10 tane fiilimsi cümle
10 tane fiilimsi cümle
Cevap:
Merhaba! Fiilimsiler (eylemsiler), fiillerden türeyerek hem fiil hem de isim, sıfat ya da zarf gibi bazı ekleri alabilen sözcüklerdir. Türkçede fiilimsiler genellikle üç gruba ayrılır:
- **İsim-fiiller (“-me, -ma, -iş, -uş” ekleri)
- **Sıfat-fiiller (“-an, -en, -dik, -ecek, -miş” ekleri)
- Zarf-fiiller (“-arak, -erek, -ıp, -ince, -ken” vb. ekler)
Aşağıda fiilimsi barındıran 10 örnek cümle ve ardından tablolu özet bulunmaktadır.
Table of Contents
1. Fiilimsi Nedir?
Fiilimsi, fiil kök veya gövdelerine bazı eklerin getirilmesiyle oluşan sözcüklerdir. Her ne kadar fiilden türese de başka sözcük türleri gibi davranabilirler. Örneğin isim-fiiller isim gibi görev yaparken, sıfat-fiiller sıfat gibi, zarf-fiiller de zarf gibi görev üstlenirler.
2. Örnek Fiilimsi Cümleler
Aşağıdaki cümlelerin her birinde kalın olarak belirtilen fiilimsi(ler) yer almaktadır. Parantez içinde hangi tür fiilimsi olduğu da açıklanmıştır.
- Okuyarak (zarf-fiil) öğrendiğim bilgileri sınıfla paylaştım.
- Odanın ortasına koyduğum (sıfat-fiil) kutu hâlâ açılmamış.
- Yürürken (zarf-fiil) müzik dinlemeyi çok seviyorum.
- Yapma (isim-fiil) işi çiçekler, evin dekorasyonuna renk kattı.
- Gelecek (sıfat-fiil) hafta tatile çıkacağımız için çok heyecanlıyım.
- Ankara’ya gideceğimi (isim-fiil eki “-ecek” + iyelik eki “-im”) kimseyle paylaşmadım.
- Kütüphanede ders çalışırken (zarf-fiil), zamanın nasıl geçtiğini fark etmedim.
- Rüzgarın estiğini hissetmeyen (sıfat-fiil) adam, dışarıya ince bir ceketle çıktı.
- Söylediğin (sıfat-fiil) şarkıyı tekrar dinlemek istiyorum.
- Konuşma (isim-fiil) tarzınıza dikkat etmelisiniz.
Her cümlede fiilimsi görevinde kullanılan sözcük, temel fiilinden koparak farklı bir görev üstlenmiştir.
3. Fiilimsi Türleri ve Ekleri
-
İsim-fiiller (Eylemsiler)
- Ekleri genellikle: -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş
- Cümlede isim görevinde kullanılır. Örnek: “Senin gelmen beni çok mutlu etti.”
-
Sıfat-fiiller
- Ekleri: -an, -en, -dik, -ecek, -miş (ve bunların ek varyasyonları)
- Cümlede sıfat görevinde kullanılır. Örnek: “Bahçede oynayan çocuklar çok neşeli.”
-
Zarf-fiiller (Bağ-fiiller)
- Ekleri: -arak, -erek, -ıp, -ip, -ince, -ken, -madan, -meksizin vb.
- Cümlede zarf (belirteç) görevinde kullanılır. Örnek: “Koşarak okuluna yetişti.”
4. Özet Tablo
Aşağıdaki tablo, yukarıdaki 10 cümlenin fiilimsi türlerini özetlemektedir:
| Cümle No | Cümle | Fiilimsi | Fiilimsi Türü | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Okuyarak öğrendiğim bilgileri sınıfla paylaştım. | Okuyarak | Zarf-fiil | Eylem biçimiyle nasıl öğrendiğini belirtir. |
| 2 | Odanın ortasına koyduğum kutu hâlâ açılmamış. | koyduğum | Sıfat-fiil | Kutu hakkındaki niteliği belirtiyor. |
| 3 | Yürürken müzik dinlemeyi çok seviyorum. | Yürürken | Zarf-fiil | Eylem sırasını/zamanını gösteriyor. |
| 4 | Yapma işi çiçekler, evin dekorasyonuna renk kattı. | Yapma | İsim-fiil | İsimleşmiş fiil, çiçeğin niteliğini belirtiyor. |
| 5 | Gelecek hafta tatile çıkacağımız için çok heyecanlıyım. | Gelecek | Sıfat-fiil | Zaman belirten niteliği ifade eder. |
| 6 | Ankara’ya gideceğimi kimseyle paylaşmadım. | gideceğimi | İsim-fiil (+ek) | Geniş zaman kip eki + iyelik ekiyle isim-fiil. |
| 7 | Kütüphanede ders çalışırken, zamanın nasıl geçtiğini fark etmedim. | çalışırken | Zarf-fiil | Bir eylem sırasında başka bir eylemin gerçekleştiği. |
| 8 | Rüzgarın estiğini hissetmeyen adam, dışarıya ince bir ceketle çıktı. | hissetmeyen | Sıfat-fiil | “Adam”ı niteleyen sıfat-fiil. |
| 9 | Söylediğin şarkıyı tekrar dinlemek istiyorum. | Söylediğin | Sıfat-fiil | Şarkının niteliğini belirtiyor (hangi şarkı?). |
| 10 | Konuşma tarzınıza dikkat etmelisiniz. | Konuşma | İsim-fiil | “Konuşma”, cümlede nesne konumunda isim görevli fiil. |
5. Özet ve Sonuç
Bu çalışmada fiilimsilerin ne olduğunu, hangi eklerle türetildiğini ve nasıl cümle içinde kullanıldığını 10 örnek cümle üzerinden irdeledik. Fiilimsi türleri arasında isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olmak üzere üç temel grup yer alır. Her fiilimsi, cümlede farklı bir görevi üstlenerek dili zenginleştirir. İyi bir yazı veya konuşma sırasında fiilimsilerden yararlanmak, anlatımı hem çeşitlendirir hem de akıcılık kazandırır.
Kısaca Özet:
- Fiilimsi, fiil soylu bir sözcüğe ek getirilerek isim, sıfat ya da zarf işlevi kazandıran yapılardır.
- İsim-fiil, fiili isim gibi kullanır.
- Sıfat-fiil, fiili sıfat gibi kullanır.
- Zarf-fiil, fiili zarf gibi kullanır ve eylemi zaman, biçim veya neden-sonuç bakımından açıklar.
Bu kapsamlı örneklerle fiilimsi yapısını daha iyi anlamak ve yazılarınızda doğru şekilde kullanmak mümkün olacaktır.