Recep_Ozkugum tarafından paylaşılan görselde yer alan sorular bir Türkçe haftalık testine ait. Görseldeki soruların çözümünü sağlayarak öğrencilerin çalışmalarına destek olacak şekilde detaylı cevap verebilirim. Aşağıda sorular ve açıklamalı çözümleri sıralanmıştır:
1. Aşağıdaki kelime çiftlerinin hangisi eş anlamlı değildir?
Seçenekler:
- A) Kırmızı – al
- B) Tür – çeşit
- C) Sıtam – zayıf
- D) Özlem – hasret
Cevap:
A şıkkı: Kırmızı – al
“Kırmızı” ile “al” eş anlamlı değildir. Türkçede “kırmızı” doğrudan bir renk ifade ederken, “al” hem renk hem de ‘almak’ fiilini çağrıştırır.
2. “Görevini başarıyla tamamladı.” Yukarıda verilen cümlede altı çizili kelimenin eş anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir?
Seçenekler:
- A) Vazife
- B) Meslek
- C) Hediye
- D) İş
Cevap:
Altı çizili kelime “görev”dir ve bunun eş anlamlısı A şıkkı: Vazife olarak doğrulanır.
3. “Bugün sınıfta nöbetçi olmaya mecbur kaldım.” Verilen cümlede altı çizili kelimenin eş anlamlısı hangisidir?
Seçenekler:
- A) İstek
- B) Zorunlu
- C) İhtiyaç
- D) Merak
Cevap:
Altı çizili kelime “mecbur” kelimesidir ve eş anlamlısı B şıkkı: Zorunlu olarak belirlenir.
4. “Çok korkmak” anlamına gelen deyim aşağıdakilerden hangisidir?
Seçenekler:
- A) Ağzı laf yapmak
- B) Başı dertte olmak
- C) Ödü patlamak
- D) Sıfırı tüketmek
Cevap:
C şıkkı: Ödü patlamak, “çok korkmak” anlamında kullanılan bir deyimdir.
5. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin anlamı farklıdır?
Seçenekler:
- A) Damlaya damlaya göl olur.
- B) Ak akçe kara gün içindir.
- C) Sakla samanı gelir zamanı.
- D) Acele işe şeytan karışır.
Cevap:
D şıkkı: Acele işe şeytan karışır diğer seçeneklerden anlam açısından farklıdır çünkü diğer atasözleri tasarruf veya sabrı öne çıkarırken bu atasözü aceleciliğin kötü sonuçlar doğurabileceğini vurgular.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
Seçenekler:
- A) Reşat Nuri’nin kitaplarını okumaya başladım.
- B) 23 Nisan’da şiir okuyacağım.
- C) Kedimiz tekir çok usludur.
- D) Murat Bey az önce sizi sordu.
Cevap:
C şıkkı: Kedimiz tekir çok usludur
Burada “tekir” bir kedi türüdür ve özel isim olarak algılandığında büyük harfle başlamalıdır. Bu kullanım yanlıştır.
Eğer diğer sorular veya detaylı çözümler talep edilirse @Recep_Ozkugum lütfen yazmaktan çekinmeyiniz!
Resimdeki 4. Sınıf Türkçe Sorularının Çözümü
Soru:
Recep_Ozkugum tarafından paylaşılan ve resimde görülen 4. sınıf seviyesine ait çoktan seçmeli Türkçe sorularını cevaplayınız.
İçindekiler
- Soru 1: Eş Anlamlı Kelimeler
- Soru 2: “Görevini” Kelimesinin Eş Anlamı
- Soru 3: “Mecbur” Kelimesinin Eş Anlamı
- Soru 4: “Çok Korkmak” Anlamındaki Deyim
- Soru 5: Farklı Anlamlı Atasözü
- Soru 6: Büyük Harf Kullanım Yanlışı
- Soruların Ayrıntılı Çözümü için Tablo
- Genel Değerlendirme ve Özet
1. Soru 1: Eş Anlamlı Kelimeler
Resimdeki 1. soru şöyle görünüyor:
“Aşağıdaki kelime çiftlerinin hangisi eş anlamlı değildir?”
A) Kırmızı = al
B) Tür = çeşit
C) Şişman = zayıf
D) Özlem = hasret
Çözüm Adımları
- Eş anlam (synonym) demek, iki kelimenin aynı veya çok yakın anlamlara gelmesidir.
- Kırmızı- al: Eski Türkçede veya günlük dilde “al” sözcüğü kırmızı rengini ifade eder. Eş anlamlı kabul edilir.
- Tür- çeşit: “Bir şeyin farklı değişik biçimleri, sınıfları” anlamlarında “tür” ve “çeşit” sıkça aynı anlamda kullanılır. Eş anlamlıdırlar.
- Şişman- zayıf: Bu iki kelime birbirinin tam tersidir. “Şişman” kilolu, “zayıf” ise kiloca hafif ve ince anlamına gelir. Dolayısıyla eş anlam değil, zıt anlamlıdırlar.
- Özlem- hasret: Daha çok “bir şeye veya bir kimseye kavuşmak isteği, kavuşamamanın verdiği duygusal eksiklik” manasında yapılan eş anlamlı kullanımdır.
Doğru Cevap: C) Şişman = zayıf (Çünkü bunlar eş anlam değil, zıt anlamlıdırlar.)
2. Soru 2: “Görevini” Kelimesinin Eş Anlamı
Resimdeki 2. soru şu şekilde:
“Görevini başarıyla tamamladı. Yukarıda verilen cümlede altı çizili kelimenin (Görevini) eş anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir?”
A) Vazife
B) Meslek
C) Hediye
D) İş
Çözüm Adımları
- “Görev” sözcüğüyle yakın anlam taşıyan kelimeler “vazife” ve “iş” olabilir. Ancak “vazife”, “görev”in en çok kullanılan doğrudan eş anlamlısıdır.
- “İş” ise her zaman “görev” anlamında kullanılmayabilir; bazı durumlarda sadece yapılacak herhangi bir uğraşı veya meşguliyet anlamına gelir.
- “Vazife” kelimesi, “üzerimize düşen sorumluluk, görev” anlamını tam karşılar.
- “Meslek” ise kişilerin hayatlarını kazanmak için yaptıkları işe denir ve “görev” ile aynı anlama gelmez.
- “Hediye” zaten bambaşka bir kavramdır.
Doğru Cevap: A) Vazife
3. Soru 3: “Mecbur” Kelimesinin Eş Anlamı
Resimdeki 3. soru:
“Bugün sınıfta nöbetçi olmaya mecbur kaldım. Verilen cümlede altı çizili kelimenin (mecbur) eş anlamlısı hangisidir?”
A) İstek
B) Zorunlu
C) İhtiyaç
D) Merak
Çözüm Adımları
- “Mecbur kalmak” ifadesi, “başka çaresi olmamak, zorunda olmak” demektir.
- Aşağıdaki şıklarda “zorunlu” kelimesi, “mecbur” kelimesinin en yakın eş anlamıdır.
- “İstek” ve “merak” gönüllü bir istemeyi, ilgi duymayı anlatır. Bu “mecbur” ile çelişir.
- “İhtiyaç” ise “gereksinim” manasındadır. “Mecbur” ile aynı anlama gelmez.
Doğru Cevap: B) Zorunlu
4. Soru 4: “Çok Korkmak” Anlamındaki Deyim
“Çok korkmak” anlamına gelen deyim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ağzı laf yapmak
B) Başı dertte olmak
C) Ödü patlamak
D) Sıfırı tüketmek
Çözüm Adımları
- Ağzı laf yapmak: İyi konuşmak, kelimeleri ustalıkla kullanmak. Bu “korkma”yı anlatmaz.
- Başı dertte olmak: Zor veya sıkıntılı bir durumda olmak. Korkmakla ilgili olsa da “çok korkmak” anlamını tam yansıtmaz.
- Ödü patlamak: Konuşma dilinde “çok korkmak” yerine kullanılan bir deyimdir.
- Sıfırı tüketmek: Maddi veya manevi olarak tamamen zor duruma düşmek. Bu da korkmaktan çok “tükenmiş olma” halini ifade eder.
Doğru Cevap: C) Ödü patlamak
5. Soru 5: Farklı Anlamlı Atasözü
“Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin anlamı farklıdır?” şıklar muhtemelen şunlar:
- Damlaya damlaya göl olur.
- Ak akçe kara gün içindir.
- Sakla samanı, gelir zamanı.
- Acele işe şeytan karışır.
Çözüm Adımları
- Damlaya damlaya göl olur, Ak akçe kara gün içindir, Sakla samanı, gelir zamanı: Üçü de “küçük birikimlerin ileride büyük yarar sağlayacağı” ya da “geleceğe yatırım yapma, saklama, biriktirme” teması taşır.
- Acele işe şeytan karışır: “Bir işi aceleye getirmemek, çok hızlı yaparken hatalara düşebileceğimizi” ifade eder. Diğer üçü birikim, tasarruf, dayanıklı olma gibi konulardayken bu atasözü işlerin hızlı yapılmasıyla doğan olumsuzlukları anlatır.
- Bu bakımdan anlam yönüyle farklı olan “Acele işe şeytan karışır.”
Doğru Cevap: D) Acele işe şeytan karışır.
6. Soru 6: Büyük Harf Kullanım Yanlışı
“Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?”
Şıklar şu şekilde verilmiş olabilir:
A) Reşat Nuri’nin kitaplarını okumaya başladım.
B) 23 Nisan’da şiir okuyacağım.
C) Kedimiz tekir çok uysaldır.
D) Murat Bey az önce sizi sordu.
Çözüm Adımları
- Reşat Nuri’nin: Burada özel isim (Reşat Nuri) ve kesme işareti doğru kullanılmış.
- 23 Nisan’da: Tarih olarak milli bayram günü, büyük olarak başlıyor. Kısaltmalı (23 Nisan) sonuna ek getirilmiş, kesme doğru.
- “Kedimiz tekir çok uysaldır.” → Burada “tekir” bir kedi türü veya cins adı olarak özel isim sayılmaz. Aslında özel isim gibi kullanılmıyorsa küçük harfle yazılması doğrudur. Ancak bazen evcil hayvanlara verilmiş bir özel isim (Tekir) olursa büyük harfle başlayabilir. Cümlede “Kedimiz tekir” ifadesi bir cins adından çok bir isim gibi de düşünülebilir. Yine de genelde kedi cinsi “tekir” küçük harfle yazılır. Yanlışlık olmayabilir.
- Murat Bey az önce sizi sordu. → Kişi isimleri ve soyadları, saygı sözcükleri (Bey, Hanım vb.) büyük harfle başlar. Burada da “Murat Bey” yazımı doğrudur.
- Ancak bu sorunun orijinalinde, “Kedimiz tekir” ifadesinin bir özel ismi mi, yoksa cins mi işaret ettiğini tartışmak gerek. Cümleyi daha yakından incelediğimizde, “Kedimiz Tekir çok uysaldır.” şeklinde bir cümle ise evcil hayvanın ismi Tekir olduğunda “T” büyük olmalıdır. Şıkta ise “Kedimiz tekir çok uysaldır.” dendiğinde, bu kullanımda büyük harf hatası var gibi görünebilir. Eğer kedinin ismi “Tekir” ise özel addır, büyük yazılmalıdır.
- Bu yüzden normal olarak cins adı ise “tekir kedi” şeklinde kullanılır ve küçük yazılır. Evcil hayvanın ismi olarak kullanılıyorsa “Tekir” büyük harfle yazılır. Bu şık büyük harf yanlışı içeriyor diyebiliriz. Diğer şıklarda yanlış yoktur.
Doğru Cevap: C) Kedimiz tekir çok uysaldır.
(Çünkü eğer özel isim olarak geçiyorsa “Kedimiz Tekir” biçiminde yazılmalıydı; bu kullanımda bir büyük harf hatası vardır.)
7. Soruların Ayrıntılı Çözümü için Tablo
| Soru No | Soru İçeriği | Cevap | Açıklama |
|---|---|---|---|
| 1 | Eş anlamlı kelimelerden hangisi eş anlamlı değildir? | C) Şişman = Zayıf | “Şişman” ile “zayıf” zıt anlamlıdır. |
| 2 | “Görevini” altı çizili kelimesinin eş anlamlısı | A) Vazife | “Görev” = “Vazife”. |
| 3 | “Mecbur” altı çizili kelimesinin eş anlamlısı | B) Zorunlu | “Mecbur” = “Zorunlu”. |
| 4 | “Çok korkmak” anlamındaki deyim | C) Ödü patlamak | Bu deyim “çok korkmak” manasındadır. |
| 5 | Dört atasözünden hangisi anlamı bakımından farklıdır? | D) Acele işe şeytan karışır | Diğerleri (Damlaya damlaya göl olur vb.) birikim, tasarruf anlamı taşır. “Acele…” ise hızlı yapılan işte hata riskini işler. |
| 6 | Büyük harf yanlış kullanılan cümle hangisidir? | C) Kedimiz tekir çok uysaldır. | Cümlede “Tekir” özel isim ise büyük harfle başlamalıdır. |
8. Genel Değerlendirme ve Özet
Bu testte öğrenciler;
- Eş ve zıt anlamlı kelimeleri ayırt etmeyi,
- Deyimler ve atasözleriyle ilgili anlam farklarını yakalamayı,
- Büyük harf kullanımı gibi yazım kurallarını öğrenmeyi pekiştirirler.
Önemli Ayrıntılar:
- “Görev” ve “vazife” tam eş anlamlıdır, “görev” ve “iş” her zaman örtüşmeyebilir.
- “Mecbur” ile “zorunlu” bir zorunluluk hissettirir, “ihtiyaç” veya “istek” ise daha farklı çağrışımlar yapar.
- Deyimlerde ve atasözlerinde sık rastlanan hatalardan biri, sözün gerçek anlamını bilmeden yorum yapmaktır. “Ödü patlamak,” “yüreği ağzına gelmek,” “korkudan tir tir titremek” gibi kalıplar çok korkmak anlamına gelir.
- Büyük harf kurallarında, kişi adları, soyadları, takma adlar, unvanlar ve yer adlarının doğru yazımı önemlidir. Evcil hayvanların özel isimleri de büyük harfle başlamalıdır.
Bu kapsamda, her bir sorunun doğru ve yanlış seçenekleri incelenerek öğrencilerin Türkçe dil bilgisi ve anlam bilgisi becerileri değerlendirilebilir.
Resimdeki Soruların Çözümleri
Aşağıda, paylaştığınız görselde yer alan 1’den 6’ya kadar numaralandırılmış Türkçe sorularının çözümlerini bulabilirsiniz:
1) Aşağıdaki kelime çiftlerinin hangisi eş anlamlı değildir?
A) Kırmızı – al
B) Tür – çeşit
C) Şişman – zayıf
D) Özlem – hasret
Çözüm:
- “Kırmızı” ve “al” renk olarak eş anlamlıdır.
- “Tür” ve “çeşit” benzer anlam taşıyan sözcüklerdir.
- “Özlem” ve “hasret” birbirinin eş anlamlısıdır.
- “Şişman” ve “zayıf” ise birbirinin zıttıdır.
Bu yüzden eş anlamlı olmayan (yani zıt anlamlı) çift C) Şişman – zayıf şeklindedir.
Cevap: C
2) ‘Görevini başarıyla tamamladı’ cümlesinde altı çizili kelimenin eş anlamlısı nedir?
A) Vazife
B) Meslek
C) Hediye
D) İş
Çözüm:
- Cümlede altı çizili sözcük olarak “Görev” kelimesi öne çıkıyor.
- “Görev” sözcüğünün eş anlamlısı “vazife” şeklinde kullanılır.
Cevap: A
3) ‘Bugün sınıfta nöbetçi olmaya mecbur kaldım’ cümlesinde altı çizili kelimenin eş anlamlısı nedir?
A) İstek
B) Zorunlu
C) İhtiyaç
D) Merak
Çözüm:
- Cümlede altı çizili sözcük “mecbur”dur.
- “Mecbur” sözcüğünün eş anlamlısı “zorunlu” şeklinde ifade edilir.
Cevap: B
4) ‘Çok korkmak’ anlamına gelen deyim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ağza laf yapmak
B) Başı dertte olmak
C) Ödü patlamak
D) Sıfırı tüketmek
Çözüm:
- Türkçede “çok korkmak” anlamını karşılayan deyim “ödü patlamak” olarak bilinir.
Cevap: C
5) Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin anlamı farklıdır?
A) Damlaya damlaya göl olur.
B) Ak akçe kara gün içindir.
C) Sakla samanı, gelir zamanı.
D) Acele işe şeytan karışır.
Çözüm:
- (A), (B) ve (C) maddi veya manevi anlamda “biriktirme / saklama / hazırlıklı olma” düşüncesini anlatır.
- (D) “Acele işe şeytan karışır” ise işleri aceleye getirmenin sakıncalı olduğunu ifade eder ve diğerlerinden farklı bir anlama sahiptir.
Cevap: D
6) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Reşat Nuri’nin kitaplarını okumaya başladım.
B) 23 Nisan’da şiir okuyacağım.
C) Kedimiz tekir çok uysaldır.
D) Murat Bey az önce sizi sordu.
Çözüm (kısa açıklama):
- A şıkkında “Reşat Nuri” özel isimdir, doğru kullanılmıştır.
- B şıkkında “23 Nisan” ulusal bayram günü olarak genelde özel ad gibi kabul edilerek büyük harfle yazılır. Doğru bir kullanım sayılır.
- D şıkkında “Murat Bey” özel ada eklenen unvan “Bey,” büyük harfle yazılmalıdır; doğrudur.
- C şıkkında “kedimiz tekir” ifadesinde “Tekir” bir kedi adı özel isim olarak kullanılıyorsa baş harfi büyük olmalıdır. Eğer sadece kediye (cinsine) dair bir sıfat olarak yazılıyorsa küçük harfle yazılabilir. Sorularda genellikle “yanlış kullanım” olarak C gösterilir; çünkü çoğu zaman kediye verilmiş özel isim gibi değerlendirilir ve “Tekir” büyük yazılmalıdır.
Dolayısıyla bu sorunun geleneksel cevabı C) Kedimiz tekir çok uysaldır şeklindedir.
Cevap: C