Bu soruya verilen görselde yer alan paragrafta, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Bursa’yı edebi bir şekilde ele aldığı ve modernleşme sancılarını Bursa üzerinden anlattığı belirtilmektedir. Ayrıca, Bursa’nın tarihi ve kültürel özellikleri oldukça etkileyici bir şekilde vurgulanmıştır.
Paragraftan Çıkarılabilecek Doğru Cevap:
Metne bakarak seçeneklerde doğru olan ifadeyi belirlemek için şu ifadeleri kontrol edelim:
-
A Seçeneği: “Bursa’nın, tarihi özelliklerinden ziyade edebi yönüyle insanları etkilediğini düşünür.”
- Evet, metinde Bursa’nın edebi yönüne vurgu yapılmakta ve Tanpınar’ın yazılarının insanların hislerini etkilediği belirtilmektedir.
-
B Seçeneği: “Tanpınar’ın eserlerindeki Bursa’yı günümüzdeki Bursa’dan farklı görür.”
- Metinde böyle bir karşılaştırma yapılmamıştır, bu seçenek yanlış.
-
C Seçeneği: “Ülkenin çağdaşlaşma yolundaki zorlukların Tanpınar’ın eserinde yer aldığını belirtir.”
- Metinde modernleşme sancılarından bahsedildiği için bu seçeneği de doğru kabul edebiliriz.
-
D Seçeneği: “Tanpınar’ı, edebiyatımızdaki diğer sanatçılardan daha farklı bir yerde konumlandırır.”
- Metinde Tanpınar’ın diğer sanatçılar karşısındaki yeri hakkında bir bilgi verilmemiştir, bu seçenek yanlış.
-
E Seçeneği: “Tanpınar’ın yazdığı eserlerle edebiyatımızda kalıcılığı yakaladığını öne sürer.”
- Bu da metinde geçen bir ifade değil, metinde özellikle Tanpınar’ın kalıcılığına dair bir vurgu yoktur.
Sonuç:
Doğru Cevap: A veya C olabilir, fakat daha baskın olan cevap: A Şıkkıdır.
Bu parçanın yazarıyla ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenebilir?
Cevap:
Parçanın Analizi
Parçada, Tanpınar’ın Bursa ile ilgili düşünceleri ve “Beş Şehir” kitabından bahsedilmektedir. Yazar, Tanpınar’ın Bursa’yı hem tarihsel hem de edebi bir perspektiften ele aldığını, şehirle ilgili duygularını ve gözlemlerini sanat eseri haline getirdiğini ifade etmektedir. Özellikle Tanpınar’ın İstanbul’un güzelliklerini anlatırken Bursa’yı da büyük bir hayranlıkla aktardığı, mimari ve kültürel yönünden etkilendiği vurgulanıyor. Parçada ayrıca, Bursa’nın mimarisinden, kültürel altyapısından ve Tanpınar’ın bu şehre olan sanatkârane yaklaşımından söz edilmektedir.
Yazar, Tanpınar’ın Bursa’yı anlatırken sadece tarihsel olaylara değil, şehrin ruhuna, kültürüne ve edebi yönüne odaklandığını belirtiyor. Andre Gide gibi yabancı gezginlerin dahi Bursa’nın güzelliği ve ruhu karşısında hayran kaldığından bahsederek, Tanpınar’ın bu hayranlığını satırlara yansıttığını vurguluyor.
Şık Analizi
-
A) Bursa’nın, tarihi özelliklerinden ziyade edebi yönüyle insanları etkilediğini düşünür.
Parçada, Tanpınar’ın Bursa’yı sanatsal bir eser olarak gördüğünden ve şehrin edebi, kültürel yönünü ön plana çıkardığından bahsediliyor. Yani Tanpınar, Bursa’yı sadece tarihi yönüyle değil, edebi ve kültürel boyutuyla da işler. Bu yüzden A seçeneği doğrudur.
-
B) Tanpınar’ın eserlerindeki Bursa’yı, günümüzdeki Bursa’dan farklı görür.
Parçada, Tanpınar’ın Bursa’yı nasıl gördüğüne dair bir kıyaslama yapılmamış, günümüzle geçmiş arasında bir karşılaştırma yok. -
C) Ülkenin çağdaşlaşma yolundaki zorlukların Tanpınar’ın eserinde yer aldığını belirtir.
Parça, modernleşme sancılarından kısaca söz ediyor ancak esas vurgu İstanbul ve Bursa’nın güzelliklerine ve edebi yönlerine yapılmakta, ana tema bu değil. -
D) Tanpınar’ı, edebiyatımızdaki diğer sanatçılardan daha farklı bir yerde konumlandırır.
Parçada Tanpınar’ın diğer sanatçılardan farkından veya onu konumlandırmaktan bahsedilmiyor. -
E) Tanpınar’ın yazdığı eserlerle edebiyatımızda kalıcılığı yakaladığını öne sürer.
Parçada Tanpınar’ın kalıcı olduğu veya uzun ömürlü eserler verdiğine dair bir vurgu yok.
Doğru Cevap:
A şıkkıdır: Bursa’nın, tarihi özelliklerinden ziyade edebi yönüyle insanları etkilediğini düşünür. Çünkü parçada hem Tanpınar’ın Bursa’yı özel bir şehir olarak görmesinin hem de şehrin edebi ve kültürel havasının ön planda tutulduğu vurgulanmaktadır.
Önemli Nokta:
- Anahtar cümle: “Bursa’nın hem mimarisi hem kültürel altyapısı ile Türkiye’de bulunan yabancı gezginlerde dahi gizlenemez bir hayranlık bırakır… Gerçekten Bursa olurdur…”
- Yani şehir, tarihiyle değil, asıl “edebi ruhu” ve “kültürel-sanatsal değeriyle” okuyucu ve gezginler üzerinde iz bırakıyor.
Bu parçanın yazarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Yanıt: C) Ülkenin çağdaşlaşma yolundaki zorlukların Tanpınar’ın eserinde yer aldığını belirtir.
Açıklama:
Parçada, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın özellikle “Bursa’da Zaman” ve “Beş Şehir” bağlamında modernleşme sürecinin sancılarını nasıl yansıttığından bahsedilmektedir. Metinde, “Tanpınar’ın, medeniyetin modernleşme arifesinde çektiği sancılarını bir bir yansıtıldığı satırlar Bursa’da geçer.” ifadesi bunu açıkça ortaya koyar. Bu da doğrudan (C) seçeneğinin içeriğini doğrulamaktadır.
Bu parçanın yazarıyla ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenebilir?
Cevap:
İçindekiler
1. Parçanın Çözümlemesi
Parçada, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Şehir” eserinde Bursa’yı nasıl ele aldığı ve bu şehri edebiyat yoluyla nasıl anlamlandırdığı anlatılmıştır. Tanpınar’ın Bursa’yı sadece tarihî özellikleriyle değerlendirmediği, aksine onun edebî ve sanat değeri üzerinde durduğu vurgulanmıştır. Ayrıca, Tanpınar’ın eserlerinde Bursa’nın güzellikleri, mimari yapısı, kültürel altyapısı ve şehrin insanlarda oluşturduğu duygu çok yönlü biçimde ele alınmıştır.
Parçada öne çıkan diğer unsurlar:
- Bursa’nın hem mimari hem kültürel açıdan sıra dışı ve güzel bir şehir olması,
- Tanpınar’ın modernleşme sancılarını satırlarında aktarması,
- Bursa’nın doğal güzellikleriyle insanlarda iz bıraktığı ve bunun Tanpınar’ın yazılarında yansıtıldığı,
- Bursa’yı ilk görenin veya okuyan herkesin benzer duyguları hissedebileceği,
- Tanpınar’ın İstanbul’dan sonra Bursa’ya ayrı bir önem verdiği.
2. Şıkları Değerlendirme
Şıkları tek tek inceleyelim:
A) Bursa’nın, tarihi özelliklerinden ziyade edebi yönüyle insanları etkilediğini düşünür.
- Parçada, Bursa’nın hem mimarisi hem kültürel altyapısı hem de doğal güzelliklerinden çok söz edilmekte ve bunların Tanpınar’ın eserlerinde edebî bir bileşen haline geldiği vurgulanmaktadır. Eserin Bursa hakkındaki büyüleyici dilinin, insanları hem etkilemesi hem de hayran bırakması öne çıkmıştır. Bu nedenle doğru cevaptır.
B) Tanpınar’ın eserlerindeki Bursa’yı günümüzdeki Bursa’dan farklı görür.
- Parçada, iki Bursa arasında net bir kıyas yoktur. “Günümüzde Türkiye’sinde zaman, bir şehir olsaydı; hakikaten Bursa olurdu.” diyerek hâlâ Bursa’nın büyüsünün sürdüğüne işaret edilmiştir. Bu nedenle yanlış.
C) Ülkenin çağdaşlaşma yolundaki zorlukların Tanpınar’ın eserinde yer aldığını belirtir.
- Parçada modernleşme sancılarından kısaca söz edilmiştir fakat doğrudan ülkenin çağdaşlaşma yolundaki zorluklarına odaklanılmamıştır. Yani merkezde değildir.
D) Tanpınar’ı, edebiyatımızdaki diğer sanatçılardan daha farklı bir yerde konumlandırır.
- Parçada Tanpınar’ın kıymetinden veya sanatçılar arasındaki yerinden doğrudan bahsedilmez. Dolayısıyla yanlış.
E) Tanpınar’ın yazdığı eserlerle edebiyatımızda kalıcılığı yakaladığını öne sürer.
- Kalıcılık veya edebi miras vurgulanmamaktadır. Yanlış.
3. Doğru Şıkkın Gerekçesi
A şıkkı doğrudur çünkü parça boyunca Tanpınar’ın Bursa’yı bir şehirden öteye taşıyarak, şehre bir anlam, bir estetik, bir edebî değer yüklediği örneklerle açıklanmıştır. Bursa’nın doğal, tarihî ve mimari özelliklerini insanları etkilemesi yönünden değil; bunların Tanpınar’ın hayal dünyasında ve edebî anlatımında nasıl şekillendiği üzerinde durulmuştur.
4. Özet Tablo
| Seçenek | Şık Özeti | Metinle Uyum | Açıklama |
|---|---|---|---|
| A | Bursa, edebi yönüyle insanları etkiler. |  |
Tanpınar’ın Bursa’daki edebi yaklaşımı vurgulanmış |
| B | Tanpınar’ın Bursa’sı, günümüzdeki Bursa’dan farklıdır. |  |
Şehirler arası kıyas yok. |
| C | Ülkenin çağdaşlaşma zorlukları eserde işlenir. | |
Modernleşme kısa değinilmiş, ana tema değil. |
| D | Tanpınar, diğer sanatçılardan farklıdır. | |
Böyle bir vurgu yok. |
| E | Tanpınar’ın eserleri kalıcıdır. | |
Kalıcılıkla ilgili ifade yer almıyor. |
5. Sonuç
En doğru cevap A seçeneğidir:
“Bursa’nın, tarihi özelliklerinden ziyade edebî yönüyle insanları etkilediğini düşünür.”
Çünkü parçada, Tanpınar’ın Bursa’yı bir şehir olmanın ötesine taşıdığı ve bu kente edebî bir anlam yüklediği; bunu da yazılarında hissettirdiği açıkça anlatılmıştır.