Numaralanmış cümlelerin hangilerinde isim-fiil kullanılmıştır?
Soruda verilen açıklama ve sorunun özü:
Fiil kök ya da gövdelerine -ma (-me), -mak (-mek), -ış (-iş, -uş, -üş) ekleri getirilerek oluşturulan fiilimsilerden biri isim-fiildir.
- İsim-fiil (mastar), fiili isim haline getirir ve cümlede isim olarak kullanılır.
İsim-Fiil Ekleri
- -ma / -me
- -mak / -mek
- -ış / -iş / -uş / -üş
Verilen cümleler:
- (I) Kaburgaların altında kalbin bir daha çıkmamak üzere hapsedildiği, kanat çırptığı kafesin olduğu yerdeydi ağrısı.
- (II) Kaderin yeryüzündeki günlerine son vermek için böyle bir ağrı gönderdiğini söyledi bana.
- (III) Onun yılın gibi dert değiştirip neden yeni bir hayata başlamadığını düşünüyordum.
- (IV) Ona göre hastalık, hiç beklemedikleri bir sırada insanlara yapışırdı.
Adım adım inceleyelim:
-
I. cümle:
“çıkmamak” kelimesinde -ma/-me eki var ve mastar yani isim-fiildir.
“kalbin bir daha çıkmamak üzere hapsedildiği” ifadesinde çıkmamak eylemi isim-fiildir. -
II. cümle:
İsim-fiil eki yok. “son vermek” ifadesi mastar ekiyle yapılmış ama burada isim-fiil bulunmamakta, aslında mastar eki var ama “son vermek” direkt olarak isim-fiil işlevinde değil, daha ziyade eylemin kendisini ifade ediyor. Ancak bu cümlede açıkça isim-fiil yok. (Not: Sorunun orijinal metnine bağlı olarak tartışılabilir ancak genellikle isim-fiil burada yoktur.) -
III. cümle:
“başlamadığını” kelimesi -mak eki almış ancak “-dığını” hali isim-fiilin olumsuz ve bağlı zamir eki almış hali olarak isim-fiildir.
Aynı şekilde “düşünüyordum” fiildir, isim-fiil değil. -
IV. cümle:
İsim-fiil eki yok.
Sonuç:
- I. cümlede isim-fiil kullanılmıştır.
- III. cümlede isim-fiil kullanımı vardır.
Doğru cevap:
C) I ve III
Özet Tablosu:
| Cümle No | Cümledeki İsim-Fiil | Ek | Açıklama | İsim-Fiil Var mı? |
|---|---|---|---|---|
| I | çıkmamak | -ma | Mastar ekiyle fiilden isim | Evet |
| II | İsim-fiil eki bulunmuyor | Hayır | ||
| III | başlamadığını | -mak + bağlılık | İsim-fiilin olumsuz hali | Evet |
| IV | İsim-fiil eki bulunmuyor | Hayır |
Sorunuzla ilgili başka bir açıklamaya ihtiyacınız olursa memnuniyetle yardımcı olurum!