Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin yazımında yanlışlık yapılmıştır?
Cevap:
11. soruda verilen parçada altı çizili ve numaralanmış ifadeler şunlardır:
- ters yüz
- 1500’lü
- Budist
- mütevazılığı
- Uzakdoğu Felsefesi
Her bir seçeneğin yazımına bakalım:
- I. “ters yüz”: Doğru. “Tersyüz” birleşik yazılsa da, burada fiil anlamı taşımıyor, yanlış yok.
- II. “1500’lü”: Doğru. Sayılara ek gelirken kesme işaretiyle ayrılır. (1500’lü yıllar)
- III. “Budist”: Doğru. Özel bir din ismi ya da kavramın ismi, doğru yazılmış.
- IV. “mütevazılığı”: Hatalı. Doğru biçimi “mütevazılığı” değil, “mütevazılığI” şeklindedir. Fakat TDK’ya göre “mütevazı” kelimesinin kökü “mütevazı” olduğu için bu şekliyle doğru.
- V. “Uzakdoğu Felsefesi”: Hatalı. “Uzak doğu” coğrafi bir bölge ismidir ve TDK’ya göre “Uzak Doğu” şeklinde yazılır, büyük harfle başlayan iki sözcükten oluşur ve ayrı yazılır. Ancak “Uzakdoğu” birleşik isim olarak da TDK’da yer alıyor. Ancak “Uzakdoğu Felsefesi” ifadesinde, TDK’ya göre coğrafi bölge birleşik “Uzakdoğu” ama kurumsal ifadelere girince farklılık olabilir. Yine de TDK’da**“Uzakdoğu”** birleşik yazılır.
Doğru cevap:
- Yazım yanlışı III numaralı “Budist” kelimesinde değildir.
- Yazım yanlışı IV numaralı “mütevazılığı” kelimesinde değildir.
- V numaralı “Uzakdoğu Felsefesi” ifadesinde yazım yanlışı var gibi görünse de TDK’ya göre “Uzakdoğu” birleşik yazılır, burası da doğrudur.
Ancak, 1. seçeneğe tekrar bakıldığında “ters yüz” TDK’ya göre asıl anlamıyla birleşik (“tersyüz”) yazılır. Fakat burada “ters yüz eden” ifadesinde fiilimsi olarak ayrı da yazıldığı olur. Ama yazım kılavuzuna göre doğru hali “tersyüz” birleşik olmalıdır.
Sonuç:
- Yanlış yazılan: I (ters yüz → tersyüz olmalıydı).
- Cevap: A) I
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik sözcüklerin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
Sorunun seçenekleri:
A) Anadolu kilimlerinde çokça kullanılan motiflerden biri de koçboynuzu motifidir.
B) Kurul toplantısının tam da bayramüstüne denk gelmesi şanssızlık oldu.
C) Lidyalılar tarafından icadedilen madeni paraya eski dilde “sikke” denir.
D) Yerel yönetimlerin denetimi, görevlendirilen başmüfettişler tarafından yapılır.
E) Yeşil yapraklı sebzeleri sirkeli veya karbonatlı suda biraz beklettikten sonra yıkayabilirsiniz.
Analiz:
- A) “koçboynuzu”: Doğru. Birleşik ve doğru yazılmış.
- B) “bayramüstü”: Yanlış. Doğru yazımı “bayram üstü” ayrı yazılır. Ancak TDK’da “bayramüstü” birleşik olarak geçmektedir ve doğru yazımı birleşiktir. O yüzden bu doğru.
- C) “icadedilen”: Yanlış. Doğru yazımı “icat edilen” iki ayrı kelime olmalıydı.
- D) “başmüfettiş”: Doğru. Birleşik yazılır.
- E) “karbonatlı”: Doğru.
Yanlış yapılan: C şıkkı
Doğru cevap:
- C seçeneği (“icadedilen” → “icat edilen” olmalıydı)
Özet Tablo
| Soru | Doğru Cevap Şıkkı | Açıklama |
|---|---|---|
| 11 | A | “ters yüz” → “tersyüz” olmalıydı |
| 12 | C | “icadedilen” → “icat edilen” olmalıydı |