Sorunun Çözümüne Yaklaşım ve Açıklama
Soruda İstenen: Parçada anlatılan Hegel’in diyalektik üçlü oluş süreci ile ilgili olarak, “sentez” örneğinin verilmesini istemektedir. Hegel’in diyalektik süreci şöyle işler:
- Tez: Bir fikir ya da mevcut durum.
- Antitez: Teze karşıt fikir ya da zıt bir durum.
- Sentez: Tez ve antitezin bir araya gelerek yeni bir fikir ya da ortak bir çözüm oluşturması.
Bu bağlamda sentez, bir olay veya durumun fikir alışverişi veya karşılaştırma yapılarak yeni bir sonuç çıkarılmasını kapsar.
Doğru Cevap ve Açıklaması
a. Şıklar ve Değerlendirme
-
A) Caz müziğinin klasik müzik perspektifinden uzaklaştırılarak ilerletilmesi
Yanlış. Bu durum bir sentez değil. Çünkü tez ve antitez arasında bir uzlaşı ya da bütünleştirici fikir oluşmamıştır. Daha çok yenilikçi bir durum ya da gelişime işaret eder. -
B) Yurt dışına çıkışı yasaklanan bir kişinin daha sonra bu yasağının kaldırılması
Yanlış. Bu durum bir sentez değil, antitez gibi görünüyor. İlk yasağın varlığı tez olarak düşünülebilir; yasağın kalkması ise antitezdir. Ancak sentez, bu iki durumdan bir uzlaşı ortaya çıkarmaz. -
C) Mahkemedeki bir kişinin yaptıklarının video görüntülere bakılarak doğrulanması
Yanlış. Bu olsa olsa bir karşılaştırmadır. Dolayısıyla bu durum bir sentez örneği değildir. -
D) Belirlenen bir adresin, telefon konumundan girilerek istenilen hedefe ulaşılması
Yanlış. Bu teknik bir yöntemdir ve tez-antitez-sentez süreci ile alakalı değildir. -
E) Ayrılığa sebep olan bir olayın fikir alışverişi yapılarak anlaşmayla sonuçlanması
Doğru. Çünkü burada fikir alışverişi sonucu bir uzlaşı ve ortak çözüm ortaya çıkmaktadır. Bu durum Hegel’in “sentez” kavramına uygun bir örnek teşkil etmektedir.
Sonuç
Doğru cevap: E şıkkıdır.
Buradaki fikir alışverişi ve ortak çözüm oluşturulması sentez sürecine uygundur.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir sentez örneğidir?
Cevap:
Parçada Anlatılan: Tez, Antitez ve Sentez
Hegel’in diyalektiğinde olaylar üç aşamada gerçekleşir:
- Tez: Bir görüş ya da durum (örneğin A’nın dünyasında sadece kara ve yeşillik olması).
- Antitez: Bu görüşün tam zıttı (örneğin B’nin dünyasında sadece deniz ve kara olması, yeşillik yok).
- Sentez: Tez ve antitezin tartışılarak bir araya getirilip yeni ve daha kapsamlı bir görüşe dönüştürülmesi (A ve B’nin konuşup her iki dünyada da deniz ve yeşillik olduğunu kavraması).
Sentez: Farklı iki bakış açısının bir araya gelerek yeni ve bütünleyici bir bakış açısına dönüşmesidir.
Seçeneklerin Analizi:
-
A) Caz müziğinin klasik müzik perspektifinden uzaklaştırılarak ilerletilmesi
- Sentez değil, birinin yönünden uzaklaşmak var.
-
B) Yurt dışına çıkışı yasaklanan bir kişinin daha sonra bu yasağının kaldırılması
- Doğrudan zıtların birleşimi yok; bir yasağın ortadan kalkması var.
-
C) Mahkemedeki bir kişinin yaptıklarının video görüntülere bakılarak doğrulanması
- Farklı bakışların birleşmesi değil, doğrulama söz konusu.
-
D) Belirlenen bir adresin, telefon konumundan girilerek istenilen hedefe ulaşılması
- İki bilginin birleşmesi yok, sadece bir amaca ulaşmak var.
-
E) Ayrılığa sebep olan bir olayın fikir alışverişi yapılarak anlaşmayla sonuçlanması
- İki karşıt veya farklı görüş karşılıklı sohbet (fikir alışverişi) ile birleştiriliyor ve yepyeni, ortak bir sonuca (anlaşmaya) varılıyor. Bu tam olarak sentezdir.
Doğru Cevap:
E) Ayrılığa sebep olan bir olayın fikir alışverişi yapılarak anlaşmayla sonuçlanması
Çünkü: Tez (bir görüş) ve antitez (karşıt görüş), karşılıklı fikir alışverişiyle (tartışma, etkileşim) yeni ve ortak bir uzlaşma noktasında buluşarak sentez oluşur.
Kavramları kısaca özetlemek gerekirse:
- Tez: Başlangıçta ortaya konan düşünce/görüş/olgu.
- Antitez: Teze karşıt veya çelişen ikinci bir düşünce/görüş/olgu.
- Sentez: Tez ve antitezin bir araya gelerek oluşturduğu yeni ve daha kapsamlı düşünce/görüş/olgu.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir sentez örneğidir?
Answer:
Hegel’in diyalektiğinde tez, mevcut bir fikir veya durumdur. Bu teze karşı çıkan, onu çürüten veya geliştirmeyi amaçlayan antitez ortaya çıkar. Ardından bu ikisinin içindeki geçerli ve doğru yanlar bir araya gelerek sentez aşamasını oluşturur. Sentez, tez ve antitez arasındaki çatışmanın aşılması ve ortaya yeni, daha kapsayıcı bir bakış açısı çıkması demektir.
Seçenekler incelendiğinde:
• (A) Caz müziğinin klasik müzik perspektifinden uzaklaştırılarak ilerletilmesi → Klasik müzik (tez) ile caz müziği (antitez) doğrudan çatışıp yeni bir müzik türünün “birleşimi” vurgulanmadığı için sentez örneği sayılması güçtür.
• (B) Yurt dışına çıkışı yasaklanan bir kişinin daha sonra bu yasağının kaldırılması → Burada önceki durumla (yasak) sonra kaldırma (zıt karar) sunuluyor, fakat bu durum yeni bir bütünleşme ya da çözüm (sentez) yaratmıyor; yalnızca yasağın ortadan kalkması söz konusu.
• (C) Mahkemedeki bir kişinin yaptıklarının video görüntülere bakılarak doğrulanması → Olayın doğrulanması var ama tez-antitez çatışmasından doğan ileri bir görüş veya bütünleşme göremiyoruz.
• (D) Belirlenen bir adresin, telefon konumundan girilerek istenilen hedefe ulaşılması → Bu, bir teknolojik kolaylık örneği; tez-antitez senteziyle doğmuş bir bütünleşme değil.
• (E) Ayrılığa sebep olan bir olayın, fikir alışverişi yapılarak anlaşmayla sonuçlanması → Burada ilk durum (tez) ayrılık yaratan fikirdir, karşıtlık veya tartışma (antitez) yaşanmıştır. Sonunda fikir alışverişi ve uzlaşma ile aradaki çatışma aşılmış, yeni ve ortak bir uzlaşı oluşmuştur. Bu tam olarak sentezdir.
Dolayısıyla en doğru sentez örneği (E) seçeneğidir.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir sentez örneğidir?
Cevap:
İçindekiler
- Soru Analizi ve Hegel’de Diyalektik
- Tez-Antitez-Sentez Kavramlarının Açıklanması
- Şıklarda Sentez Mantığının Değerlendirilmesi
- Cevabın Tablo ile Gösterimi
- Sonuç ve Özet
1. Soru Analizi ve Hegel’de Diyalektik
- Hegel’in diyalektiği, üçlü karşıtlık ve uzlaşma (tez - antitez - sentez) süreciyle işler.
- Tez: Var olan bir düşünce, durum veya görüş.
- Antitez: Teze karşıt/karşı görüş veya durum.
- Sentez: Tez ve antitezin uzlaştırılması, yeni ve kapsayıcı bir oluşum.
Parçada anlatıldığı üzere, iki zıt deneyimin yan yana gelip tartışılması sonucu her ikisinden izler taşıyan yeni bir anlayış/sentez doğar.
2. Tez-Antitez-Sentez Kavramlarının Açıklanması
Diyalektik süreç şöyle işler:
- Tez: İlk sav, başlangıç durumu – ör: Yalnızca karayı/yeşilliği bilmek.
- Antitez: Karşıt sav, karşı kutup – ör: Karadan ve denizden oluşan dünya!
- Sentez: Her iki görüşün (tez ve antitez) ortak bir noktada buluşması, yeni ve daha kapsamlı bir anlayış – ör: Hem karanın hem denizin hem de yeşilliğin var olduğunu kavramak.
3. Şıklarda Sentez Mantığının Değerlendirilmesi
Aşağıda şıkları tek tek analiz edelim:
A) Caz müziğinin klasik müzik perspektifinden uzaklaştırılarak ilerletilmesi
- Burada sadece bir yön değişimi, sentez oluşmamış. Yani iki karşıt görüşün birleşmesinden yeni bir bütün ortaya çıkmamış.
B) Yurt dışına çıkışı yasaklanan bir kişinin daha sonra bu yasağının kaldırılması
- Burada önce bir yasaklama (tez) ve sonra bu yasağın kaldırılması (antitez) var ancak üçüncü yeni bir birlik/yeni durum (sentez) ortaya çıkmıyor, sadece eskiye dönülüyor.
C) Mahkemedeki bir kişinin yaptıklarının video görüntülere bakılarak doğrulanması
- Burada bir olayın farklı yolla kanıtlanması var, sentez değil.
D) Belirlenen bir adresin, telefon konumundan girilerek istenilen hedefe ulaşılması
- Burada sentez niteliği yok; bir teknolojinin ya da yöntemin kullanılması var.
E) Ayrılığa sebep olan bir olayın fikir alışverişi yapılarak anlaşmayla sonuçlanması
- Burada iki zıt görüş/fikir (tez ve antitez) bir araya gelip konuşuluyor ve ortak bir anlaşma/sentez oluşuyor. Yani her iki görüşün uzlaşarak bir çözüm üretmesi, tam olarak sentez kavramına karşılık gelir.
4. Cevabın Tablo ile Gösterimi
| Şık | Sentez İçeriyor mu? | Açıklama |
|---|---|---|
| A | Hayır | Sadece bir yönde ilerleme |
| B | Hayır | Eskiye dönüş, yeni bir birleşim yok |
| C | Hayır | Doğrulama, birleşim değil |
| D | Hayır | Yöntem seçimi, sentez yok |
| E | Evet | İki tarafın fikir alışverişi ile uzlaşması, sentezdir |
5. Sonuç ve Özet
Parçada anlatılan Hegelci sentezin en iyi karşılığı, iki farklı görüş veya olayın tartışılarak, fikir alışverişi yapılarak yeni ve ortak bir zeminde (anlaşmada) buluşulmasıdır.
Doğru cevap:
E şıkkı: Ayrılığa sebep olan bir olayın fikir alışverişi yapılarak anlaşmayla sonuçlanması.
Bu durum, tez ve antitez arasındaki uzlaşmayla yeni bir sentezin doğmasına mükemmel bir örnektir.
| Şık | Açıklama | Sentez mi? |
|---|---|---|
| A | Taraflardan birinin görüş ve etkisinin tamamen yok olması | Hayır |
| B | Yasaklama ve yasağın tamamen kaldırılması, eskisine dönüş | Hayır |
| C | Doğrulama, iki farklı görüşün birleşimi yok | Hayır |
| D | Hedefe ulaşmak için bir yöntem seçilmesi | Hayır |
| E | İki karşıt görüşün diyalog ve ortak kararla birleşip yeni bir durum oluşturması | Evet |
Özetle:
Sentez oluşması için iki zıt görüş/fikir/alışkanlık/fenomenin bir araya gelip ortak, yeni ve kapsayıcı bir şeye dönüşmesi gerekir. Bu da sadece E şıkkında mümkündür.