Cevap:
Soruda verilen cümlelerin hangisinde yazım yanlışı olduğu sorulmuş. Cümleleri tek tek inceleyelim:
A. Şık:
- “Bihruz Bey yarım yamalak Fransızca bilir, alafranga mekânlara gider, kıyafetlerini Avrupa mallarının satıldığı mağazalardan alır.”
- Doğru yazım: Cümlede yazım hatası bulunmamaktadır. “Alafranga”, “mekân” ve diğer terimler doğru şekilde kullanılmıştır.
B. Şık:
- “Kentsel dönüşümün hızlandığı Dumlupınar Mahallesi, modern tarzı ve yenilenen sosyal alanlarıyla dikkat çekmektedir.”
- Doğru yazım: Bu cümlede de yazım hatası görülmemektedir. Özel isimlerin yazımı (“Dumlupınar Mahallesi”) doğru yapılmıştır.
C. Şık:
- “Ali Bey, ilçeye Kaymakam olarak atandıktan sonra ilk iş olarak ilçedeki eksiklerin tespit edilmesini emretti.”
- Yazım Yanlışı:
“Kaymakam” sözcüğünün büyük harfle yazılması yanlıştır. Çünkü bu kelime cümle içinde bir unvan değil, görev belirtmektedir. Türkçe yazım kurallarına göre, bu tür meslek ve görev adları büyük harf ile yazılmaz. Doğrusu: “kaymakam”.
D. Şık:
- “Sanatçının en önemli mesnevilerinden biri olan Yusuf ile Züleyha adlı eseri, birçok sanatçının üzerine nazire yazdığı bir eserdir.”
- Doğru yazım: Özel isimler (“Yusuf ile Züleyha”) doğru yazılmıştır ve cümlede herhangi bir yazım yanlışı görülmemektedir.
E. Şık:
- “Eserlerinde toplumsal konuları işleyen sanatçılar, bilimin ilerlemeye çalıştığı Tanzimat Dönemi sanatçıları arasında yer alır.”
- Doğru yazım: Cümlede yazım yanlışı bulunmamaktadır. Özel isimler (“Tanzimat Dönemi”) doğru şekilde kullanılmıştır.
Doğru Şık: C
| Şık | Değerlendirme | Yazım Yanlışı |
|---|---|---|
| A | Doğru | Hayır |
| B | Doğru | Hayır |
| C | Yanlış: “Kaymakam” büyük harfle yazılmış | Evet |
| D | Doğru | Hayır |
| E | Doğru | Hayır |
Sonuç:
Yazım yanlışı yapılmış olan şık C şıkkıdır, “Kaymakam” kelimesi küçük harfle yazılmalıdır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
Cevap:
İçindekiler
- Soruya Genel Bakış
- Temel Yazım Kuralları
- Seçeneklerin Analizi
- Doğru Cevap ve Gerekçesi
- Özet Tablo
- Kısa Özet
1. Soruya Genel Bakış
Bu soru, yazım (imla) kuralları ile ilgilidir. Cümlelerde çoğunlukla büyük harflerin kullanımı, kelimelerin doğru yazımı, eklerin bitişik ya da ayrı olma durumları ve noktalama işaretleri gibi konular kontrol edilir. Burada hangisinde yazım yanlışı olduğu sorulduğundan, her seçenekteki kelimeleri ve büyük/küçük harf kullanımını dikkatlice incelemek gerekir.
2. Temel Yazım Kuralları
Türkçede sıkça hata yapılan yazım kuralları arasında şunlar öne çıkar:
- Büyük Harf Kullanımı: Kişi isimleri, yer adları, kurum adları, belirli özel adlar büyük harfle başlar. Ancak unvan, rütbe veya meslek isimlerinin baş harfi genelde küçük yazılır (örneğin, “kaymakam”, “doktor” gibi).
- Bitişik/Ayrı Yazılan Kelimeler: Bazı sözcükler ve ekler bitişik mi yoksa ayrı mı yazılmalı, buna dikkat edilir (örneğin, “bilim insanı” genelde iki kelime şeklinde yazılır; “kaymakamlık” tek kelime olmalıdır).
- Noktalama İşaretlerinden Sonra Boşluk: Noktadan, virgülden, ünlem ve soru işaretinden sonra bir boşluk gelmelidir.
- Özel Karakterli Harfler: Türkçede “â, î, û” gibi şapkalı harfler bazı özel durumlarda kullanılır (mesela “kâğıt”, “mekân” vb.). Eğer gerekliyse eksik veya hatalı kullanılması yazım yanlışı olarak değerlendirilir.
3. Seçeneklerin Analizi
3.1. A Seçeneği
“Bihruz Bey yarım yamalak Fransızca bilir, alafranga mekânlara gider, kıyafetlerini Avrupa mallarının satıldığı mağazalardan alır.”
- Yarım yamalak ifadesi doğru yazılmıştır.
- Fransızca, dil adıdır; büyük harfle başlar, doğru.
- Mekân kelimesindeki şapka doğru kullanılmıştır.
- Mağazalardan kelimesinde de bir hata yoktur.
Bu cümlede bariz bir yazım yanlışı görülmemektedir.
3.2. B Seçeneği
“Kentsel dönüşümün hızlandığı Dumlupınar Mahallesi, modern tarzı ve yenilenen sosyal alanlarıyla dikkat çekmektedir.”
- Dumlupınar Mahallesi bir yer adı olduğu için baş harflerinin büyük yazılması doğrudur.
- Sosyal alanlarıyla ifadesi ayrı yazımla ve eklerin kullanımıyla doğrudur.
Bu cümlede de gözle görünür bir yazım hatası yok.
3.3. C Seçeneği
“Ali Bey, ilçeye Kaymakam olarak atandıktan sonra ilk iş olarak ilçedeki eksiklerin tespit edilmesini emretti.”
- Burada Kaymakam kelimesinin büyük harfle yazılması dikkat çekiyor.
- Genel yazım kuralına göre herhangi bir makam, unvan veya meslek ismi özel isim yerine kullanılmıyorsa küçük harfle yazılmalıdır.
- Örneğin, “İlçeye kaymakam olarak atandıktan sonra…” şeklinde olmalıydı.
- Resmî belgelerde “Kaymakam Vekili” veya “Kaymakam Ali Bey” gibi unvan özel ada doğrudan eklendiğinde büyük harfle yazılabilir. Ancak bu cümlede “Kaymakam” sözcüğü kesintisiz biçimde unvanla birlikte kullanılmadığı için cümlede büyük yazılması yazım yanlışı kapsamına girer.
3.4. D Seçeneği
“Sanatçının en önemli mesnevilerinden biri olan Yusuf ile Züleyha adlı eseri, birçok sanatçının üzerine nazire yazdığı bir eserdir.”
- Burada Yusuf ile Züleyha bir eser adıdır ve doğru yazımı böyledir.
- Birçok kelimesi bitişik yazılır, doğru.
- Noktalama ve büyük harf kullanımı da uygundur.
Herhangi bir yazım hatası bulunmamaktadır.
3.5. E Seçeneği
“Eserlerinde toplumsal konuları işleyen yazar, bilim insanlarınca çağdaş Tanzimat Dönemi sanatçıları arasında yer alır.”
- Bilim insanları ifadesi ayrı yazılabilir, buradaki kullanım “bilim insanlarınca” olarak çekim eki almış durumda; yazım kurallarına aykırı bir durum yoktur.
- Tanzimat Dönemi tarihî bir dönem adı olduğu için büyük harfle yazılması doğrudur.
Bu cümlede de belirgin bir yazım hatası yoktur.
4. Doğru Cevap ve Gerekçesi
Yukarıdaki incelemeye göre yazım yanlışı C seçeneğindedir. Çünkü “Kaymakam” kelimesi, özel isimle doğrudan ilişkilendirilmeden kullanıldığı için küçük harfle yazılması gerekir. Bu nedenle cümle, “Ali Bey, ilçeye kaymakam olarak atandıktan sonra…” şeklinde düzeltilmelidir.
5. Özet Tablo
| Seçenek | Cümle | Yazım Yanlışı Var mı? | Açıklama |
|---|---|---|---|
| A | “Bihruz Bey yarım yamalak Fransızca bilir, alafranga mekânlara gider, kıyafetlerini Avrupa mallarının satıldığı mağazalardan alır.” | Yok | Kelimeler ve ekler doğru kullanılmış. |
| B | “Kentsel dönüşümün hızlandığı Dumlupınar Mahallesi, modern tarzı ve yenilenen sosyal alanlarıyla dikkat çekmektedir.” | Yok | Yer adı büyük harfle yazılmış, ekler doğru. |
| C | “Ali Bey, ilçeye Kaymakam olarak atandıktan sonra ilk iş olarak ilçedeki eksiklerin tespit edilmesini emretti.” | Var | “Kaymakam” sözcüğü özel ada eklenmediğinden küçük harfle yazılmalı; yazım kuralına aykırı. |
| D | “Sanatçının en önemli mesnevilerinden biri olan Yusuf ile Züleyha adlı eseri, birçok sanatçının üzerine nazire yazdığı bir eserdir.” | Yok | Özel adın yazımı, kelimelerin bağlacı doğru. |
| E | “Eserlerinde toplumsal konuları işleyen yazar, bilim insanlarınca çağdaş Tanzimat Dönemi sanatçıları arasında yer alır.” | Yok | “Bilim insanlarınca” ifadesi ve “Tanzimat Dönemi” yazımı uygundur. |
6. Kısa Özet
- Yazım yanlışı ararken en sık kontrol edilen noktalar: büyük harf, özel isim, eklerin yazımı ve birleşik/sıfat tamlamalarının doğru kullanımıdır.
- Bu soruda yanlış olan ifade “Kaymakam” sözcüğünün gereksiz yere büyük harfle yazılmasıdır.
- Doğru cevap: C seçeneğidir.