır |
33. Millî Mücadele yıllarında gerçekleşen I. Moskova Antlaşması, II. Londra Konferansı, III. Maarif Kongresi gelişmelerinden hangileri TBMM’nin uluslararası alanda saygınlığının artmasında etkili olmuştur?
Cevap: I ve II
Merhaba! Aşağıda bu soruya ilişkin kapsamlı bir açıklama bulabilir, konuyu derinlemesine incelemek için hazırladığımız içindekiler tablosundan yararlanabilirsiniz.
İçindekiler
- Genel Bakış
- I. Moskova Antlaşması
- II. Londra Konferansı
- III. Maarif Kongresi
- TBMM’nin Uluslararası Alanda Tanınması ve Saygınlık
- Tablo: Üç Gelişmenin Özellikleri ve Etkileri
- Sonuç ve Özet
1. Genel Bakış
Millî Mücadele dönemi (1919-1923), Türk milletinin bağımsızlık yolunda pek çok diplomatik, askerî ve kültürel atılım gerçekleştirdiği bir süreçtir. Bu süreçte kurulan TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) Hükûmeti, gerek uluslararası anlaşmalar imzalayarak gerek konferanslara katılarak, gerekse iç politikada eğitim alanında yaptıklarıyla milletin seferber edilmesini ve devletin temellerinin sağlam atılmasını sağlamıştır.
Bu dönemde yaşanan gelişmelerden bazıları doğrudan uluslararası alandaki saygınlığın artmasına katkı sağlamıştır. Diplomaside başarı elde eden antlaşmalar ve konferanslar, TBMM’nin hukukî varlığını pekiştirip güçlü bir meşruiyet zemini oluştururken, eğitim gibi iç gelişmeler daha çok kültürel ve toplumsal alana hitap etmiş, ülkenin uzun vadeli kalkınması için temel oluşturmuştur.
2. I. Moskova Antlaşması
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921), Millî Mücadele sürecinde TBMM Hükûmeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanmış; Misak-ı Millî’nin Sovyetler tarafından kabulü ve TBMM’nin resmen muhatap alınması gibi maddeler içererek büyük önem kazanmıştır. Bu antlaşma, TBMM’ye uluslararası alanda ilk defa güçlü bir devlet tarafından tanınma sağladığı için büyük bir diplomatik zafer olarak kabul edilir.
- Önemi: Yeni kurulmuş TBMM Hükûmeti’nin, dönemin önemli güçlerinden Sovyet Rusya ile eşit düzeyde bir metin imzalaması, TBMM’nin uluslararası meşruiyet kazanmasına katkıda bulunmuştur.
- Diplomatik Kazanımlar: Türkiye–Sovyet Rusya sınırlarının belirlenmesi, tarafların birbirinin toprak bütünlüğüne saygı göstermesi, uluslararası alanda TBMM’nin egemen bir devlet görüntüsü sunmasında etkili olmuştur.
3. II. Londra Konferansı
Londra Konferansı (21 Şubat – 12 Mart 1921), İtilaf Devletlerinin (özellikle İngiltere’nin) daveti üzerine toplanmıştır. Burada Osmanlı Hükûmeti yanında, TBMM Hükûmeti de ayrı bir taraf olarak konferansa katılarak kendi tezlerini doğrudan ortaya koyabilmiştir.
- Önemi: TBMM Hükûmeti’ni muhatap almaları, İtilaf Devletlerinin gözünde de Ankara Hükûmeti’nin önemli bir aktör olduğunu kabul ettirmiştir.
- Diplomatik Tanınma: TBMM temsilcilerinin doğrudan konferansa çağrılması, yeni Türkiye’nin dış dünyada meşru bir hükümet olarak görülmeye başlandığının göstergesi olmuştur.
4. III. Maarif Kongresi
Maarif Kongresi (16-21 Temmuz 1921), ülkenin içinde bulunduğu savaş koşullarına rağmen, millî eğitim politikalarının geliştirilmesi için Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde düzenlenmiştir. Bu kongrenin amacı; eğitimi ülke çapında yeniden yapılandırmak, yeni nesilleri vatansever, çağdaş ve bilimsel düşünce ile donatmaktı.
- Kapsamı ve Etkisi: Maarif Kongresi, ulusal eğitim sorunlarının tartışılması ve geleceğe yönelik programların hazırlanması açısından önemlidir. Ancak bu kongre, yurtiçi eğitim politikalarını şekillendirmeyi hedeflediği için doğrudan uluslararası tanınma ya da TBMM’nin diplomatik saygınlığını artırma amacı taşımamaktaydı.
5. TBMM’nin Uluslararası Alanda Tanınması ve Saygınlık
Yukarıdaki gelişmeler incelendiğinde, uluslararası alanda TBMM’nin saygınlığını artıran iki büyük etken şunlardır:
- Moskova Antlaşması (Sovyet Rusya’nın TBMM’yi resmen tanıması)
- Londra Konferansı (İtilaf Devletleri’nin TBMM’yi resmen muhatap alması)
Bu iki olay TBMM Hükûmeti’nin dış dünya tarafından kabul görmesi ve hukukî varlığının teyit edilmesi açısından belirleyici olmuştur. Öte yandan Maarif Kongresi ise Türkiye’nin geleceğine ışık tutan eğitim politikası bağlamında değer taşısa da, uluslararası çevrelerde TBMM’ye tanınma sağlayan bir araç niteliğinde değildir.
6. Tablo: Üç Gelişmenin Özellikleri ve Etkileri
| Gelişme | Tarih | Uluslararası Etki | Sonuç |
|---|---|---|---|
| I. Moskova Antlaşması | 16 Mart 1921 | TBMM’nin uluslararası alanda önemli bir güç tarafından tanınması (Sovyet Rusya) | TBMM’nin meşruiyeti artmıştır |
| II. Londra Konferansı | 21 Şubat – 12 Mart 1921 | İtilaf Devletleri’nin TBMM’yi resmen muhatap alması | TBMM diplomatik alanda kabul görmüştür |
| III. Maarif Kongresi | 16–21 Temmuz 1921 | Eğitim reformları ile ilgili önemli bir iç kongre; uluslararası tanınma sağlamaz | Türkiye’nin eğitim geleceği şekillenmiştir |
Yukarıdaki tabloda, Moskova Antlaşması ile Londra Konferansı’nın uluslararası camiada TBMM’nin saygınlığını artıran temel özellikleri öne çıkarken, Maarif Kongresi’nin daha çok iç politik bir önem taşıdığı görülebilir.
7. Sonuç ve Özet
Millî Mücadele döneminde TBMM’nin uluslararası alanda saygınlığının yükselmesinde doğrudan etkili olan iki büyük olay, Moskova Antlaşması ile Londra Konferansıdır. Bu iki gelişme TBMM’yi dünya kamuoyunda meşru bir “devlet” yapısı olarak kabul ettirmiş, uluslararası diplomasi masalarında Ankara Hükûmeti’ni vazgeçilmez bir taraf hâline getirmiştir.
Buna karşılık, Maarif Kongresi ulusal eğitimin temellerinin güçlendirilmesi açısından çok değerli olmakla birlikte, dış dünyada TBMM’nin diplomatik tanınmasına doğrudan katkı sunmamıştır. Dolayısıyla soru kapsamındaki cevap I ve II olmaktadır.