Sözcük Çalışması
Bu bölümde, verilen tanımlar doğrultusunda karışık harflerle yazılan sözcük ve sözcük öbeklerinin doğru hallerini bulalım.
- üzgön → özgün: Yalnız kendine özgü bir nitelik taşıyan; orijinal.
- ofelse → felsefe: Dünya görüşü.
- ykıar → aykırı: Kural dışı.
- pakı → yapı: Biçim, durum.
- leetk → etiket: Bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş davranış ve yaşama biçimlerinin, kuralların, görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların, tutulan yolların bütünü, adet.
- özs dizimi → söz dizimi: Bir cümleyi oluşturan sözcük türlerinin arasındaki dil ilişkilerini inceleyen ve sınıflandıran yapının dil bilgisi kolu, sözdizimi bilgisi, tümce bilgisi.
Anlayalım, Yorumlayalım
Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız:
-
Yazar, birinci paragrafta neyle ilgili bir tanımlama yapmıştır?
- Yazar, birinci paragrafta atasözleriyle ilgili bir tanımlama yapmıştır. Atasözlerinin ne olduğunu, nasıl oluştuğunu ve toplumdaki yerini vurgulamıştır.
-
Deyimle atasözünün ortak özelliği nedir?
- Deyim ve atasözünün ortak özelliği, ikisinin de dilin kalıplaşmış ifadeleri olması ve mecazi anlamlar taşımasıdır. Her ikisi de kültürel mirasın bir parçasıdır.
-
Neden atasözlerinin sözcükleri değiştirilip bunların yerine aynı anlama gelen başka sözcükler konulamaz ve söz dizimi bozulamaz?
- Atasözlerinin sözcükleri değiştirilemez ve söz dizimi bozulamaz, çünkü atasözleri kalıplaşmış ifadelerdir. Bu kalıplar, belli bir anlam taşıyacak şekilde zamanla yerleşmiş ifadelerdir ve bu şekilde kalmaları gerekir.
-
Bazı atasözlerinin bölgelere göre değişik biçimler almasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?
- Bu durum, dilin ve kültürün bölgesel farklılıklar gösterebilmesinin doğal bir sonucudur. Coğrafi ve kültürel farklılıklar, atasözlerinin bölgeden bölgeye çeşitlenmesine sebep olur.
-
Atasözleri nasıl ortaya çıkmış ve bugüne kadar gelebilmiştir?
- Atasözleri, geçmişte yaşanan deneyimlerin, tecrübelerin dil yoluyla nesilden nesile aktarılmasıyla oluşmuş ve zamanla dilin kalıplaşmış bir parçası haline gelmiştir.
Metnin konusunu aşağıdakilerden hangisidir? İlgili kutucuğu işaretleyiniz.
- Atasözlerinin kalıplaşmış söz olması
- Atasözlerinin ilkin bir kişi tarafından ortaya atılması
- Bazı atasözlerinin bölgelere göre değişik biçimler alması
- Atasözlerinin özellikleri
Yazar, atasözlerinin özelliklerini ifade edebilmek için hangi görüşleri ileri sürmüştür? Metnin içeriğinden hareketle belirtiniz.
Yazar, atasözlerinin kalıplaşmış yapıda olduğunu ve bu kalıpların bozulmaması gerektiğini belirtmiştir. Ayrıca, her atasözünün belli bir tecrübe ve kültürel birikim sonucu ortaya çıktığını ve toplumun değerlerini yansıttığını ifade etmiştir. Yazar ayrıca atasözlerinin bölgesel farklılıklar gösterebileceğini, ancak özünde benzer deneyim ve öğütleri barındırdığını dile getirmiştir.