Aruz ölçüsü ve hece ölçüsü, Türk edebiyatında şiirlerin ritmik yapısını belirlemek için kullanılan iki farklı ölçü sistemidir. İki ölçü sistemi arasında bazı farklar bulunmaktadır.
Aruz ölçüsü, genellikle Divan şiiri gibi klasik Türk edebiyatı şiirlerinde kullanılan bir ölçüdür. Bu ölçüde, şiirlerdeki hece sayısı değil, hece üzerindeki vurgulara dikkat edilir. Aruz ölçüsünde her dizede yer alan hecelerin ağırlık ve hafiflikleri belirlenir ve buna göre bir ritmik yapı oluşturulur. Aruz ölçüsü, belirli kalıplara dayanır ve her kalıbın belirli bir uyumu vardır. Bu uyumlar, vezin adı verilen ölçü kalıplarıyla ifade edilir.
Hece ölçüsü, Türk halk şiiri gibi geleneksel Türk şiirlerinde yaygın olarak kullanılır. Bu ölçüde, dizedeki hece sayısı belirleyici olup hece üzerindeki vurgulara değil, hece sayısına dikkat edilir. Her dizedeki hece sayısı belirli bir kalıbı takip eder ve bu kalıplar ritmik bir yapı oluşturur. Hece ölçüsünde, dizedeki hece sayısına veya kalıba dikkat edilirken, hece üzerindeki ağırlık ve hafiflikler önemli değildir.
Özet olarak, aruz ölçüsü ve hece ölçüsü arasındaki temel fark, belirleyici unsurun aruzda vurgulara, hece ölçüsünde ise hece sayısına dayanmasıdır. Aruz ölçüsü daha karmaşık ve yapılandırılmış bir ölçü iken, hece ölçüsü daha serbest ve doğal bir ölçü sistemidir. Her iki ölçü sistemine de özgü kurallar ve kalıplar bulunmaktadır ve her biri farklı bir şiir geleneği içinde kullanılır.