Resimli Soru 18-05-2025 22:15:47

YKS TYT
1

17475957506792334149107307858344
17475957506792334149107307858344720×960 43.5 KB

2

Sorunun Çözümü:

Aşağıdaki cümlelerde yazım yanlışları yapılmıştır. Yazım yanlışlarını anlamlı olacak şekilde düzeltelim ve yeniden alt satıra yazalım. Noktalama işaretlerine dikkat edelim.

Yanlış Doğru Açıklama
Arkadaşları Efe sevinçle karşıladı. Arkadaşları Efe’yi sevinçle karşıladı. Özel isimden sonra uygun ek kullanımı
Türkiye başkenti Ankara’dır. Türkiye’nin başkenti Ankara’dır. Var olan ülkenin iyelik kullanımı
Hacivat arkadaşı Karagöz teselli eder. Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder. Özel isim kullanımı ve uygun ek
Dünya iki türlü hareketi vardır. Dünya’nın iki türlü hareketi vardır. İyelik ekinin doğru kullanımı
Babası Ayşegül sevimli bir kedi aldı. Babası Ayşegül’e sevimli bir kedi aldı. Doğru ek ve anlam uyumu
Uğur tatilde Erzurum gidecek. Uğur tatilde Erzurum’a gidecek. Yer yön eki kullanımı
Çocuk bayramı Atatürk armağanıdır. Çocuk bayramı Atatürk’ün armağanıdır. İyelik eki doğru kullanımı
Teyzenin oğlu Ersin doğum günü. Teyzenin oğlu Ersin’in doğum günü. İyelik ekinin doğru kullanımı

Özet:
Cümlelerin doğru yazımı yapılırken Türkçe’de özel isimlere gelen ekler, iyelik ve yer-yön ekleri dikkate alınmıştır. Noktalama işaretlerine de dikkat edilmiştir.

Sezen Aksoy’un cümlelerini düzenledim. Eğer başka sorularınız varsa memnuniyetle yardımcı olurum! :blush: @Sezen_Aksoy

3

Aşağıdaki cümlelerde yazım yanlışı yapılmıştır. Yazım yanlışlarını anlamlı olacak şekilde düzeltelim ve yeniden alt satıra yazalım. Noktalama’ya dikkat edelim.

Answer:

Table of Contents

  1. Yanlış ve Doğru Cümleler
  2. Detaylı Açıklamalar
  3. Özet

1. Yanlış ve Doğru Cümleler

Aşağıdaki tabloda her bir yanlış cümlenin düzeltilmiş hâlini ve varsa ek noktalama ya da ekleme gereksinimlerini görebilirsiniz:

Sıra Yanlış Cümle Doğru Cümle
1. Arkadaşları Efe sevinçle karşıladı. Arkadaşları Efe’yi sevinçle karşıladı.
2. Türkiye başkenti Ankara’dır. Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
3. Hacivat arkadaşı Karagöz teselli eder. Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder.
4. Dünya iki türlü hareketi vardır. Dünyanın iki türlü hareketi vardır.
5. Babası Ayşegül sevimli bir kedi aldı. Babası, Ayşegül’e sevimli bir kedi aldı.
6. Uğur tatilde Erzurum gidecek. Uğur tatilde Erzurum’a gidecek.
7. Çocuk bayramı Atatürk armağanıdır. Çocuk Bayramı, Atatürk’ün armağanıdır.
8. Teyzenin oğlu Ersin doğum günü. Teyzenin oğlu Ersin’in doğum günü.

2. Detaylı Açıklamalar

  1. “Efe sevinçle karşıladı” → “Efe’yi sevinçle karşıladı”
    Burada -yi (ismin hâl eki) eklenerek nesne vurgulanmış, ayrıca özel isim “Efe” sonrası kesme işareti ile ek kullanılmıştır.

  2. “Türkiye başkenti Ankara’dır” → “Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.”
    “Türkiye”ye aitlik getirilmek istendiği için “Türkiye’nin” olmalı; ayrıca başkentten sonra “Ankara’dır” şeklinde devam edilmesi gerekir.

  3. “Hacivat arkadaşı Karagöz teselli eder” → “Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder.”
    Burada virgül kullanımı cümlenin anlamını netleştirir. “Karagöz” özel isim olduğu için “Karagöz’ü” şeklinde ek kullanılmıştır.

  4. “Dünya iki türlü hareketi vardır” → “Dünyanın iki türlü hareketi vardır.”
    Sahiplik bildirdiği için “Dünyanın” şeklinde -nın eki getirilmelidir.

  5. “Babası Ayşegül sevimli bir kedi aldı” → “Babası, Ayşegül’e sevimli bir kedi aldı.”
    Cümlenin anlamına göre kedi Ayşegül’e alındığı için “Ayşegül’e” şeklinde -e hâl eki gerekir.

  6. “Uğur tatilde Erzurum gidecek” → “Uğur tatilde Erzurum’a gidecek.”
    Bir yere gitme durumu olduğundan “Erzurum’a” denmeli.

  7. “Çocuk bayramı Atatürk armağanıdır” → “Çocuk Bayramı, Atatürk’ün armağanıdır.”
    “Atatürk’ün” şeklinde aitlik eklenmeli. Ayrıca özel isme kesme işaretiyle ek getirildiğini unutmayalım; ilk harfi büyük “Çocuk Bayramı” yazılmalı.

  8. “Teyzenin oğlu Ersin doğum günü” → “Teyzenin oğlu Ersin’in doğum günü.”
    İyelik eki getirildiği için “Ersin’in” demek uygun olur. “Ersin” bir özel isimdir ve kesme işaretiyle ek kullanılır.

3. Özet

Bu etkinlikte, özel isimlere gelen ekleri apostrofla (') ayırmaya, aitlik (in hâl eki), yönelme (a, e), belirtme (-i, -ı) ve benzeri ekleri doğru biçimde kullanmaya dikkat ettik. Ayrıca cümle içinde anlam bütünlüğünü sağlayacak noktalama işaretlerine (özellikle virgül) yer verdik.

@Sezen_Aksoy

4

Aşağıdaki cümlelerde yazım yanlışı yapılmıştır: Yazım yanlışlarını anlamlı olacak şekilde düzeltelim ve yeniden alt satıra yazalım. Noktalama işaretlerine dikkat edelim.

Cevap:

İçindekiler

  1. Genel Bakış
  2. Temel Yazım ve Noktalama Kuralları
  3. Cümlelerde Yapılan Yanlışların Açıklaması
    1. 1. Yanlış - Arkadaşları Efe sevinçle karşıladı
    2. 2. Yanlış - Türkiye başkenti Ankaradır
    3. 3. Yanlış - Hacivat arkadaşı Karagöz teselli eder
    4. 4. Yanlış - Dünya iki türlü hareketi vardır
    5. 5. Yanlış - Babası Ayşegül sevimli bir kedi aldı
    6. 6. Yanlış - Uğur tatilde Erzurum gidecek
    7. 7. Yanlış - Çocuk bayramı Atatürk armağanıdır
    8. 8. Yanlış - Teyzenin oğlu Ersin doğum günü
  4. Düzeltilmiş Cümlelerin Tablosu
  5. Ayrıntılı Açıklamalar ve Örnekler
  6. Özet ve Sonuç

1. Genel Bakış

Öğrenciler, yazım ve noktalama kurallarını doğru şekilde uygulamak Türkçe dil bilgisi açısından oldukça önemlidir. Örneğin özel isimler, “-i” hâl ekiyle birlikte kullanıldığında kesme işaretiyle ayrılmalı (Ali’yi, Efe’yi vb.), şehir isimleri ek aldığında (İzmir’e, Ankara’da vb.) kesme işareti kullanılmalıdır. Ayrıca bir cümledeki ögeleri doğru yapılandırmak, anlam bütünlüğü ve akıcılık açısından dikkat edilmesi gereken başka bir husustur.

Bu çalışmalar, Türkçe dil bilincini arttırarak öğrencilerin hem yazılı hem de sözlü anlatımlarını geliştirmeyi hedefler. Aşağıda paylaşılan cümlelerdeki hataları düzelterek doğru kalıpları görmüş olacağız.

2. Temel Yazım ve Noktalama Kuralları

  1. Özel İsimler ve Ekler:

    • Kişi isimleri (Efe, Ayşegül, Ersin vb.) ek alırken kesme işareti (') kullanılır. Örneğin, “Efe'yi görmek istedim.”
    • Ülke ve şehir adları da özel isim sayılır. Dolayısıyla “Türkiye'nin başkenti Ankara'dır.” şeklinde yazılmalıdır.

  2. İyelik ve İlgi Ekleri:

    • “Türkiye başkenti Ankara’dır.” gibi bir cümlede eksik iyelik (Türkiye’nin) kullanılırsa, anlam bozulur. Doğrusu “Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.” olmalıdır.
    • “Dünya iki türlü hareketi vardır.” cümlesi de aynı şekilde “Dünyanın iki türlü hareketi vardır.” olarak yazılmalıdır.

  3. Nesne Konumunda İsimler:

    • Bir kişiden ya da özel isimden nesne (kim veya ne?) olarak bahsediyorsak veya onu teselli etmek/karşılamak gibi fiile bağlı bir eylemde kullanıyorsak, ekin kesme işaretiyle ayrılması gerekir: “Karagöz’ü teselli eder.”
    • Ayşegül’e kedi almak gibi dolaylı tümleç (kime?) görevinde kullanılıyorsa, yine “Ayşegül'e” veya “Ersin'e” tarzında yazılmalıdır.

  4. Noktalama İşaretleri:

    • “Ankara’dır”, “Ersin’in” gibi kelimelerde ünlüden sonra kesme işareti gelir. Ayrıca cümle sonuna nokta konur.
    • İlgili yerlerde virgül kullanarak cümlenin akışını düzenleyebilirsiniz. Örneğin, “Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder.” cümlesinde virgül konduğu takdirde vurgu artar.

3. Cümlelerde Yapılan Yanlışların Açıklaması

Aşağıda sıralanan hatalı cümlelerin her birine ilişkin doğru yazım şekillerini ve gerekçelerini ayrıntılı olarak ele alacağız.

3.1 1. Yanlış - “Arkadaşları Efe sevinçle karşıladı.”

Hata Noktası: Doğrudan nesne konumunda yer alan özel isim “Efe” ek almadan kullanılmış. Ayrıca, “Efe” yerine “Efe’yi” ifadesi uygun olmalıdır.

Doğrusu: “Arkadaşları Efe’yi sevinçle karşıladı.”

Açıklama:

  • “Efe” burada kime sorusunun cevabı (nesne) olduğundan, -i hâl eki ile “Efe’yi” şeklinde yazılmalıdır.
  • Kesme işareti kullanılmasının nedeni özel isim olmasıdır.

3.2 2. Yanlış - “Türkiye başkenti Ankaradır.”

Hata Noktası: İyelik (Türkiye’nin) eksik. Ayrıca Ankara kentinin sonunda ek kullanıldığında kesme işareti eksik.

Doğrusu: “Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.”

Açıklama:

  • “Türkiye” özel isimdir, ‘başkenti’ (iyelik) eklendiğinde “Türkiye’nin” olması gerekir.
  • “Ankara” da özel isimdir. Ek “-dır” sonraki sözcüğe bitişmediği için “Ankara’dır” şeklinde apostrofla yazılmalıdır.

3.3 3. Yanlış - “Hacivat arkadaşı Karagöz teselli eder.”

Hata Noktası: “Karagöz” fiilin nesnesi konumundadır, -i hâl ekiyle birlikte yazılmalıdır.

Doğrusu: “Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder.”

Açıklama:

  • Nesneye -i hâl eki eklendiğinde “Karagöz’ü” şeklinde olmalıdır.
  • İsteğe bağlı olarak “Hacivat” sonrasında virgül kullanılabilir: “Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder.”

3.4 4. Yanlış - “Dünya iki türlü hareketi vardır.”

Hata Noktası: “Dünya” sözcüğüne iyelik eki (-ın) eklenmemiştir.

Doğrusu: “Dünyanın iki türlü hareketi vardır.”

Açıklama:

  • “Dünya” özel isim olmasa da cümlede iyelik yapısını vurgulamak için “Dünya’nın” formu da kullanılabilirdi; ancak buradaki kullanım, “Dünyanın iki türlü hareketi vardır.” şeklinde oluyor ve küçük harfle yazılmasında sakınca yoktur.
  • Daha resmi yazımlarda “Dünya’nın” da tercih edilebilir.

3.5 5. Yanlış - “Babası Ayşegül sevimli bir kedi aldı.”

Hata Noktası: Burada “Ayşegül” için asıl anlam kaynak, kime kedi alındığı belli olmuyor. Dolayısıyla “Ayşegül’e” denilmelidir.

Doğrusu: “Babası Ayşegül’e sevimli bir kedi aldı.”

Açıklama:

  • “Ayşegül” ismi, dolaylı tümleç (kime?) görevinde kullanıldığı için “Ayşegül’e” yazılmalıdır.
  • Özel isim sonuna gelen –e hali, apostrof (kesme) ile ayrılır: “Ayşegül’e.”

3.6 6. Yanlış - “Uğur tatilde Erzurum gidecek.”

Hata Noktası: “Erzurum” sözcüğüne yönelme eki (“-a”) eklenmemiş.

Doğrusu: “Uğur tatilde Erzurum’a gidecek.”

Açıklama:

  • “Erzurum’a” kullanımı, yönelme (yön belirtme) ekini doğru şekilde gösterir.
  • Özel isim olduğu için “Erzurum’a” şeklinde kesme işareti eklenir.

3.7 7. Yanlış - “Çocuk bayramı Atatürk armağanıdır.”

Hata Noktası: “Atatürk” özel isim olduğu gibi, “Atatürk’ün armağanıdır.” şeklinde iyelik eki alması gerekiyor. Ayrıca “Çocuk Bayramı” genellikle özel bir günün adı olarak geçer; “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” gibi düşünülür.

Doğrusu: “Çocuk Bayramı, Atatürk’ün armağanıdır.”

Açıklama:

  • Burada cümlede anlam tam olsun diye “Atatürk’ün armağanıdır.” denmesi gerekiyor.
  • İsteğe bağlı olarak resmî kullanımda “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk’ün armağanıdır.” şeklinde de yazılabilir.

3.8 8. Yanlış - “Teyzenin oğlu Ersin doğum günü.”

Hata Noktası: Burada doğum günü kime ait sorusu cevapsız kalıyor. “Ersin’in” şeklinde iyelik eki eklenmelidir.

Doğrusu: “Teyzenin oğlu Ersin’in doğum günü.”

Açıklama:

  • “Ersin” özel isim olduğu için kesme işaretiyle -in eki ayrılır: “Ersin’in.”
  • Bu kullanım, doğum gününün Ersin’e ait olduğunu açıkça gösterir.

4. Düzeltilmiş Cümlelerin Tablosu

Yanlış Cümle Doğru Yazım
Arkadaşları Efe sevinçle karşıladı. Arkadaşları Efe’yi sevinçle karşıladı.
Türkiye başkenti Ankaradır. Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
Hacivat arkadaşı Karagöz teselli eder. Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü teselli eder.
Dünya iki türlü hareketi vardır. Dünyanın iki türlü hareketi vardır.
Babası Ayşegül sevimli bir kedi aldı. Babası Ayşegül’e sevimli bir kedi aldı.
Uğur tatilde Erzurum gidecek. Uğur tatilde Erzurum’a gidecek.
Çocuk bayramı Atatürk armağanıdır. Çocuk Bayramı, Atatürk’ün armağanıdır.
Teyzenin oğlu Ersin doğum günü. Teyzenin oğlu Ersin’in doğum günü.

5. Ayrıntılı Açıklamalar ve Örnekler

  1. Efe → Efe’yi

    • Özel isim + i (hâl eki): “Kimi karşıladı?” sorusuna cevap veren nesne durumunda. Özel isimden sonra gelen eki, ' ile ayırıyoruz.

  2. Türkiye → Türkiye’nin

    • İyelik: “Hangi ülkenin başkenti?” sorusuna cevaben “Türkiye’nin” demek zorundayız. Cümlenin anlam bütünlüğü açısından bu ek önemlidir.

  3. Ankara → Ankara’dır

    • Özel isim + dır: Şehir adı sonuna gelen ek ' ile ayrılır: “Ankara’dır.” Genel bir kural: Ülke, şehir, dağ, deniz gibi coğrafi özel isimler ek alırken ' ile ayrılabilir.

  4. Hacivat → Hacivat, arkadaşı Karagöz’ü…

    • Virgül Kullanımı: İSTEĞE BAĞLI. Hacivat bir özel isimdir, cümleye vurgu katmak için virgül konulabilir. Ancak asıl zorunluluk, Karagöz’ü derken kullanılan kesme işaretidir.

  5. Dünya → Dünyanın

    • “Dünya” çoğu zaman özel isim gibi algılansa da dilimizde genellikle büyük harfle yazılmaz. Örneğin “Dünya gezegeni” derken küçük harfle başlarız. Ancak “Dünya’nın uydusu Ay” gibi bir ifade kullanırken büyük harf ve kesme işareti tercih eden yayınevleri de vardır. Burada önemli olan, “Dünya” kelimesi cümlede iyelik yapılandırmasıyla kullanıldığında “Dünyanın” veya “Dünya’nın” şeklinde olması gerektiğidir.

  6. Ayşegül → Ayşegül’e

    • Doğrudan dolaylı tümleci (kime?) işaret eder. “Ayşegül’e kedi aldı” ifadesi, kedi alan kişinin babası olduğu bilgisini netleştirir.

  7. Erzurum → Erzurum’a

    • Yönelme hali (nereye?) eklendiği için kesme işareti ile yazılır. “Erzurum’a gitmek” gibi.

  8. Atatürk → Atatürk’ün

    • İyelik ekini yine ' işaretiyle ayırırız. Türkçede “Atatürk” gibi sonu ünsüzle biten özel isimlerde de ek ayrımı ' ile yapılır: “Atatürk’ün.”

  9. Ersin → Ersin’in

    • Sahiplik belirtiyor (kimin doğum günü?), bu nedenle -in eki ' ile ayrılır.

Ek Bir Örnek:

  • “Arkadaşları Ali ve Ahmet’i karşıladı.” ifadesinde kişi isimleri doğrudan nesne olup -i ekiyle “Ali’yi, Ahmet’i” biçiminde yazılır. Eğer sadece isimleri say, “Arkadaşları Ali, Ahmet ve Ayşe gelmişti.” gibi bir kullanımda ayrı bir ek gerekmez.

Dikkat Edilecek Diğer Noktalar:

  • Cümlelerin sonuna doğru noktalama işaretlerini (nokta, ünlem, soru işareti vb.) eksik etmemek gerekir.
  • Birden fazla özel isim art arda geldiğinde her birine ayrı ayrı kesme işareti uygulanır.

6. Özet ve Sonuç

Yukarıda belirtilen cümlelerde sık yapılan yazım ve noktalama hatalarını düzelterek Türkçenin temel kurallarını hatırlamış olduk. Özel isimlere ek getirilirken kesme işareti kullanılması, cümlede anlam bütünlüğü için uygun eklerin (iyelik, hâl ekleri vb.) getirilmesi, büyük harf-küçük harf kullanımı ve noktalama işaretlerine dikkat etmek bu düzeltmelerde kritik önem taşır.

Bu tür çalışmalar, dili doğru ve etkili kullanma alışkanlığı kazandırarak metinlerin anlaşılırlığını artırır. Özellikle özel isimlere gelen eklerin doğru ayrılması (Efe’yi, Ankara’dan, Atatürk’ün vb.) okuyucunun gözünde cümlelerin anlam hatası taşımadığını gösterir. Üstelik, resmi yazışma veya akademik metinlerde bu kuralların eksiksiz uygulanması beklenir.

Yazma pratiğinde, her bir cümlenin doğru yapılandırıldığına emin olmak, metni bir bütün olarak gözetmek ve gerekirse tekrar okumak sıklıkla önerilen bir yöntemdir. Böylece olası yazım ve noktalama hataları minimuma indirgenir.

@Sezen_Aksoy