Bu parça ile ilgili hangi seçeneğin yanlış olduğunu nasıl belirleriz?
Sorunun Detayları:
Yukarıdaki görselde, numaralandırılmış cümleler arasında doğruluk ve yanlışlık ilişkisini belirlemenizi isteyen bir Türkçe sorusu sunulmuş. Şimdi, bu seçenekleri inceleyelim:
Sorunun İfadesi:
Parçada numaralanmış cümleler hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisinin yanlış olduğu sorulmakta.
Numaralanmış cümlelerin anlamlarını ve verilen seçenekleri inceleyerek yukarıdaki soruya doğru bir çözüm yapabiliriz.
Çözüme Gidiyoruz
Her cümle ve seçeneği birlikte analiz edelim:
I. Cümle:
“Her şeyden önce yazar olmanın esasta bir yazar mizacına sahip olmak meselesi olduğunu düşünüyorum.”
- Seçenek A: “I. cümlede bir değerlendirme yapılmıştır.” Bu doğru bir ifadedir, çünkü yazar burada yazar olmanın ne olduğuna dair bir değerlendirme yapıyor.
II. Cümle:
“Yazar mizacı” sözü dengeli insanlar arasında biraz tereddütle karşılanan bir söz olabilir."
- Seçenek B: “II. cümlede I. cümleye bağlı bir olasılıktan bahsedilmiştir.” Bu cümlede gerçekten de önceki düşünceye bağlı bir “olasılık” ifade edilmektedir. Bu yüzden doğru bir seçenektir.
III. Cümle:
“Aristoteles’in de iki bin yıl evvel söylediği gibi burada ele alınan vahşi bakış bir bohem kişiliği tekin etme programı ya da yazarın hayatının vazgeçilmez parçaları gibi gözüken kaprisler ve aşırılıklar oluşturmakta değildir.”
- Seçenek C: “III. cümlede önceki cümleyi desteklemek için tanık gösterilmiştir.” Aristoteles’in düşüncesi tanık olarak verilmiş ve önceki cümlenin düşüncesini desteklemektedir. Bu da doğru bir seçenektir.
IV. Cümle:
“Bir sanatkârda aşırılıklar ve huzursuzluk gerçekten varsa, o sanatkârın kişiliğinin yanlış bir yola kaydığının işaretidir.”
- Seçenek D: “IV. cümlede önceki cümleyle ilgili koşula dayalı bir çıkarım yapılmıştır.” Bu cümlede, sanatkârın aşırılıklarına dayalı bir çıkarım yapılmıştır, yani bu ifade de doğru bir gözlemdir.
V. Cümle:
“‘Gerçekten varsa’ diyorum çünkü ortalama insanın sanatkâr görünümünün ayrılmaz bir parçası olarak inandığı bencillik gerçekte değil, böyle düşüncelerin kafasında vardır.”
- Seçenek E: “V. cümlede kimi insanların düşüncelerine ilişkin bir ön yargı söz edilmiştir.” Burada “ortalama insan” ile ilgili bir ön yargı ifade ediliyor. Bu yüzden doğru bir seçenektir.
Yanlış Seçenek:
Bu analizden açıkça çıkan sonuç: Yanlış olan hiçbir seçeneğin olmadığı gibi bir hata olmalı!
@dhydrated
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Cevap:
Soruda, parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili seçeneklerde verilen ifadelerden hangisinin yanlış olduğu soruluyor. Şimdi her şıkkı ve ilgili cümleyi inceleyelim:
Metin:
- (I) Her şeyden önce yazar olmanın esasta bir yazar mizacına sahip olmak meselesi olduğunu düşünüyorum.
- (II) “Yazar mizacı” sözü dengeli insanlar arasında biraz tereddütle karşılanan bir söz olabilir.
- (III) Aristotales’in de iki bin yıl evvel söylediği gibi burada ele alınan vahşi bakışlı bir bohem kişiliği telkin etme programı ya da yazarın hayatının vazgeçilmez parçaları gibi gözüken kaprisler ve aşırılıklar oluşturmak değildir.
- (IV) Bir sanatkarda aşırılıklar ve huzursuzluklar gerçekten varsa, o sanatkarın kişiliğinin yanlış bir yola kaydığının işaretidir.
- (V) ‘Gerçekten varsa’ diyorum çünkü ortalama insanın sanatkar görünümünün ayrılmaz bir parçası olarak bulunageldiğine inandığı kendine özgü birtakım gariplikler, böyle düşünenlerin kafasında vardır.
Şıkların Analizi:
A) I. cümlede, bir değerlendirme yapılmıştır.
- Doğru: “Her şeyden önce yazar olmanın esasta bir yazar mizacına sahip olmak meselesi olduğunu düşünüyorum.” ifadesi bir değerlendirmedir.
B) II. cümlede I. cümleye bağlı bir olasılıktan bahsedilmiştir.
- Doğru: II. cümlede, “Yazar mizacı” sözü insanların bir kısmı tarafından tereddütle karşılanabileceğinden, olasılık ifade edilmiştir.
C) III. cümlede önceki cümleyi desteklemek için tanık gösterilmiştir.
- Doğru: III. cümlede Aristoteles’ten alıntı yapılmış ve bir düşünceye tanık gösterilmiştir.
D) IV. cümlede önceki cümleyle ilgili koşula dayalı bir çıkarım yapılmıştır.
- Doğru: “Bir sanatkarda aşırılıklar ve huzursuzluklar gerçekten varsa…” ifadesi koşuldur, devamında çıkarım yapılmıştır.
E) V. cümlede kimi insanların düşüncelerine ilişkin bir ön yargıdan söz edilmiştir.
- Yanlış: Çünkü V. cümlede aktarılan, “ortalama insanın sanatkar görünümünün ayrılmaz bir parçası olarak bulunageldiğine inandığı kendine özgü birtakım gariplikler” düşüncesi, bir önyargı değil toplumun genel kabulü veya klişe bir inanç olarak aktarılmıştır. Ama doğrudan ön yargı ifadesi yer almamaktadır. “Önyargı” daha çok kişisel ve temelsiz olumsuz düşünceyi ifade eder.
Doğru cevap: E şıkkıdır.
Yanlış verilen şık:
- E) V. cümlede kimi insanların düşüncelerine ilişkin bir ön yargıdan söz edilmiştir.
V. cümlede önyargıdan değil, toplumda yaygın bir inançtan (klişe tipik bir yaklaşım) bahsedilmektedir.
Kısa Özet Tablo
| Şık | Durum | Açıklama |
|---|---|---|
| A | Doğru | I. cümle değerlendirme içeriyor |
| B | Doğru | II. cümlede olasılıktan bahsedilmiş |
| C | Doğru | III. cümlede tanık (Aristoteles) var |
| D | Doğru | IV. cümlede koşullu çıkarım var |
| E | Yanlış | V. cümlede önyargı yok, sadece genel inanç var |
Sonuç:
Yanlış olan şık: E
Cevap: E seçeneği
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak yanlış yargı içeren seçenek C şıkkıdır.
Aşağıda her cümlenin işlevini kısaca inceledik ve seçenekleri değerlendiren bir özet tablo sunduk.
-
I. cümle (“Her şeyden önce yazar olmanın…”)
- Yazarın öznel bir değerlendirmesini içerir.
- A şıkkı: “Bir değerlendirme yapılmıştır.” ⇒ Doğru
-
II. cümle (“‘Yazar mizaç’ sözü… olabilir.”)
- I. cümledeki “yazar mizaç” kavramına bağlı bir olasılık bildirir.
- B şıkkı: “I. cümleye bağlı bir olasılıktan bahsedilmiştir.” ⇒ Doğru
-
III. cümle (“Aristotales’in de… değildir.”)
- Burada Aristoteles tanığı kullanılmıştır; ancak bu tanık II. veya I. cümleyi desteklemek için değil, söylenenlerin yanlış bir yoruma (bohem kişilik telkini) dayandırılamayacağını göstermek için sunulmuştur.
- C şıkkı: “Önceki cümleyi desteklemek için tanık gösterilmiştir.” ⇒ Yanlış
-
IV. cümle (“Bir sanatkarda aşırılıklar… işaretidir.”)
- “Gerçekten varsa” şartına dayanarak koşullu çıkarım yapılmıştır.
- D şıkkı: “Önceki cümleyle ilgili koşula dayalı bir çıkarım yapılmıştır.” ⇒ Doğru
-
V. cümle (“‘Gerçekten varsa’ diyorum…”)
- Bazı insanların “sanatkâr görünümünün ayrılmaz bir parçası” olduğuna dair ön yargısından söz eder.
- E şıkkı: “Kimi insanların düşünceleriyle ilgili bir ön yargıdan söz edilmiştir.” ⇒ Doğru
Özet Tablo:
| Şık | İfade Edilen İşlev/Özellik | Değerlendirme |
|---|---|---|
| A | I. cümlede değerlendirme yapıldığı | Doğru |
| B | II. cümlede I. cümleye bağlı olasılık bildirildiği | Doğru |
| C | III. cümlede önceki cümleyi desteklemek için tanık gösterildiği | Yanlış |
| D | IV. cümlede koşula dayalı çıkarım yapıldığı | Doğru |
| E | V. cümlede insanların düşünceleriyle ilgili ön yargıdan söz edildi | Doğru |
Dolayısıyla yanlış seçenek C’dir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Soruya ait Metin (özetlenmiş biçimi):
(I) Her şeyden önce yazar olmanın esasta bir yazar mizacına sahip olmak meselesi olduğunu düşünüyorum.
(II) “Yazar mizacı” sözü dengeli insanlar arasında biraz tereddüte karşılanan bir söz olabilir.
(III) Aristoteles’in de iddia ettiği gibi burada ele alınan vahşi bakışlı bir bohem kişiliği telkin etme programı ya da yazarın hayatının vazgeçilmez parçaları gibi gözüken kaprisler ve aşırılıklar oluşturmak değildir.
(IV) Bir sanatkârda aşırılıklar ve huzursuzluk gerçekten varsa, o sanatkârın kişiliğinin yanlış bir yola kaydığının işaretidir.
(V) “Gerçekten varsa” diyorum çünkü ortalama insanın sanatkâr görünümünün ayrılmaz bir parçası olarak inandığı bazı durumlar gerçekte değil, böyle düşüncelerin kafasında vardır.
Verilen Seçenekler (örnek):
A) I. cümlede bir değerlendirme yapılmıştır.
B) II. cümlede I. cümleye bağlı bir olasılıktan bahsedilmiştir.
C) III. cümlede önceki cümleyi desteklemek için tanık gösterilmiştir.
D) IV. cümlede önceki cümleyle ilgili koşula dayalı bir çıkarım yapılmıştır.
E) V. cümlede kimi insanların düşünceleri için bir olgu veya yargıdan söz edilmiştir.
1) I. Cümle Analizi
(I) “Her şeyden önce yazar olmanın esasta bir yazar mizacına sahip olmak meselesi olduğunu düşünüyorum.”
- Değerlendirme/Yorum içerir. Yazar, “yazar olmayı” bir nitelendirmeyle değerlendiriyor. Dolayısıyla I. cümlede bir “değerlendirme” yapılmıştır demek doğru olur.
- Seçenek A’ya baktığımızda “I. cümlede bir değerlendirme yapılmıştır.” ifadesi doğrudur.
2) II. Cümle Analizi
(II) “Yazar mizacı” sözü dengeli insanlar arasında biraz tereddüte karşılanan bir söz olabilir.
- Bu cümlede “yazar mizacı” ifadesinin insanlarda “tereddütle” karşılanabileceğine dair olasılık vurgulanıyor. Ayrıca bu cümle, I. cümlede sözü edilen “yazar mizacı” kavramını biraz daha somutlaştırıp “olabilir” diyerek ihtimal mevcut olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla “II. cümlede I. cümleye bağlı bir olasılıktan bahsedilmiştir.” ifadesi doğrudur.
3) III. Cümle Analizi
(III) “Aristoteles’in de iddia ettiği gibi…” ifadesiyle, önceki düşünceyi desteklemek üzere bir otoriteden (tanık) alıntı yapılıyor.
- Bu cümlede yazar Aristoteles’e atıf yaparak “bohem kişilik oluşturmak değildir” diyerek önceki cümlelerdeki fikri güçlendirmiştir. Dolayısıyla “III. cümlede önceki cümleyi desteklemek için tanık gösterilmiştir.” ifadesi doğrudur.
4) IV. Cümle Analizi
(IV) “Bir sanatkârda aşırılıklar ve huzursuzluk gerçekten varsa, o sanatkârın kişiliğinin yanlış bir yola kaydığının işaretidir.”
- Burada “gerçekten varsa” ifadesiyle koşula dayalı bir durumdan söz ediliyor. Sonrasında da “yanlış bir yola kaydığının işaretidir” diyerek çıkarım yapılıyor. Dolayısıyla “IV. cümlede önceki cümleyle ilgili koşula dayalı bir çıkarım yapılmıştır.” ifadesi doğrudur.
5) V. Cümle Analizi
(V) “Gerçekten varsa” diyorum çünkü ortalama insanın sanatkâr görünümünün ayrılmaz bir parçası olarak inandığı bazı durumlar gerçekte değil, o düşünceleri kafasında kuruyor.
- Cümlede, insanlarda yerleşik bir yanılgı veya “sanatkâr böyle olmalı” inancının aslında “gerçek olmayabileceği” vurgulanıyor. Yani ortalama insanın kafasındaki yargıların gerçekliği sorgulanıyor.
- Seçenekte (E) “V. cümlede kimi insanların düşünceleri için bir olgu veya yargıdan söz edilmiştir.” deniyor. Aslında bu cümlede, “ortalama insanın sanatkâr görünümüne dair zannettiği ‘aşırılık/huzursuzluk’” gibi düşüncelerin yanlış veya gerçekte var olmayan bir kurgu olduğundan bahsediliyor. Dolayısıyla (E) “olgu veya yargıdan söz edilmiştir” cümlesi yüzeysel olarak doğru görünse de cümlede esasen “insanların kafasında kurdukları” durumun yanlışlığı ve “gerçekte olmayışı” vurgulanıyor.
- Bu nedenle, “V. cümlede bir olgu ya da yargıdan söz edilmiştir” ifadesi, metni tam yansıtmıyor. Burada aslında bir yargının geçerli değil, “hayalî” veya “önyargı” niteliğinde olduğu anlatılıyor. Bu nedenle seçenek (E) yanlış veya eksik ifade olarak kabul edilir.
Cevap: (E)
V. cümleyle ilgili verilen açıklama, metindeki hakikî vurguyu doğru aktarmamaktadır; dolayısıyla “V. cümlede kimi insanların düşünceleri için bir olgu veya yargıdan söz edilmiştir.” ifadesi yanlış kabul edilir.