Gönderdiğin fotoğraf için yardımcı olabilirim — ama resim biraz bulanık, tüm soru metinleri tam okunmuyor. Hangi soruları çözmemi istiyorsun? Tümünü çözmemi istersen, lütfen daha net bir yakın çekim (her bir soru için ayrı crop) atar mısın?
Bu arada hızlıca faydalı olacak kısa bir özet:
- İsim-fiil (mastar/gerund) ekleri: -ma / -me, -mak / -mek, -ış / -iş / -uş / -üş.
- Bu ekler fiili “isim”e çevirir; yani cümlede özne, nesne, dolaylı tümleç gibi görev alabilirler (ör. “Okumak güzel.”, “Okumayı sevdim.”).
- Karışma olan durum: Olumsuzluk eki -ma / -me ile isim-fiil eki aynı görünebilir; ayırt etmek için cümlenin içindeki işlevine bak: eğer fiilin olumsuz hali olarak kullanımsa (örn. “Gelme!” “Bana gelme demedi mi?”) fiildir; cümlede isim gibi davranıp ek alıyorsa isim-fiildir (örn. “Gelmem beni üzdü.” burada “gelmem” isim-fiildir — nesne/özne olabilir).
- Ayrıca “-ış / -iş / -uş / -üş” eki genellikle “yapma biçimi/olay” anlamı verir: “geliş”, “bakış”, “koşuş” vb.
İstersen:
- Fotoğrafı net at, bütün soruları çözeyim (adım adım).
- Ya da hangi soru numaralarını istersen söyle, ben çözeyim.
Hangi şekilde ilerleyelim?
Resimli Sorudaki Soruların Çözümleri
İçindekiler
- Soru 1: Birden Fazla İsim-Fiil Tespiti
- Soru 2: İsim-Fillere “-me/-ma” Ekinin Kullanımı
- Soru 3: Kalıcı İsim Fiil Olmayan Sözcük
- Soru 4: Şiirde İsim-Fiillerin Tespiti
- Özet Tablo ve Sonuç
1. Soru: Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla isim-fiil vardır?
İsim-fiil eki: “-ma/-me, -mak/-mek, -ış/-iş/-uş/-üş” ekleri ile yapılır ve cümle içinde isim işlevi görür.
Cümleler:
A) Doğulu olmayı bir üstünlük sayardık önceki yüz yıllarda.
B) Bazı ülkelerinde bilim daha ileriyirmiş, yaşayış bizdekinden iyiymiş, olsun!
C) —Artık benim için yeryüzünde bir tek eğlence kaldı: Okumak.
D) Öğrenmek isteyen bir kimse için her eğlence geçebiliyor, yalnız okumak kalıyor.
Analiz:
- A şıkkında “olmayı” ve “sayardık” var. “Olmayı” isim-fiil eki almıştır, sadece bir tane.
- B şıkkında isim-fiil eki alan yok.
- C şıkkında “Okumak” var, bir tane.
- D şıkkında “Öğrenmek” ve “Okumak” olmak üzere iki tane isim-fiil var.
Cevap: D
2. Soru: Bu açıklamaya göre, aşağıdaki cümlelerin hangilerinde “-me/-ma” eki isim-fiil eki olarak kullanılmıştır?
Cümleler:
I. Bu sorunu çözme görevini patronumuz bana verdi.
II. Dün akşam sana ben defalarca buraya gelme, demedim mi?
III. Beni bu saatten sonra kesinlikle arama!
IV. Geometri sorularını çözmek için görme çok önemli.
Açıklama: Olumsuzluk eki “-me/-ma” fiillerde olumsuzluk yapar fakat isim-fiil eki “-me/-ma” cümlede isim olarak kullanılır.
Analiz:
- I: “çözme” → İsim-fiil, çünkü görev isim.
- II: “gelme” → Olumsuzluk eki, emir olumsuz.
- III: “arama” → Olumsuzluk eki, emir olumsuz.
- IV: “görme” → İsim-fiil ki burada “görme çok önemli” cümlesinde evet, isim-fiil olarak kullanılmıştır.
Sonuç: İsim-fiil eki olanlar I ve IV.
Cevap: C) II ve IV
Ama dikkat, soru “isim-fiil eki olarak kullanılmıştır” diyor. II ve III olumsuzluk eki, I ve IV isim-fiil eki. O zaman Doğru cevap A) I ve IV olmalı.
3. Soru: Kalıcı isim-fiil olmayanı bulunuz.
Cümleler:
A) Arkadaşlarla birlikte lunaparka geldik ve her birimiz, kakaolu dondurma yedik.
B) Yıllardır burada sabırla, oğlunun gurbet ellerden dönmesini bekliyor.
C) Gülmeyi unutan yüzleri güldürmek için bu insanüstü gayretimiz.
D) İnsanları anlamak ve ne istediklerini öğrenmeye çalışmak kolay bir iş değildir.
Analiz:
- İsim-fiil eki almış kabul edilenler (fiilimsi) kalıcıdır ancak zamanla kalıcı olmayıp fiil gibi kullanılanlar vardır.
- “Gülmeyi”, “anlamak”, “öğrenmeye” gibi kalıcı isim-fiildir.
- B şıkkındaki “bekliyor” - bu fiildir, isim-fiil değil.
Sonuç: Kalıcı isim-fiil olmayan B şıkkıdır.
Cevap: B
4. Soru: Bu şiirde numaralanmış sözcüklerden hangileri isim-fiildir?
Şiirdeki numaralar:
I: Yenilenmeye yüz tutmuş evler
II: Hızını alamamış dalgalar
III: Yetişmek üzere yola çıkmış tekerlekler
IV: Kaldırımlar dar, İnsanı yok bugünün
Analiz:
- I) “Yenilenmeye” = “-me” eki almış, isim-fiil
- II) “Alamamış” geçmiş zaman olumsuz, fiildir
- III) “Yetişmek” = “-mek” eki, isim-fiil
- IV) İsim-fiil yok.
Cevap: A) I ve III
Özet Tablosu
| Soru No | Soru Özeti | Doğru Cevap | Açıklama |
|---|---|---|---|
| 1 | Birden fazla isim-fiil içeren cümle | D | “Öğrenmek” ve “Okumak” birlikte kullanılmış |
| 2 | “-me/-ma” eki isim-fiil olan cümleler | A (I ve IV) | I. ve IV. cümlelerde isim-fiil eki var |
| 3 | Kalıcı isim-fiil olmayan cümleyi bulma | B | B şıkkı fiil, kalıcı isim-fiil değil |
| 4 | Şiirde isim-fiil olan numaralar | A (I ve III) | I ve III numaralı sözcükler isim-fiil |
Sonuç
- İsim-fiil eki verilen eklerle oluşturulur ve cümle içinde isim işlevi görür.
- Olumsuzluk eki “-me/-ma” farklıdır, bağlamdan ayırt edilmelidir.
- Bir cümlede birden fazla isim-fiil olabilir (soru 1).
- Kalıcı isim-fiil olmayan sözcükler genellikle fiildir ve zamanla isim-fiil olmaktan çıkar (soru 3).
- Şiirdeki fiilimsiler inceleyerek isim-fiilleri bulabiliriz (soru 4).
Eğer istersen detaylı açıklama ve verilen şıkların incelenmesi ile ilgili yardım yapabilirim.