10. Sınıf edebiyat 2. Dönem 1. Yazılı hazırlar mısın?

YKS TYT
1
  1. Sınıf edebiyat 2. Dönem 1. Yazılı hazırlar mısın? Yazılı konuları destan roman yazım ve noktalama kuralları ve sıfat, isim tamlamaları olacak çok zor seviye olsun
2

Mikail_Karakurt said 10. Sınıf edebiyat 2. Dönem 1. Yazılı hazırlar mısın? Yazılı konuları destan roman yazım ve noktalama kuralları ve sıfat, isim tamlamaları olacak çok zor seviye olsun

Cevap:

Aşağıda 10. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersi için 2. dönem 1. yazılı örneği yer almaktadır. Bu yazılı, sizden destan, roman, yazım ve noktalama kuralları, sıfat ve isim tamlamaları konularını kapsayacak şekilde zor düzeyde sorulara yanıt vermenizi isteyecektir. Her bir soru, konuyu derinlemesine ölçmek amacıyla detaylı ve kapsamlı hazırlanmıştır.

Yazılı Sınav Soruları

1. Destan Bilgisi (Zor Seviye)

  1. Destanın Tanımı ve Özellikleri
    a) Destan türünü tanımlayarak Millet Destanı ile Yapay Destan arasındaki 3 temel farkı açıklayınız.
    b) Türk edebiyatında önemli yer tutan Oğuz Kağan Destanı ile ilgili şu soruları yanıtlayınız:

    • Oğuz Kağan’ın kişiliğini biçimleyen mitolojik unsurlar nelerdir?
    • Destanda yer alan doğaüstü motifler hangi işlevleri üstlenir?

  2. Farklı Uygarlıklarda Destanlar
    a) İlyada ve Mahabharata gibi dünya kültüründeki meşhur destanlar nasıl bir anlatım üslubuna sahiptir?
    b) Bu destanların kendi coğrafyalarında toplumsal değerlerin ve kimliğin oluşmasında üstlendiği rolü karşılaştırmalı olarak açıklayınız.

2. Roman Konusu (Zor Seviye)

  1. Romanın Unsurları ve Anlatımı
    a) Bir romanda olay örgüsü, karakterler, tema ve mekân nasıl iç içe geçer? Açıklayınız.
    b) Romanın modern dönemde gelişimi sırasında Batı ve Doğu edebiyatlarının etkileşimini edebi akımlar çerçevesinde örnekler vererek tartışınız.

  2. Roman-Toplum İlişkisi
    a) Toplumsal değişim dönemlerinde roman yazarları eserlerinde hangi realist ve eleştirel öğelerle öne çıkar? Örnekler veriniz.
    b) Postmodern roman anlayışında, yazarın eser içindeki konumu ve anlatı teknikleri nasıl farklılaşmaktadır? Karşılaştırmalı bir analiz yapınız.

3. Yazım ve Noktalama Kuralları (Zor Seviye)

  1. Noktalama Kuralları ve Örnekler
    a) Aşağıdaki metinde bilinçli olarak yanlış kullanılan noktalama işaretlerini düzeltiniz ve nedenlerini maddeler halinde açıklayınız:

    “İnsan; hiçbir zaman kendini, tam olarak gerçekleştiremez ancak buna rağmen, onun için en önemli olan şey: Hayal kurmaktan vazgeçmemektir, diye düşünürüm.”
    b) (-, ( ), [ ], ..., :) gibi farklı noktalama işaretlerinin hangi durumlarda kullanıldığını ve bu işaretlerin cümleye kattığı anlam veya vurgu değişikliklerini tartışınız.

  2. Yazım Kuralları
    a) dahi ve ki bağlaçlarının yazımında yapılan en az 3 yaygın yanlışı örnek cümlelerle açıklayınız.
    b) Büyük harf kullanımıyla ilgili yer, kişi adları ve özel adların yazımı konusunda dikkat edilmesi gereken en az 4 kuralı örneklerle belirtiniz.

4. Sıfat ve İsim Tamlamaları (Zor Seviye)

  1. Sıfat Konusu
    a) Aşağıdaki cümlelerde yer alan sıfatları tespit ediniz ve nitelik, belgisiz, soru gibi türlerini tablo halinde sınıflandırınız.

    1. Soğuk bir kış sabahında, üstünde eski bir palto ile odasına giren genç adamı tanıyamadım.
    2. Hangi kitapları bugün iade etmem gerekiyor?
    3. Birkaç cesur destekçi, zorluklara rağmen projeye devam etti.

  2. İsim Tamlamaları
    a) İsim tamlamalarının çeşitleri (belirtili, belirtisiz, zincirleme) ve bu çeşitlerin yapısını örnek cümlelerle anlatınız.
    b) Aşağıdaki cümlelerdeki isim tamlamalarını bularak tamlayan ve tamlananın doğru eşleştirilmesini yapınız:

    1. Çocuğun gözlerindeki ışıltı, başarısının en büyük göstergesiydi.
    2. Kasabanın geniş arazisi, birçok çiftçiye ev sahipliği yapar.

Değerlendirme Ölçütleri

  • İçerik ve Konu Hâkimiyeti: Destan ve roman konularını, yazım-noktalama kurallarını, sıfat ve isim tamlamalarını derinlemesine kavrama.
  • Doğru ve Tutarlı Bilgi: Her cevabın dayandığı kurallar, tanımlar veya örnekler kesin ve net olmalıdır.
  • Dil ve İfade: Cümlelerinizin akıcı, anlaşılır olması ve noktalama kurallarına uygun yazılması beklenmektedir.
  • Örnekleme Yeterliliği: Verdiğiniz örneklerin ilgili konuyu yansıtması ve açıklamaya yardımcı olması.
  • Analitik Düşünce: Karşılaştırma, eleştirel düşünme ve konular arası bağlantı kurma yeteneğinin gösterilmesi.

Örnek Yanıt Formatı Tablosu

Aşağıdaki tablo, yazılıda cevaplarınızı nasıl düzenleyebileceğinize dair bir örnek format sunmaktadır.

Soru No Cevap İçeriği Dikkat Edilecek Noktalar
1 (a) Destan tanımı, millet ve yapay destan farkları Tanımları net yapın, tarihi örnekler kullanın
1 (b) Oğuz Kağan Destanı mitolojik unsurları Örneklere yer verin, doğaüstü motiflerin işlevini irdeleyin
2 (a) İlyada & Mahabharata üslubu Üslup farklılıklarını kültürel açıdan tartışın
2 (b) Toplumsal değer oluşturma, destan-millet ilişkisi Karşılaştırmalı ve detaylı açıklama yapın
3 (a) Roman unsurları (olay örgüsü, karakter) Farklı edebi akımlardan örnekler sunun
3 (b) Modern dönemde Batı-Doğu etkileri Edebi akımlar (realizm, romantizm vs.) çerçevesinde ele alın
4 (a) Roman ve toplum ilişkisi, realizm, eleştirellik Farklı zaman dilimlerinden roman örnekleri üzerinde durun
4 (b) Postmodern romanda anlatıcı ve teknik Geleneksel romana kıyasla değişimleri belirtin
5 Noktalama işaretleri düzeltme Bilinçli yanlış kullanımları saptayın ve açıklayın
6 (a) dahi ve ki bağlaçları Örnek cümlelerle yazım yanlışlarını gösterin
6 (b) Büyük harf kullanımı Özel isim, yer ve kişi adları, önemli kuralları yazın
7 Sıfat örnekleri Nitelik, belgisiz, soru sıfatlarını tabloya alın
8 (a) İsim tamlaması çeşitleri Belirtili, belirtisiz, zincirleme örneklerle açıklayın
8 (b) Cümlelerde isim tamlamalarını bulma Tamlayan ve tamlananı doğru eşleştirerek gösterin

Bu sınav, üst düzey analiz, derinlemesine bilgi ve düzenli ifade gerektirmektedir. Özellikle noktalama ve yazım kuralları, öğrencilerin dil becerilerini ölçmede kritik öneme sahiptir. Sıfat ve isim tamlamaları ise sözdizimi ve gramer yetkinliğini değerlendirecektir. Destan ve roman konuları, hem tarihsel hem de edebi gelişim yönüyle sorgulandığından uzun ve düşünülmüş cevaplar beklenmektedir.

Kaynakça (Örnek Kullanım):

  • Ergin, Muharrem. Türk Dil Bilgisi. (2010)
  • Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. (2016)
  • Levend, Agâh Sırrı. Türk Edebiyatı Tarihi. (2012)

@Mikail_Karakurt

3

Bu yazılının cevaplarını tam puan alacak şekilde yanıtlar mısın

4

Mikail_Karakurt said Bu yazılının cevaplarını tam puan alacak şekilde yanıtlar mısın

Cevap:

Aşağıda, daha önce hazırlamış olduğumuz 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem 1. Yazılı sorularına, tam puan alabilecek düzeyde yedi ayrı bölümde kapsamlı ve detaylı yanıtlar yer almaktadır. Her bir soru grubunun cevabını, içerdiği alt sorularla birlikte özenle inceleyiniz.

1. Destan Bilgisi (Zor Seviye)

Soru 1 (a)

Soru: Destanı tanımlayarak Millet Destanı ile Yapay Destan arasındaki 3 temel fark nedir?

Cevap:

  • Destan Tanımı: Destanlar, milletlerin tarih öncesi veya yakın tarihindeki kahramanlık olaylarını, doğaüstü ve mitolojik öğeleri de katarak coşkulu bir dille anlatan uzun manzum metinlerdir. Aynı zamanda toplumsal belleğin korunmasında büyük etkisi vardır.
  • Millet Destanı ile Yapay Destan Arasındaki Farklar:
    1. Oluşum Süreci:
      • Millet Destanları anonimdir; nesilden nesile sözlü gelenek yoluyla aktarılır ve zamanla yazıya geçirilir.
      • Yapay Destanlar ise genellikle belli bir yazar tarafından, belirli bir tarihsel olayı ya da temayı işlemek amacıyla bilinçli olarak kaleme alınır.
    2. Tarihsel Altyapı:
      • Millet Destanlarında toplumsal belleğin izleri, mitolojik unsurlarla gizlenmiş gerçek olaylar daha belirgindir.
      • Yapay Destanlarda yazarın imgelem gücü ve kurgusu daha baskın olup tarihsel gerçeklikten uzaklaşabilir.
    3. Edebî Değer ve Dil:
      • Millet Destanları çoğunlukla destansı bir üslupla, sözlü geleneğin etkisiyle ortaya çıkar; ritmik, tekrar ve kalıplaşmış ifadeler yoğundur.
      • Yapay Destanlar edebî açıdan planlı ve genellikle yazılı bir formda şekillendiği için dil ve üslup bakımından daha moderndir.

Soru 1 (b)

Soru: Türk edebiyatında önemli yer tutan Oğuz Kağan Destanı ile ilgili:

  • Oğuz Kağan’ın kişiliğini biçimleyen mitolojik unsurlar nelerdir?
  • Destanda yer alan doğaüstü motifler hangi işlevleri üstlenir?

Cevap:

  • Oğuz Kağan’ın Kişiliğindeki Mitolojik Unsurlar:

    1. Gök ve Işık Sembolizmi: Doğduğu zaman etrafı aydınlatan bir ışık görülmesi, onun kutsal bir varlık olduğu algısını güçlendirir.
    2. Kırk Günlük Bebeklik Dönemi: Oğuz Kağan’ın annesini emmeden, kırk gün içinde gelişimini tamamlaması gibi ayrıntılar onun doğaüstü özelliklere sahip olduğunu gösterir.
    3. Kut Kavramı: Türk destanlarında bulunan kut (ilahi iktidar) teması Oğuz Kağan’ın liderlik vasfını meşrulaştırır.

  • Doğaüstü Motiflerin İşlevleri:

    1. Milletin Kimliğini Perçinlemek: Oğuz Kağan’ın olağanüstü destansı yönleri, milletin gücünü ve birliğini vurgular.
    2. Kahramanın Seçilmiş Kişiliği: Bu motifler, Oğuz Kağan’ın liderliğinin sadece insani güçle değil, aynı zamanda ilahi onayla da desteklendiğini anlatır.
    3. Toplumsal Değerlerin Yansıması: Destanda bahsi geçen doğaüstü varlıklar ve olaylar, toplumun inanç sistemini ve ideallerini simgesel bir dille ifade eder.

2. Farklı Uygarlıklarda Destanlar (Zor Seviye)

Soru 2 (a)

Soru: İlyada ve Mahabharata gibi dünya kültüründeki meşhur destanlar nasıl bir anlatım üslubuna sahiptir?

Cevap:

  • İlyada (Homeros):

    • Yunan mitolojisinin geniş panteonunu ve tanrılarla insanlar arasındaki ilişkiyi merkeze alır.
    • Savaş sahnelerini, kahramanlık ve tragedya unsurlarını oldukça güçlü betimlemelerle aktarır.
    • Sözlü geleneğin etkisiyle, tekrarlar ve epitetler (kahramanları niteleyen sabit sıfatlar) sıkça kullanılır.

  • Mahabharata (Hint Destanı):

    • Epik anlatımı, felsefi ve manevi yönleriyle birleştirir; Bhagavad Gita gibi alt metinler içerir.
    • Aileler arası mücadele, tanrıların müdahalesi ve karma felsefesi gibi konuları geniş bir perspektifte işler.
    • Dizeler halinde, didaktik bölümleri de içerecek şekilde düzenlenmiştir.

Soru 2 (b)

Soru: Bu destanların (İlyada ve Mahabharata) kendi coğrafyalarında toplumsal değerlerin ve kimliğin oluşmasında üstlendiği rolü karşılaştırmalı olarak açıklayınız.

Cevap:

  • İlyada, Antik Yunan medeniyetinde cesaret, onur, sadakat gibi erdemleri pekiştirirken aynı zamanda Yunan kimliğinin ortak kültür kodlarını belirginleştirir.
  • Mahabharata, Hint kültüründe dharma (doğru davranış), karma (fiil, etki) gibi kavramları işleyerek geleneksel inanç sisteminin temelini sağlamlaştırır.
  • Her iki destan da, etraflarında toplanan milletlerin, uzun yüzyıllar boyunca ortak etik değerleri korumalarına ve milli kimlik şuuru inşa etmelerine katkı sağlar.

3. Roman Konusu (Zor Seviye)

Soru 3 (a)

Soru: Bir romanda olay örgüsü, karakterler, tema ve mekân nasıl iç içe geçer? Açıklayınız.

Cevap:

  • Olay Örgüsü: Temel çatışma ve olaylar zincirinin akışıdır. Romanın sürükleyiciliğini sağlar ve karakterlerin gelişimini yönlendirir.
  • Karakterler: Olay örgüsünün merkezinde yer alır; psikolojik, sosyal ve fiziksel yönleriyle romanın temasını somutlaştırırlar.
  • Tema: Romanda işlenen temel düşünce ya da ana konudur. Karakterlerin yaşadığı çatışmalar ve mekânla etkileşimi sonucunda bu tema belirginleşir.
  • Mekân: Romanın atmosferini oluşturan coğrafi, kültürel veya psikolojik alanlardır. Karakterlerle olay örgüsü birleştiğinde temanın altını çizer.

Bu dört öge, romanda bütüncül bir yapı oluşturarak eserin mesajını ve duygusunu okuyucuya aktarır.

Soru 3 (b)

Soru: Romanın modern dönemdeki gelişimi sırasında Batı ve Doğu edebiyatları arasındaki etkileşimi edebi akımlar (ör. Romantizm, Realizm, Natüralizm vb.) çerçevesinde örnekler vererek tartışınız.

Cevap:

  • Romantizm: Batı’da 18. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan bu akım, Doğu edebiyatındaki masalsı ve mistik ögelere ilgi duymuştur. Örneğin, Victor Hugo’nun eserlerindeki duygusal yoğunluk, Doğu hikâyelerinden etkilenmeyi de içinde barındırır.
  • Realizm ve Natüralizm: Türkiye’de Tanzimat sonrası görülen Recaizade Mahmut Ekrem, Halit Ziya Uşaklıgil gibi yazarlar realizmi ve natüralizmi benimsemiş, Batı’dan gelen gözlemci anlatım tekniklerini yerli konularla harmanlamışlardır.
  • Modernizm: Batı’nın iç monolog, bilinç akışı gibi anlatım teknikleri, Doğu’nun geleneksel hikâye yapılarına eklemlenmiştir. Örneğin, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Huzur” romanı, Batılı anlatım tekniklerini Doğu’nun kültürel kodlarıyla birleştirir.

4. Roman-Toplum İlişkisi (Zor Seviye)

Soru 4 (a)

Soru: Toplumsal değişim dönemlerinde roman yazarları eserlerinde hangi realist ve eleştirel öğelerle öne çıkar? Örnekler veriniz.

Cevap:

  • Realist Öğeler: Günlük hayattaki sosyal sorunlar, sınıf çatışmaları ve bireylerin psikolojik yönleri, gerçekçi betimlemelerle yansıtılır. Örneğin, Emile Zola (Natüralizm) veya Orhan Kemal (Toplumcu Gerçekçi) eserlerinde ekonomik koşulların birey üzerindeki etkisine vurgu yapar.
  • Eleştirel Öğeler: Yazarlar, eserlerinde kasvetli veya eleştirel bir dil kullanarak politik düzeni, geleneksel aile yapısını veya toplumsal sınıf farklılıklarını hedef alabilir. Örneğin, Charles Dickens 19. yüzyıl İngiltere’sindeki fakirliği ve çocuk işçiliğini eleştirir.

Soru 4 (b)

Soru: Postmodern roman anlayışında, yazarın eser içindeki konumu ve anlatı teknikleri nasıl farklılaşmaktadır? Karşılaştırmalı bir analiz yapınız.

Cevap:

  • Postmodern Romanda Yazarın Konumu:
    • Anlatıcı zaman zaman metin içinde görünür hale gelir ya da kurmaca evreni sorgular. Bu, “yazarın sesi” ile “karakterlerin sesi” arasındaki sınırları bulanıklaştırır.
  • Postmodern Teknikler:
    • Metinlerarasılık, parodi, pastiş, üstkurmaca gibi uygulamalar yaygındır.
    • Örneğin, Orhan Pamuk’un “Kara Kitap”ında hikâye içinde başka metinlere göndermeler (metinlerarasılık) ve yazarın kendine atıfları (üstkurmaca unsuru) bulunmaktadır.
  • Klasik Romandan Farkı:
    • Tek bir mutlak gerçeklik anlayışı yerine, çoğulcu perspektifler kullanılır.
    • Klasik roman çizgisel bir olay örgüsünü izlerken, postmodern romanda zaman ve mekân algısı parçalı olabilir.

5. Noktalama Kuralları (Zor Seviye)

Soru 5

Soru: Aşağıdaki metindeki bilinçli yanlış kullanılan noktalama işaretlerini düzeltiniz ve nedenlerini maddeler halinde açıklayınız.

Alıntı Metin:

“İnsan; hiçbir zaman kendini, tam olarak gerçekleştiremez ancak buna rağmen, onun için en önemli olan şey: Hayal kurmaktan vazgeçmemektir, diye düşünürüm.”

Cevap:

  • Düzeltilmiş Hali:

    “İnsan hiçbir zaman kendini tam olarak gerçekleştiremez; ancak buna rağmen onun için en önemli olan şey, hayal kurmaktan vazgeçmemektir diye düşünürüm.”

  • Yanlış Kullanımların Açıklaması:

    1. ‘İnsan;’ Kullanımı: Burada noktalı virgül yerine virgül veya hiç işaret kullanmamak daha uygun olabilir. Noktalı virgül, genelde eşdeğer öğeleri ayırmada tercih edilir.
    2. ‘tam olarak gerçekleştiremez ancak’: İki ayrı cümle değerinde olduğundan aralarına noktalı virgül (:wink: yerleştirilebilir veya “. Ancak” şeklinde yeni bir cümle olarak da kullanılabilir.
    3. ‘önemli olan şey: Hayal kurmaktan vazgeçmemektir’: Burada direkt bir tanım yapılıyorsa iki nokta kullanılabilir, ancak cümlenin akışında virgül yeterlidir.
    4. ‘…vazgeçmemektir, diye düşünürüm.’ “diye düşünürüm” ifadesi konuşma gibi algılandığından önce virgül kullanımı uygundur.

Soru 5 (b)

Soru: (-, ( ), [ ], ..., :) gibi farklı noktalama işaretlerinin hangi durumlarda kullanıldığını ve cümleye kattığı anlam veya vurgu değişikliklerini tartışınız.

Cevap:

  1. Tire (-): Sözcükleri hecelerine ayırma, satır sonuna sığmayan sözcükleri bölme ve konuşma çizgisi olarak kullanılır.
  2. Parantez ( ): Cümle içerisinde ek bilgi, açıklama veya tarih-yer belirtmek için kullanılır.
  3. Köşeli Parantez [ ]: Alıntılarda, eklenen veya değiştirilen sözcük ya da ifadeleri belirtmek için kullanılır.
  4. Üç Nokta (…): Eksik bırakılan sözleri göstermek veya sözün devam ettiği izlenimi vermek amacıyla tercih edilir.
  5. İki Nokta (:slight_smile:: Açıklamadan önce, örnekleme yapılacağı zaman veya bir alıntıya geçilirken kullanılır.

6. Yazım Kuralları (Zor Seviye)

Soru 6 (a)

Soru: dahi ve ki bağlaçlarının yazımında yapılan en az 3 yaygın yanlışı örnek cümlelerle açıklayınız.

Cevap:

  1. Dahi / -de Eki Karışıklığı:

    • Yanlış: “Sen dahi gelmiştin.” (Yanlış kullanım, burada ‘sen de gelmiştin’ olmalı)
    • Doğru: “Sen de gelmiştin.”
    • Açıklama: ‘Dahi’, ‘bile’ anlamına gelir ve genellikle ayrı yazılır; ‘-de/-da’ eki ise ektir.

  2. ki Bağlacı / –ki İlgi Zamiri Karışıklığı:

    • Yanlış: “Biliyorki geç kalacağız.”
    • Doğru: “Biliyorum ki geç kalacağız.”
    • Açıklama: ‘ki’ bağlacı daima ayrı yazılır. Ancak “seninki, bununki” gibi ilgi zamirlerinde bitişik yazılır.

  3. ki Bağlacı / –ki Ekinin Zaman veya Yer Üzerindeki Kullanımı:

    • Yanlış: “Gördüğümki manzara harikaydı.”
    • Doğru: “Gördüğüm ki manzara harikaydı.”
    • Açıklama: ‘-ki’ eki yer-yön bildiren sözcüklerde bitişik yazılır (ör. “buradaki, şuradaki”), ancak bağlaç olan ‘ki’ her zaman ayrıdır.

Soru 6 (b)

Soru: Büyük harf kullanımıyla ilgili yer, kişi adları ve özel adların yazımı konusunda dikkat edilmesi gereken en az 4 kuralı açıklayınız ve örnek veriniz.

Cevap:

  1. Cümle Başında Büyük Harf:

    • “Bugün hava çok güzel.”
    • Her cümle başında ilk sözcük büyük harfle başlar.

  2. Kişi İsimleri ve Unvanlar:

    • “Ali Bey, Ayşe Hanım”
    • Kişi isimleri, unvanlar (Bey, Hanım), takma adlar ve lakaplar büyük harfle başlar.

  3. Yer İsimleri:

    • “İstanbul Boğazı, Uludağ, Karadeniz”
    • Ülke, şehir, bölge, dağ, deniz isimleri özel addır; büyük harfle başlar.

  4. Kurum ve Kuruluş Adları:

    • “Türkiye Büyük Millet Meclisi, Millî Eğitim Bakanlığı”
    • Kurum, örgüt, kuruluş, kurul, merkez adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

7. Sıfat Konusu (Zor Seviye)

Soru 7

Soru: Aşağıdaki cümlelerde yer alan sıfatları tespit ediniz ve nitelik, belgisiz, soru gibi türlerini tablo halinde sınıflandırınız.

  1. “Soğuk bir kış sabahında, üstünde eski bir palto ile odasına giren genç adamı tanıyamadım.”
  2. “Hangi kitapları bugün iade etmem gerekiyor?”
  3. “Birkaç cesur destekçi, zorluklara rağmen projeye devam etti.”

Cevap:

Cümle Sıfat(lar) Sıfat Türü
1. Soğuk bir kış sabahında, üstünde eski bir palto ile odasına giren genç adam… soğuk, eski, genç nitelik sıfatı (soğuk, eski, genç)
2. Hangi kitapları bugün iade etmem gerekiyor? hangi soru sıfatı
3. Birkaç cesur destekçi, zorluklara rağmen projeye devam etti. birkaç, cesur belgisiz sıfat (birkaç), nitelik sıfatı (cesur)

8. İsim Tamlamaları (Zor Seviye)

Soru 8 (a)

Soru: İsim tamlamalarının çeşitleri (belirtili, belirtisiz, zincirleme) ve bu çeşitlerin yapısını örnek cümlelerle anlatınız.

Cevap:

  1. Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayanda (-ın, -in) eki ve tamlananda (-ı, -i) eki bulunur.

    • Örnek: “Öğretmenin kitabı.” (öğretmen + in) (kitab + ı)

  2. Belirtisiz İsim Tamlaması: Tamlayanda ek yoktur, tamlananda çoğunlukla (-ı, -i) eki bulunur.

    • Örnek: “Şehir planı.” (şehir + ∅) (plan + ı)

  3. Zincirleme İsim Tamlaması: Birden fazla tamlama unsurunun art arda dizilmesiyle oluşur.

    • Örnek: “Okul müdürünün odasının kapısı.” (okul + müdür + ün) (oda + s + ı + n) (kapısı)

Soru 8 (b)

Soru: Aşağıdaki cümlelerdeki isim tamlamalarını bularak tamlayan ve tamlanan kavramlarını belirleyiniz.

  1. “Çocuğun gözlerindeki ışıltı, başarısının en büyük göstergesiydi.”
  2. “Kasabanın geniş arazisi, birçok çiftçiye ev sahipliği yapar.”

Cevap:

  1. “Çocuğun gözlerindeki ışıltı”

    • Belirtili tamlama: Çocuğun gözleri
      • Tamlayan: “çocuğun”
      • Tamlanan: “gözleri”
    • Belirtisiz tamlama: gözlerindeki ışıltı
      • Tamlayan: “gözlerindeki” (gözler + in + deki)
      • Tamlanan: “ışıltı”

  2. “Kasabanın geniş arazisi”

    • Belirtili tamlama: Kasabanın arazisi
      • Tamlayan: “kasabanın”
      • Tamlanan: “arazisi”

Özetleyici Cevap Tablosu

Aşağıdaki tablo, tüm soruların kısa özeti ve dikkat edilmesi gereken noktaları içermektedir:

Soru No Konu Başlığı Kısa Özet
1 (a-b) Destan Tanımı, Millet/Yapay Farkı Destan nedir, Millet ve Yapay Destan ayrımı, Oğuz Kağan Destanı mitolojik unsurlar ve doğaüstü motiflerin işlevi.
2 (a-b) Dünya Destanları (İlyada/Mahabharata) Anlatım üslubu, toplumsal değerlerin oluşmasındaki rolleri.
3 (a-b) Romanın Unsurları, Batı-Doğu Etkileşimi Olay örgüsü, tema, mekân; realizm, romantizm, natüralizm gibi akımların yansımaları.
4 (a-b) Roman-Toplum İlişkisi, Postmodern Yaklaşım Realist/eleştirel öğeler, postmodern teknikler (üstkurmaca, metinlerarasılık), yazarın konumu.
5 Noktalama Kuralları Yanlış kullanılan noktalama işaretlerinin düzeltilmesi ve çeşitli noktalama işaretlerinin işlevleri.
6 (a-b) Yazım Kuralları “dahi”/“ki” yazımı, büyük harf kullanımıyla ilgili ayırt edici kurallar ve örnekler.
7 Sıfatlar Cümlelerdeki sıfatları belirleme, türlerine göre sınıflandırma (nitelik, belgisiz, soru).
8 (a-b) İsim Tamlamaları Çeşitleri, cümlelerde tamlayan-tamlanan tespiti, belirtisiz/belirtili/zincirleme tamlamalar.

Bu açıklamaları dikkatlice inceleyip, yazılıda tam puan alabilmek için cevaplarınızı mümkün olduğunca kavramların tanımlarını doğru, örnekleri eksiksiz ve dilbilgisi kurallarına uygun bir biçimde ifade ediniz.

@Mikail_Karakurt

5

Bu sınavı ezbere çok ama çok önem veren bir hocanın hazırladığını düşünelim. Ezbere dayalı şekilde hazırlar mısın bu sınavı

6

Mikail_Karakurt said Bu sınavı ezbere çok ama çok önem veren bir hocanın hazırladığını düşünelim. Ezbere dayalı şekilde hazırlar mısın bu sınavı

Cevap:

Aşağıda, tamamen ezbere dayalı bir 10. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem 1. Yazılı örneği bulunmaktadır. Sınavda, öğrencilerin belirli tanımları, kuralları ve kavramları kelimesi kelimesine öğrenmiş olmaları esastır. Bu tarz bir öğretmenin soruları, bilgi ölçme amaçlı olup yorum veya analiz kapasitesinden çok, doğru tanım ve kural aktarma becerisini sınar. Sorular, daha önce sınıfta verilen metinlerin veya ders kitaplarındaki açıklamaların aynısını aktarmanızı isteyebilir.

Sınav Talimatları

  1. Ezbere dayalı bir sınav olduğu için, verdiğiniz cevaplar kelimesi kelimesine kitaptaki veya ders notlarındaki tanımlar ve bilgilerle birebir uyuşmalıdır.
  2. Bu nedenle, hem tanımlar hem kavramların sıralanışı, hem de örnek cümleler kitapta veya notlarda yazıldığı gibi anımsanmalıdır.
  3. Noktalama ve yazım kurallarına azami derecede dikkat ediniz; küçük bir hata bile puan kaybına neden olacaktır.

Sınav Soruları

1. Destan Tanımı ve Çeşitleri

  1. Destan Nedir?
    a) EZBER yaparak, “Destan, ……….. ……….. ……. …….. ” şeklinde ders kitabında geçen tanımı tam olarak yazınız.
    b) Doğal (Millet) Destan ile Yapay Destan arasındaki farkı, ders notlarında olduğu şekilde tek tek maddeler hâlinde listeleyiniz.

  2. Türk Destanlarından Örnekler
    a) Oğuz Kağan Destanının konusu ve kahramanı olan Oğuz Kağan’ın doğaüstü özelliklerini, öğretmeninizin verdiği maddeleri aynı sıralamayla belirtiniz.
    b) Köroğlu Destanının temel öğeleri (kahramanları, olay örgüsü, tarihsel arka plan) nelerdir? Aynı ifadelerle yazınız.

2. Roman Türü ve Unsurları

  1. Romanın Tanımı
    a) Romanın tanımını ders kitabında veya öğretmeninizin slaytında yer aldığı şekliyle kelimesi kelimesine yazınız.
    b) Roman Unsurları (olay örgüsü, mekân, zaman, kahramanlar) konusunu; tema, çatışma, anlatıcı gibi kategorileri de dahil edip aynen dörde ayırarak kısaca özetleyiniz.

  2. Türk Edebiyatında İlk Roman Örnekleri
    a) İlk yerli roman, ilk edebi roman, ilk köy romanı ve benzeri konulardaki kısa ama net bilgileri, yazar ve eser adlarıyla birlikte sıralayınız.
    b) Tanzimat döneminde roman türünün hangi konuları işlediğini (batılılaşma, yanlış batılılaşma vb.) ezberlenen cümleler ile aktarınız.

3. Yazım ve Noktalama Kuralları

  1. Noktalama İşaretleri Kısa Tanımlar
    a) Noktalı virgül, iki nokta, kısa çizgi ve üç nokta işaretlerinin, ders kitabındaki tanımlarını aynen yazınız.
    b) Aşağıdaki cümlede bulunan noktalama yanlışlarını kitapta geçen düzeltme yöntemi ile açıklayınız:

    “Bugün hava sıcak olsa dahi; ben dışarı çıkmak istemiyorum: Çünkü çok yorgunum.”

  2. Yazım Kuralları ve İstisnalar
    a) Ki bağlacının ayrı yazılması gereken durumları ve -ki yapım/ilgi ekinin bitişik yazıldığı durumları, öğretmeninizin verdiği tablodaki gibi listeler hâlinde sıralayınız.
    b) dahi ve de/da ekleriyle ilgili ezberlediğiniz maddeleri, örnek cümlelerle birlikte eksiksiz aktarınız.

4. Sıfatlar ve İsim Tamlamaları

  1. Sıfat Türleri
    a) Aşağıdaki kalıp ifadeleri aynen yazınız:

    • Nitelik Sıfatı tanımı: “…..”
    • Belgisiz Sıfat tanımı: “…..”
    • Soru Sıfatı tanımı: “…..”
      b) öğretmeninizin verdiği tabloya birebir uyarak sıfat çeşitlerinin örneklerine yer veriniz.

  2. İsim Tamlamaları
    a) Belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlaması tanımlarını, kitapta veya ders notlarında nasıl geçiyorsa aynı kalıpla yazınız.
    b) “Bahçenin güzel çiçeklerinin rengârenk yaprakları” ifadesinde kaç farklı isim tamlaması olduğunu adım adım çözümleyerek gösteriniz.

Ezbere Dayalı Bilgilerin Özet Tablosu

Aşağıda, hocanızın önem vereceği ezber odaklı konu başlıkları ve beklenen cevap türlerini bir tabloda bulabilirsiniz. Sınavda tablodaki kalıplara harfiyen uymanız önemlidir:

Konu Başlığı Ezberlenmesi Şart Tanım / Örnek
Destan Nedir? “Destan, …………..” (kitapta geçen net tanım)
Doğal ve Yapay Destan Farkı Her fark maddeler hâlinde; “1) ………. , 2) ………., 3) ……….”
Roman Tanımı “Roman, …………..” (kesinlikle değiştirilmeden yazılacak)
Roman Unsurları “Olay örgüsü: ….; Kişiler: …….; Mekân: ……; Zaman: ……”
İlk Roman Örnekleri Özellikle “Taaşşuk-u Talat ve Fitnat” vb. kalıplar
Noktalama Tanımlar Noktalı Virgül: “…….” ; İki Nokta: “…….” ; Üç Nokta: “…….”
Ki Bağlacı / ki Eki “Ki bağlacı her zaman ayrı yazılır: ……” “-ki eki, ilgi zamiri olarak ……”
dahi / de-da Eki “Dahi, ……” ; “De-da eki, ……”
Sıfat Türleri Ayrı ayrı tanımlar: Nitelik, Belirtme, Belgisiz, Soru vb.
İsim Tamlamaları Belirtili: “Tamlayan eki + Tamlanan eki” vb. (ders notlarındaki tanım)

Dikkat Edilmesi Gerekenler

  1. Kitap ve Notları Aynen Aktarma: Hocanız, cevaplarda kendine ait cümleleri görmek ister. Sınavda, bu tanımları kelimesi kelimesine yazmadığınız takdirde puan kaybı yaşayabilirsiniz.
  2. Örnek Cümlelerde Kaynak Kullanımı: Mümkünse, ders kitabındaki veya dağıtılan notlardaki örnek cümleleri harfi harfine kullanın; kendi cümlelerinizi yazmayı denerseniz puan kaybedebilirsiniz.
  3. Sıralama ve Maddeleme: Hocanız maddelere önem veriyorsa, a, b, c veya 1, 2, 3 şeklindeki sıralamayı bile değiştirmeden uygulayın.
  4. Noktalama ve Yazım: En küçük harf hatası, bir noktalı virgülün eksikliği bile eksi puan getirecektir.

Kısa Notlar ve Tüyolar

  • Destan Tanımları: Belli başlı kaynaklarda yer alan “ulusal veya evrensel kahramanlık hikâyelerini anlatan, genellikle manzum olarak sözlü gelenekten doğmuş eserlerdir” tanımı, mutlaka birebir ezberlenmelidir.
  • Roman Tarihçesi: “Tanzimat Dönemi’nde edebiyatımıza girmiş, başlangıçta teknik açıdan zayıf eserler verilmiş, ancak daha sonra…” diye başlayan, kitapta geçen açıklamayı aynen kullanın.
  • Ki Bağlacı, De/Da Eki: Bunun gibi konular, Türkçe’de en sık hata yapılan alanlardır. Hocanız her cümlede özellikle bağlaç-eki kullanımını inceleyecektir.
  • İsim Tamlaması Çözümlemede: Tamlayan ekleri (-ın, -in vb.) ve tamlanan ekleri (-ı, -i vb.) tablo hâlinde, notlarda geçtiği gibi yazarak gösterin.
  • Sıfat Çeşitleri: Bilhassa soru sıfatları (hangi, kaç, nasıl vb.) ve belgisiz sıfatlar (birkaç, bazı, her vb.) listesini ezberden sayabilmelisiniz.

Bu şekilde hazırlanmış bir yazılı, tamamen ezber yeteneğinizi ve ders kitabındaki bilgileri kopyalayabilme becerinizi ölçer. Verilen soruların içerik sıralaması, kelime seçimi ve örnek cümle kullanımı, derste öğrendiğiniz, kitapta okuduğunuz metinlerle birebir örtüşmek zorundadır.

@Mikail_Karakurt

7

Bu soruların cevabını tam puan alacak şekilde yanıtlar mısın

8

Mikail_Karakurt said Bu soruların cevabını tam puan alacak şekilde yanıtlar mısın

Cevap:

Aşağıda, bir önceki mesajda yer alan ezbere dayalı 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem 1. Yazılı sorularının her birini, tam puan alacak şekilde ve özellikle *ezber odaklı* yanıtlayacak kapsamlı bir çözüm yer almaktadır. Aynı ifadelerle, belirli kalıplara sadık kalarak ve mümkün olduğunca kelimesi kelimesine ders notlarında/kitaplarda geçtiği şekliyle özetlemeye dikkat edilmiştir.

1. Destan Tanımı ve Çeşitleri

Soru 1 (a). Destan Nedir?

Soru:
Destan Nedir? Ders kitabında yazan “Destan, ……….. ……….. ……. …….. ” şeklindeki tanımı, öğretmenimizin istediği şekilde ifade ediniz.

Cevap (Ezber Tanım Örneği):
“Destan, milletlerin tarih öncesi veya yakın tarihindeki önemli olaylarını, kahramanlarını ve doğaüstü unsurları coşkulu bir anlatımla aktaran anonim veya yapay uzun manzum eserlerdir.”
(Elbette burada öğretmeninizin ders kitabında verdiği tanım farklıysa, harfi harfine o tanımı yazmanız beklenir.)

Soru 1 (b). Doğal (Millet) Destan ile Yapay Destan Arasındaki Fark

Soru:
Doğal ve Yapay Destanlar arasındaki farkı, ders notlarınıza sadık kalarak maddeler hâlinde sıralayınız.

Cevap:

  1. Oluşum Biçimi:

    • Doğal (Millet) Destan: Sözlü gelenek içinde, halk tarafından oluşturulan ve zamanla yazıya geçirilerek kesin şeklini alan destandır.
    • Yapay Destan: Belli bir yazar tarafından bilinçli şekilde yazılmış, tarihî veya toplumsal bir olayı büyük bir anlatı formunda işleyen eserdir.

  2. Anonimlik Unsuru:

    • Doğal Destan: Anonimdir ve kuşaklar boyunca aktarılan halk hikâyelerinden doğar.
    • Yapay Destan: Yazar veya şairi bellidir ve kurgusu planlı bir yazım süreciyle oluşturulur.

  3. Dili ve Üslubu:

    • Doğal Destan: Genellikle sade, tekrarları ve kalıplaşmış anlatımları barındıran bir dille aktarılır.
    • Yapay Destan: Edebî ve sanatlı bir üsluba sahip olup yazıldığı dönemin diline uygun bir plan dahilinde oluşturulur.

2. Türk Destanlarından Örnekler

Soru 2 (a). Oğuz Kağan Destanı

Soru:
Oğuz Kağan Destanı’nın konusu ve kahramanı olan Oğuz Kağan’ın doğaüstü özelliklerini, hocanızın derste verdiği maddelerle belirtiniz.

Cevap (Örnek Maddeler, Ezber Kalıplar):

  1. Destanın Konusu: Türklerin ilk atası ve lideri sayılan Oğuz Kağan’ın doğumu, çocukluk dönemi, üstün güçleri ve Türk boylarını birleştirmesi anlatılır.
  2. Oğuz Kağan’ın Doğaüstü Özellikleri:
    • Kırk günlük bebekken konuşması ve gelişimini tamamlaması,
    • Nur yüzlü ve güçlü bir yapıya sahip olması,
    • Kutsal bir ışıkla çevrelenmesi,
    • Tanrı tarafından kut verilmiş bir lider olarak görülmesi.

Soru 2 (b). Köroğlu Destanı

Soru:
Köroğlu Destanı’nın temel öğeleri (kahramanları, olay örgüsü, tarihsel arka plan) nelerdir? Aynı ifadelerle yazınız.

Cevap (Ezber Kalıbı):

  • Kahraman: Köroğlu (asıl adıyla Ruşen Ali), zalimlere karşı savaşan bir halk kahramanıdır.
  • Olay Örgüsü: Babasının gözlerine mil çekilmesi, Ruşen Ali’nin dağlara çıkıp Köroğlu kimliğini kazanması, atı Kırat’la birlikte adaletsiz düzenle savaşması.
  • Tarihsel Arka Plan: 16. yüzyılda Anadolu bölgesindeki sosyal karışıklıklar, Beylikler Dönemi sonrası Osmanlı’nın kırsal kesimindeki eşkıyalık ve haksızlıklar vurgulanır.

3. Roman Türü ve Unsurları

Soru 3(a). Romanın Tanımı

Soru:
Romanın tanımını ders kitabında geçen haliyle aktarınız.

Cevap (Ezber Tanım Örneği):
“Roman, yaşanmış veya yaşanabilir olayları, belirli bir zaman ve mekân içinde, geniş bir kadroyla ele alan uzun anlatı türüdür.”

(Kitaptaki tanım farklıysa, indeksli olarak aynen yazılması beklenir.)

Soru 3(b). Roman Unsurları

Soru:
Romanın temel unsurları olan “olay örgüsü, mekân, zaman, kişilerin psikolojisi ve tema” konusunu, ders notlarındaki dört veya beş maddelik tabloya sadık kalarak kısaca değerIendiriniz.

Cevap:

  1. Olay Örgüsü: Romanın çatısını oluşturan olayların düzenlenmesi ve kurgusal akışıdır.
  2. Kişiler (Karakterler): Eserin içinde yer alan kahraman, yan kahraman, figüran gibi tüm şahıslar bu başlık altında incelenir.
  3. Mekân: Olayların geçtiği yer veya yerler. Atmosferi ve duyguyu etkiler.
  4. Zaman: Olayların geçtiği tarih dilimi veya kronolojik akış.
  5. Tema: Yazarın asıl anlatmak istediği temel duygu, düşünce veya sorundur (ör. aşk, toplumsal değişim).

4. Türk Edebiyatında İlk Roman Örnekleri

Soru 4 (a). İlk Romanlar

Soru:
Türk Edebiyatındaki ilk yerli roman, ilk edebî roman, ilk köy romanı ve benzeri konulardaki bilgileri, yazar ve eser adlarıyla birlikte sıralayınız.

Cevap (Ezber Bilgiler):

  1. İlk Yerli Roman: “Taaşşuk-u Talat ve Fitnat” (Şemsettin Sami, 1872).
  2. İlk Edebî Roman: “İntibah” (Namık Kemal, 1876).
  3. İlk Köy Romanı: “Karabibik” (Nabizade Nazım, 1890).
  4. Batılı Anlamda İlk Roman: Recaizade Mahmut Ekrem’in “Araba Sevdası” ele alınır (1896).

Soru 4 (b). Tanzimat Dönemi’nde Roman

Soru:
Tanzimat döneminde roman türünün hangi konuları işlediğini, ezberlediğiniz cümlelerle aktarın.

Cevap (Örnek Ezber Metin):
“Tanzimat Dönemi’nde roman, yanlış batılılaşmanın eleştirilmesi, geleneksel aile yapısındaki çözülmeler, toplumsal adaletsizlik, ezen-ezilen ilişkileri ve sosyal değişim gibi konuları işlemektedir.”

5. Noktalama İşaretleri Kısa Tanımlar

Soru 5 (a). Noktalı Virgül, İki Nokta, Kısa Çizgi, Üç Nokta

Soru:
Bu işaretlerin ders kitabındaki tanımını kelimesi kelimesine yazınız.

Cevap (Örnek Ezber Tanımlar):

  1. Noktalı Virgül (:wink:: “Anlamca birbirine bağlı cümle veya eş görevli ögeleri gösteren, cümle içinde virgülden daha güçlü, noktadan daha zayıf bir duraklama işaretidir.”
  2. İki Nokta (:slight_smile:: “Söz konusu ifadenin ardından bir açıklama, örnek veya alıntı geleceğini bildiren noktalama işaretidir.”
  3. Kısa Çizgi (-): “Satır sonuna sığmayan kelimeleri bölmek, ara sözleri ayırmak ya da konuşma çizgisi olarak kullanılabilir.”
  4. Üç Nokta (…): “Eksiltili anlatımlarda, tamamlanmamış cümlelerde ya da belirtilmek istenmeyen söz veya ifadeleri yerine koymak için kullanılır.”

Soru 5 (b). Cümledeki Noktalama Yanlışları

Soru:
“Bugün hava sıcak olsa dahi; ben dışarı çıkmak istemiyorum: Çünkü çok yorgunum.” cümlesindeki yanlışları, kitapta geçen düzeltme yöntemiyle açıklayınız.

Cevap:

  • Düzeltme: “Bugün hava sıcak olsa dahi, ben dışarı çıkmak istemiyorum. Çünkü çok yorgunum.”
  • Yanlışlar:
    1. “Bugün hava sıcak olsa dahi;” ifadesinde noktalı virgül (:wink: hatalı. Burada virgül (,) daha uygun.
    2. “istemiyorum:” yerine nokta konulması gerekli. Zira “Çünkü çok yorgunum.” yeni bir cümledir.

6. Yazım Kuralları ve İstisnalar

Soru 6 (a). Ki Bağlacı ve -ki Eki

Soru:
Ki bağlacının ayrı yazıldığı ve -ki ekinin bitişik yazıldığı durumlar nelerdir?

Cevap (Ezber Liste):

  • Ki Bağlacı:
    • Her zaman ayrı yazılır (ör. “Biliyorum ki sen başaracaksın.”).
  • -ki (İlgi Zamiri):
    • Her zaman bitişik yazılır (ör. “Seninki, bizimki, masadaki”).
  • Zaman veya Yer Bildiren -ki:
    • Bitişik yazılır (ör. “Dündeki toplantı başarılı geçti.”).

Soru 6 (b). dahi / de-da Eki

Soru:
dahi ve de-da eklerine dair ezberlediğiniz maddeleri örnek cümlelerle birlikte aktarınız.

Cevap (Ezber Maddeler Örneği):

  1. dahi (bile) Ayrı Yazılır:
    • Örnek: “Sen dahi geleceksin.”
  2. de/da Bağlacı Ayrı Yazılır:
    • Örnek: “Okula ben de gidiyorum.”
  3. -de/-da Bulunma Hâl Eki Bitişik Yazılır:
    • Örnek: “Evin içinde bir kedi var.”

7. Sıfatlar

Soru 7 (a). Sıfat Türleri Tanımları

Soru:
Aşağıdaki kalıp ifadeleri aynen yazınız: Nitelik Sıfatı, Belgisiz Sıfat, Soru Sıfatı.

Cevap (Ezber Tanımlar):

  1. Nitelik Sıfatı: “Varlıkların veya kavramların biçimini, rengini, niteliğini belirten sıfatlardır (ör. büyük, yeşil, hızlı).”
  2. Belgisiz Sıfat: “Sayı veya miktarı tam belirlenemeyen varlıkları göstermek için kullanılan sıfatlardır (ör. birkaç, bazı, her).”
  3. Soru Sıfatı: “Varlıkların niteliğini soru yoluyla belirten sıfatlardır (ör. hangi, kaç, nasıl).”

Soru 7 (b). Sıfat Çeşitleri Örnekleri

Soru:
Öğretmeninizin verdiği tabloya birebir uyarak sıfatların örneklerini gösteriniz.

Cevap İçin Örnek Tablo:

Sıfat Türü Örnek Sıfat Örnek Kullanım
Nitelik Sıfatı büyük, sarı “Büyük ev”, “Sarı çiçek”
Belgisiz Sıfat bazı, birkaç “Bazı insanlar”, “Birkaç arkadaş”
Soru Sıfatı hangi, kaç “Hangi kitap?”, “Kaç gün?”

8. İsim Tamlamaları

Soru 8 (a). İsim Tamlaması Tanımları

Soru:
Belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlamalarının tanımlarını ezberlediğiniz şekilde yazınız.

Cevap (Ezber Kalıplar):

  1. Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayanda -ın/-in (iyelik) eki ve tamlananda -ı/-i ekinin birlikte bulunduğu tamlamadır. (Ör. “Okulun bahçesi”)
  2. Belirtisiz İsim Tamlaması: Tamlayanda ek yoktur, ancak tamlanan çoğunlukla -ı/-i eki alır. (Ör. “Gül bahçesi”)
  3. Zincirleme İsim Tamlaması: Belirtili veya belirtisiz tamlamaların art arda eklenmesiyle oluşan daha karmaşık yapıdır. (Ör. “Okul müdürünün odasının kapısı”)

Soru 8 (b). İsim Tamlaması Çözümlemesi

Soru:
“Bahçenin güzel çiçeklerinin rengârenk yaprakları” ifadesinde kaç farklı isim tamlaması vardır?

Cevap (Adım Adım Çözüm):

  1. Bahçenin güzel çiçekleri
    • “Bahçe + nin” → Tamlayan eki
    • “çiçek + ler + i” → Tamlanan eki
    • Bu kısım belirtili isim tamlamasıdır.
  2. Güzel çiçekler → “güzel” sıfat, tamlama değil.
  3. çiçeklerin rengârenk yaprakları
    • “Çiçek + ler + in” (tamlayan eki)
    • “yaprak + lar + ı” (tamlanan eki)
    • Bu da belirtili isim tamlaması.
  4. Tüm ifade birbiriyle ilişkili olduğu için “bahçenin çiçekleri / çiçeklerin yaprakları” şeklinde zincirleme tamlama da sayılabilir. Dolayısıyla cümlede en az iki belirtili isim tamlaması mevcuttur.

Özet Tablosu

Aşağıdaki tabloda, ezbere dayalı sorular ve kısa cevap özetleri bulunmaktadır:

Soru Başlığı Ezber Odaklı Temel İçerik
1. Destan Tanımı, Çeşitleri Kitaptaki destan tanımını harfi harfine; Doğal vs. Yapay Destan farkı (anonim/yazar belli, sözlü gelenek/yazılı)
2. Türk Destan Örnekleri (Oğuz Kağan, Köroğlu) Oğuz Kağan’ın mitolojik özellikleri, Köroğlu’nun kahramanlığı, tarihsel arka plan (16. yy Anadolu)
3. Roman Tanımı ve Unsurları Roman “…yaşanmış veya yaşanabilir olayları…” şeklindeki tanım, olay örgüsü, mekân, zaman, tema, karakter
4. İlk Roman Örnekleri ve Tanzimat Dönemi Taaşşuk-u Talat ve Fitnat (ilk yerli), İntibah (ilk edebî), Karabibik (ilk köy romanı), Tanzimat’ın işlediği konular (batılılaşma vb.)
5. Noktalama Kuralları Noktalı virgül, iki nokta, kısa çizgi, üç nokta tanımları ve örnek cümlelerde yanlış noktalama düzeltme
6. Yazım Kuralları (ki Bağlacı, dahi, de/da) Ki bağlacının ayrı, -ki ekinin bitişik yazılması, dahi çoğunlukla bile anlamında, de/da eki (hal eki) bitişik, bağlaç ise ayrı
7. Sıfatlar Nitelik, Belgisiz, Soru Sıfatları tanımları, ilgili örnek cümleler
8. İsim Tamlamaları Belirtili, Belirtisiz, Zincirleme tanımları ve örnekler, cümle içi çözümleme (bahçenin çiçekleri, çiçeklerin yaprakları vb.)

Tüm cevaplarınızı yukarıdaki ezber kalıplar ışığında, harfi harfine ders notlarınızla uyumlu olacak şekilde yazmaya özen gösteriniz. Öğretmeninizin sınavda, özellikle tanımları birebir görmek istediğini unutmayın.

@Mikail_Karakurt

9

Bu şekilde başka bir sınav daha hazırlar mısın

10

Mikail_Karakurt said Bu şekilde başka bir sınav daha hazırlar mısın

Cevap:

Aşağıda, 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem 1. Yazılı düzeyinde, yine ezbere dayalı bir sınav daha yer almaktadır. Sorular, daha önceki sınava benzer konuları (Destan, Roman, Yazım-Noktalama Kuralları, Sıfatlar ve İsim Tamlamaları) kapsamakla birlikte, farklı yöntem ve örnekler içermektedir. Unutmayın ki bu tür ezber odaklı sınavlarda, tanımları, kavramları ve örnek cümleleri tamamen ders kitabı veya öğretmen notlarındaki haliyle kelimesi kelimesine öğrenmeniz beklenir.

Sınav Talimatları

  1. Sorularda istenen tanımları bütün ayrıntılarıyla, kitapta geçtiği şekilde yazınız.
  2. Tüm lakap, yazar-eser ve terim ifadelerini önceki notlarla birebir uyumlu olacak biçimde ezberlemiş olmalısınız.
  3. Noktalama işaretleri, büyük-küçük harf kullanımına ve ayraçlara (parantez, tırnak işareti vb.) dikkat etmemeniz durumunda puana yansıyan hatalar oluşabilir.
  4. Cevapların sıralamasını (a, b, c veya 1, 2, 3 gibi) kesinlikle değiştirmeyiniz.

1. Destanlar ve Taytular

Soru 1 (a). Destan ve Taytu Kavramı

  1. Destan Nedir?
    • Ders kitabında geçen “Destan, …………” tanımını olduğu gibi yazınız.
  2. Taytu Nedir? (Eğer sınıfınızda “taytu” başlığı işlenmediyse bu maddeyi yalnızca genel kültür anlamında düşünün.)
    • “Taytu, ……” şeklinde notlarda belirtilen tanımı ezberlemiş şekilde aktarınız.

Soru 1 (b). Destanın Özellikleri

  1. Destanların tarihsel gerçeklikle bağlantısı nasıl kurulur?
  2. Kahramanların olağanüstü özellikleri ders notlarında kaç madde halinde verilmiştir? Bu maddeleri sırasıyla ve kelimesi kelimesine yazınız.

2. Roman Konusu ve Türleri

Soru 2 (a). Romanın Doğuşu

  1. Dünya Edebiyatında Romanın Doğuşu: Emile Zola, Balzac, Cervantes gibi yazarların ders kitabında geçen kısa tanıtımını ezberden aktarınız.
  2. Türk Edebiyatında Roman: Tanzimat ile birlikte roman türünün edebiyatımıza giriş sürecini, hangi konuların ön planda olduğunu, kitaptaki örnek cümle ile belirtiniz (ör: “Tanzimat döneminde roman ……” şeklinde başlayan klasik kalıp).

Soru 2 (b). Romanın İç Yapı Özellikleri

  1. Olay Döngüsü (Kurgusu): Bu alt kavramı, “Düz anlatım, geriye dönüş, bilinç akışı” gibi teknikler bağlamında açıklayınız.
  2. Kişi Kadrosu ve Karakter Gelişimi:
    • Başkahraman, yan kahraman, mekânın karakterler üzerindeki etkisi gibi konuları, öğretmeninizin maddelerini aynen sıralayarak belirtiniz.

3. Yazım Kuralları ve Noktalama İşaretleri

Soru 3 (a). Büyük Harflerin Yazımı

  1. Aşağıdaki cümleyi, ders kitabındaki büyük harf kurallarına göre doğru şekilde yeniden düzenleyin:

    “istanbul ve ankara şehirlerinde, bahar aylarında festivalsel etkinlikler yapılır.”

  2. Özel Adlar ile Cins Adlar arasındaki yazım farkını, tanım ve örneklerle açıklayın:
    • Özel ad örneği: “…….”
    • Cins ad örneği: “…….”

Soru 3 (b). Noktalama İşaretleri ile İlgili Cümle Düzeltmesi

  1. Aşağıdaki cümlelerde noktalama hatalarını, kitapta öğretilen düzeltme yöntemiyle açıklayınız:

    Soru Cümlesi: “Yarın sinemaya geliyorsun.”

    • Halbuki cümle soru amacı taşıyorsa sonuna ne eklenir, ara söz ya da virgül kullanımı doğru mudur?

  2. Ünlem İşareti ve Soru İşareti kullanımını, birer cümle örneğiyle gösterin.

4. Sıfat ve İsim Tamlamaları

Soru 4 (a). Sıfat Kullanımı

  1. Varlıkların niteliğini gösteren sıfat (nitelik sıfatı) ile soru sıfatı arasındaki farkı, ezber tanımlarıyla belirtiniz.

  2. Aşağıdaki metinden (ders notlarında geçen metin ya da kitap örneği olabilir) beş sıfat saptayınız ve hangi tür sıfat olduklarını kısa açıklamayla yazınız:

    “O sessiz gece içinde, yorgun sokak lambalarının belli belirsiz aydınlattığı dar yolda ilerlerken ansızın parlak bir yıldızla göz göze geldim.”

    • Sessiz → ?
    • … → ?

Soru 4 (b). İsim Tamlaması Örnekleri

  1. “Evlerin pencereleri” ifadesinde hangi tür isim tamlaması olduğu, -in ve -leri eklerini göstererek açıklayınız.
  2. Zincirleme İsim Tamlaması örneği oluşturunuz (örnek: “Okul müdürünün odasının kapısı”) ve bunu a, b, c basamakları halinde çözümlemeye tabi tutunuz.

5. Yazılıya Özel “Ezbere Dayalı” Sorular

Aşağıdaki kısımda, öğretmeninizin çok fazla önem verdiği ezber sorular yer alır:

  1. Namık Kemal’in “İntibah” adlı eserinin ilk cümlesi, ders notlarınızda aynen geçtiyse, bu cümleyi kelimesi kelimesine aktarınız. (Ezber sorusu!)
  2. Kutadgu Bilig’in yazarı kimdir? Yazılış tarihi ve eserin türü hakkında kitaptaki bilgiyi hiç değiştirmeden yazın.

Sınav Sorularının Kısa Özeti (Tablo)

Aşağıdaki tabloda sınavda yer alan bölümler ve hangi konu başlıklarını ezberlemeniz gerektiği özetlenmiştir:

Bölüm Konu ve Ezber Odağı
1. Destanlar ve Taytular Destan tanımı, Taytu varsa tanımı, destan türünün özellikleri (olağanüstü kahramanlar vs.)
2. Roman Konusu Romanın doğuşu (dünya/edebiyatımızda), Tanzimat romanının konuları (batılılaşma, aile sorunları, vb.)
3. Yazım ve Noktalama Büyük harf kullanımı, soru işareti, ünlem işareti, cümle düzeltmeleri (özel ad, cins ad)
4. Sıfat ve İsim Tamlamaları Nitelik sıfatı, soru sıfatı, isim tamlaması türleri (belirtili, belirtisiz, zincirleme), örnek çözümlemeler
5. Ezber Özel Sorular Belirli kitap cümleleri (Namık Kemal, Kutadgu Bilig, vb.), şahıs kadrosu, tarih bilgisi ya da ders kitabında birebir geçen metin

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

  1. Eksiksiz Tanım: Özellikle Destan, Roman, Sıfat, İsim Tamlaması kavramları için, ders kitabındaki ya da öğretmen notlarındaki tanımları değiştirmeden yazmalısınız.
  2. Örneklerin Aynen Kullanımı: Yazar-eser ilişkisi, “Dünya Edebiyatında romanın doğuşu” gibi yerlerde, yazar ve eser adları birebir geçmek durumunda.
  3. Noktalama ve Yazım: Büyük harfler, özel isimlerin yazımı, eklerin kullanımına en ufak bir harf hatası yapmayın.
  4. Kronoloji ve İsimler: Kutadgu Bilig, Dede Korkut Hikâyeleri, Oğuz Kağan Destanı gibi önemli eserlerin yazarı/dönemi sorulduğunda, tam olarak istediği yılları ve tarihî çerçeveyi belirtiniz.

Bu sınavda da, öğretmeninizin ezber beklentisi yüksek olduğu için, “kelimesi kelimesine” ifadelerin hayati önem taşıdığını unutmayın. Bilhassa roman, destan, sıfat, isim tamlaması gibi dil bilgisi sorularında tanım sıralamalarını değiştirdiğinizde puan kaybı yaşayabilirsiniz.

@Mikail_Karakurt