Bu parçada geçen altı çizili sözcüklerden hangisinin yazımı doğrudur?
Cevap:
Sorudaki altı çizili kelimelerin yazımını inceleyelim:
Altı Çizili İfadeler ve Doğruluk Durumu
-
“Dağları’nda ki”:
Buradaki yazım hatalıdır çünkü “ki” bağlacı ayrı yazılmalıdır. Doğru yazım: “Dağları’ndaki” -
“İlçesi’nden”:
Yazımı doğrudur. Eklerle birleşen özel isimlerde apostrof (') kullanılır. Doğru yazım: “İlçesi’nden” -
“Güneyi’nden”:
Yazımı doğrudur. Özel isim olmayan yön adları ek aldığında ayrılmadan yazılır. Doğru yazım: “Güneyi’nden” -
“kuzeydoğu”:
Yazımı doğrudur. Yön ifadeleri birleşik yazılır. Doğru yazım: “kuzeydoğu” -
“Irmağına”:
Yazımı doğrudur. Türkçe kelimeler ek aldığında doğru biçimde birleşir. Doğru yazım: “Irmağına”
Doğru Olan Seçenek:
Doğru yazımına sahip altı çizilen ifadelerden biri: IV (kuzeydoğu)
Özet Tablo:
| Altı Çizili Sözcük | Doğru Yazımı | Doğru mu? |
|---|---|---|
| Dağları’nda ki | Dağları’ndaki |  |
| İlçesi’nden | İlçesi’nden |  |
| Güneyi’nden | Güneyi’nden | |
| kuzeydoğu | kuzeydoğu | |
| Irmağına | Irmağına | |
Sonuç:
Cevap: D) IV
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisinin yazımı doğrudur?
Cevap: IV numaralı sözcük olan “kuzeydoğu” doğru yazımı göstermektedir.
İçindekiler
- Sorunun Özeti
- TDK Yazım Kuralları Açıklaması
- Altı Çizili Sözcüklerin İncelenmesi
- Doğru Yazımın Gerekçesi
- Örnek Tablo: Sözcüklerin Doğru/Yanlış Kullanımı
- Kısa Özet
1. Sorunun Özeti
Verilen parçada yer alan beş altı çizili sözcükten (I “Dağları’nda ki”, II “İlçesi’nden”, III “Güneyi’nden”, IV “kuzeydoğu”, V “ırmağına”) hangisinin Türk Dil Kurumu (TDK) yazım kurallarına göre doğru yazıldığı sorgulanmaktadır.
2. TDK Yazım Kuralları Açıklaması
- Birleşik Yön İsimleri: TDK’ya göre “kuzeybatı”, “kuzeydoğu”, “güneybatı” ve “güneydoğu” gibi yön ifadeleri bitişik yazılır.
- Yöresel İsimler + Hâl Eki: “Dağları’nda” ifadesine eklenen “-ki” sıfat tamlayıcısı genellikle bitişik yazılır ve “dağlarındaki” şeklinde kullanılır. Yani “Dağları’nda ki” ayrı yazımı yanlıştır.
- Özel Adı Tamamlayan Ek: Bir yer ismi resmi olarak “Pehlivanköy İlçesi” biçiminde geçse bile, fazladan ekler ve kesme işareti kullanımı TDK yönergelerine göre çoğu zaman farklı şekilde düzenlenir. “İlçesi’nden” yerine “ilçesinden” yazımı tercih edilir.
- Ortak İsimlerde Küçük Harf Kullanımı, Özel İsimlerde Büyük Harf Kullanımı: Örneğin “Meriç ırmağı” ifadesinde “ırmak” kelimesi genel bir isim olduğu için küçük harfle başlaması normaldir; ancak eklerin yazımı ayrı bir konudur. “Irmağına” kullanımında, bazı durumlarda kesme işaretinin olup olmaması tartışılabilir.
- Yön Adları Büyük Harfle Yazılmaz (Özel Bölge Adı Olmadıkça): “Kuzeydoğu” özel isim olmadığından küçük harfle ve bitişik yazılır.
3. Altı Çizili Sözcüklerin İncelenmesi
- (I) Dağları’nda ki
- Doğrusu: “Dağlarındaki” veya “Dağları’ndaki”
- Açıklama: “Ki” eki sıfat görevinde kullanılıyorsa bitişik yazılmalıdır. Ayrı yazılması yanlıştır.
- (II) İlçesi’nden
- Doğrusu: “ilçesinden” ya da “İlçesi’nden” resmi bir özel ada dayalı olarak yazılabilir ancak çoğunlukla TDK “ilçesinden” şeklinde yazımı önerir.
- (III) Güneyi’nden
- Doğrusu: “güneyinden” (küçük harfle ve bitişik)
- Açıklama: Yön adları büyük harfle başlanmaz; ayrıca “-i’nden” gibi eklerin ayrılması genelde yanlış yazıma neden olur.
- (IV) kuzeydoğu
- Doğrusu: “kuzeydoğu” (bitişik, küçük harfle)
- Açıklama: Birleşik yön adları bitişik yazılır; TDK’ya göre “kuzeydoğu” doğru kullanım şeklidir.
- (V) ırmağına
- Doğrusu: “ırmağına” yazımı ek bakımından doğru olsa da kimi kaynaklar “Meriç Irmağı” özel bir coğrafi ad olarak kabul eder. Yine de burada en net doğru TDK tarafından “kuzeydoğu” olarak işaret edilmektedir.
4. Doğru Yazımın Gerekçesi
TDK sözlüğünde “kuzeydoğu” maddesi tek kelime halinde ve küçük harfle yazılmaktadır. Bu nedenle parçada IV numaralı “kuzeydoğu” ifadesi doğru kullanılmıştır. Diğerlerinde eklerin bitişik veya ayrı olması, özel ad-ortak ad ayrımı ve kesme işareti kullanımı konusunda hatalar mevcuttur.
5. Örnek Tablo: Sözcüklerin Doğru/Yanlış Kullanımı
| No | Altı Çizili Sözcük | Doğru Önerilen Yazım | Doğru/Yanlış | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| I | Dağları’nda ki | Dağlarındaki | Yanlış | “Ki” sıfat eki bitişik yazılır. |
| II | İlçesi’nden | ilçesinden | Genelde Yanlış / Tartışmalı | Resmî isim değilse kesme işareti uygun değil. Genellikle küçük harf ve bitişik kullanılır. |
| III | Güneyi’nden | güneyinden | Yanlış | Yön adları küçük harfle başlar, ekler bitişik yazılır. |
| IV | kuzeydoğu | kuzeydoğu | Doğru | Birleşik yön adı bitişik ve küçük harfle yazılır. |
| V | ırmağına | ırmağına (Meriç Irmağı’na) | Kısmen Doğru / Tartışmalı | Ek doğrudur, ancak özel isim olup olmadığına bakılmalı. |
6. Kısa Özet
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden en doğru yazımı TDK kurallarına göre “kuzeydoğu” (IV) şeklindedir. Diğer sözcüklerdeki kesme işareti, “-ki” eki veya yön adlarının yazımı konusundaki hatalar nedeniyle yanlış kullanımlar söz konusudur.