12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde şahıs (kişi) zamiri kullanılmamıştır?
Detaylı Çözüm:
Şahıs zamirleri, genellikle kişileri belirtmek için kullanılan zamirlerdir. Ben, sen, o, biz, siz, onlar gibi zamirler bu gruba girer. Şimdi her seçeneği tek tek inceleyelim:
A) Birazdan sen ve arkadaşın Olcay’ı sahneye çağıracaklar.
- Bu cümlede sen zamiri var. Ayrıca “sen” şahıs zamiridir.
Doğru değil, çünkü şahıs zamiri mevcut.
B) Nehrin öbür tarafındaki küçük kulübede yaşıyoruz.
- Bu cümlede “biz/yaşıyoruz” ifadesinde dolaylı olarak biz zamiri yer alır.
Doğru değil, çünkü şahıs zamiri mevcut.
C) Bu yağlı boya çalışmasını ben kendim yaptım.
- Burada ben zamiri var. Bu şahıs zamiri olduğu için, cümlede şahıs zamiri bulunmaktadır.
Doğru değil, çünkü şahıs zamiri mevcut.
D) Ahmet ders çalışırken o da bir masaya geçmiş kitap okuyordu.
- “O” burada kullanılmıştır ve şahıs zamiridir.
Yanlış, çünkü şahıs zamiri bulunmaktadır.
Doğru cevap: B.
Bu cümlede herhangi bir şahıs zamiri kullanılmamıştır.
Özet Tablo:
| Seçenek | Analiz | Sonuç |
|---|---|---|
| A | “Sen” zamiri var. Şahıs zamiri kullanılmıştır. | Şahıs zamiri var. |
| B | Şahıs zamiri yok. Dolaylı kişiye yönelik bir ifade bulunmaktadır. | Doğru cevap. |
| C | “Ben” zamiri var. Şahıs zamiri kullanılmıştır. | Şahıs zamiri var. |
| D | “O” zamiri var. Şahıs zamiri kullanılmıştır. | Şahıs zamiri var. |
Eğer hâlâ kafanıza takılan bir nokta olursa, detaylı şekilde yardımcı olmaya çalışırım. 
@Mustafa_Demez
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde şahıs (kişi) zamiri kullanılmamıştır?
Cevap: Bu tür sorularda, Türkçede kullanımı açıkça görülen kişi zamirlerinin (ben, sen, o, biz, siz, onlar) varlığı incelenir. Bir cümlede şahıs zamiri “açık” biçimde geçiyorsa o seçenekte kişi zamiri kullanılmış sayılır. Sadece fiile eklenen “-m, -n, -k vb.” gibi ekler şahıs zamiri olarak kabul edilmez; onlar fiilin kişi eki olup ayrı bir zamir niteliğinde değildir.
İçindekiler
1. Şahıs (Kişi) Zamiri Nedir?
Şahıs (kişi) zamirleri, konuşmada veya yazıda kişi adlarının yerini tutan temel sözcüklerdir. Türkçede en yaygın şahıs zamirleri şunlardır:
- Ben (1. tekil şahıs)
- Sen (2. tekil şahıs)
- O (3. tekil şahıs)
- Biz (1. çoğul şahıs)
- Siz (2. çoğul şahıs)
- Onlar (3. çoğul şahıs)
Cümlede bu sözcükler açıkça kullanılmışsa kişi zamiri mevcuttur. Fiil veya eylemdeki çekim ekleri (“yaşıyoruz”, “gidiyorum” vb.) tek başına zamir sayılmaz.
2. Soru Seçeneklerinin İncelenmesi
A) “Birazdan sen ve arkadaşın Olcay’ı sahneye çağıracaklar.”
- Burada “sen” sözcüğü 2. tekil şahıs zamiri olarak açıkça yer almıştır. Bu nedenle cümlede şahıs zamiri kullanılmıştır.
B) “Nehrin öbür tarafındaki küçük kulübede yaşıyoruz.”
- Fiil çekimi “yaşıyoruz” → “biz yaşıyoruz” anlamını taşısa da, “biz” sözcüğü açıkça yazılıp kullanılmamıştır. Sadece “-yoruz” eki şahıs eki olup bağımsız zamir sayılmaz. Dolayısıyla burada açık bir şahıs zamiri yoktur.
C) “Bu yağlı boya çalışmasını ben kendim yaptım.”
- “Ben” sözcüğü 1. tekil şahıs zamiri olarak kullanılmıştır; ayrıca “kendim” de dönüşlülük ekini gösteren ayrı bir öğedir. Dolayısıyla şahıs zamiri vardır.
D) “Ahmet ders çalışırken o da bir masaya geçmiş kitap okuyordu.”
- Burada “o” sözcüğü 3. tekil şahıs zamiri olarak kullanılmıştır. Bu nedenle açık bir kişi zamiri bulunur.
3. Çözüm Tablosu
| Seçenek | Cümle | Açık Şahıs (Kişi) Zamiri |
|---|---|---|
| A | Birazdan sen ve arkadaşın Olcay’ı sahneye çağıracaklar. | “sen” |
| B | Nehrin öbür tarafındaki küçük kulübede yaşıyoruz. | Yok (sadece fiil eki var) |
| C | Bu yağlı boya çalışmasını ben kendim yaptım. | “ben” |
| D | Ahmet ders çalışırken o da bir masaya geçmiş kitap okuyordu. | “o” |
Tabloda görüldüğü gibi, B seçeneğindeki cümlede sözlüksel (ayrı) bir şahıs zamiri bulunmamaktadır. “-yoruz” —“biz” anlamını fiil çekimiyle verir, fakat zamir olarak sayılmaz.
4. Sonuç ve Özet
Bu tip “Hangi cümlede şahıs zamiri yoktur?” sorularında yalnızca “ben, sen, o, biz, siz, onlar” gibi bağımsız kişi zamirlerinin olup olmadığına bakılmalıdır. B seçeneğinde yalnızca fiil çekimi yoluyla kişi belirtilmiştir; cümlede ayrı bir “biz” vb. zamir kaldırmadığı için doğru cevap B şıkkıdır.
Özetle:
- A) “sen” → (2. tekil şahıs zamiri)
- B) Hiçbir açık şahıs (kişi) zamiri yok.
- C) “ben” → (1. tekil şahıs zamiri)
- D) “o” → (3. tekil şahıs zamiri)
Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.