Tabii, her bir soruyu ayrı ayrı cevaplandırabilirim. İşte soruların cevapları:
1- İlk Türklerde yazısız hukuk kurallarına ne denir?
İlk Türklerde yazısız hukuk kurallarına “adet” veya “gelenek” denir. Bu adetler, toplumun düzenini sağlamak ve davranışları düzenlemek için sözlü olarak nesilden nesile aktarılan kurallardır. Örneğin, aile töreleri, toplumsal ilişkilerde ve adalet sisteminde uygulanan adetlerdir.
2- Türk töresi nasıl oluşmuştur?
Türk töresi, Türk toplumunun değerlerini, adetlerini ve kurallarını içeren bir kültürel sistemdir. Bu töreler, Türk toplumunun geçmişten gelen deneyimleri, birlikte yaşama biçimleri ve değerleri üzerine oluşmuştur. Türk töresi, ahlaki değerlere dayanır ve insanların birbirleriyle ilişkilerini düzenler. Bu töreler zaman içinde evrimleşerek bugünkü hâline gelmiştir.
3- İlk Türklerde devlet mahkemesine ne denir?
İlk Türklerde devlet mahkemesine “dilgen” denirdi. Dilgen, adaleti sağlamak ve hukuki sorunları çözmek için görevli olan bir mahkeme veya hakim heyetidir. Dilgen, yerel halkın temsilcilerinden oluşur ve hukuksal anlaşmazlıkları çözme yetkisine sahiptir.
4- İlk Türklerde yargısal kararları uygulayan görevliye ne denir?
İlk Türklerde yargısal kararları uygulayan görevliye “ayuklu” denirdi. Ayuklu, hukuki kararları yerine getiren ve cezaları uygulayan yetkili bir görevliydi. Ayuklu, adaletin sağlanmasını ve hukuk kurallarının uygulanmasını denetlerdi.
5- İlk Türklerde ağır suçlular için uygulanan ceza nedir?
İlk Türklerde ağır suçlular için uygulanan ceza kısas veya ölüm cezası olabilirdi. Kısas, suçluyla aynı türden bir ceza uygulama prensibidir. Ölüm cezası ise ağır suçlar için uygulanan en ağır ceza şeklidir.
6- İlk Türklerde konunun üstünlüğünün varlığını nasıl kanıtlayabiliriz?
İlk Türklerde konunun üstünlüğünün varlığını kanıtlamak için tarihsel ve arkeolojik bulgulara dayanabiliriz. Örneğin, liderin mezarı ve etrafındaki arkeolojik keşifler, liderin ayrıcalıklı bir statüye sahip olduğunu gösterebilir. Ayrıca, liderin heykelleri, resimleri veya yazıtları da liderin toplumda üstün bir rolü olduğunu gösteren kanıtlar olabilir.
7- Türk-İslam Devletlerinde hukuk kaça ayrılır? Bunların kaynağı, kullanıldıkları alanı yazınız.
Türk-İslam Devletlerinde hukuk, Şer’i Hukuk ve Adet Hukuku olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
Şer’i Hukuk, İslam dini kurallarını ve prensiplerini içeren bir hukuk sistemidir. Kuran ve Hadis kaynaklarına dayanır ve Müslümanların dini vecibelerini yerine getirmelerini, aile hukukunu düzenlemeyi, cezaları belirlemeyi ve toplumdaki sosyal ilişkileri düzenlemeyi amaçlar. Özellikle Medeni Hukuk ve Ceza Hukuku gibi alanlarda kullanılır.
Adet Hukuku ise Türk toplumunun gelenek ve göreneklerine dayanan hukuk kurallarını içerir. Özellikle yerel yönetimler ve toplumsal ilişkiler gibi alanlarda kullanılır. Adet Hukuku, Türk kültürünün bir parçasıdır ve toplumun sosyal normlarını ve değerlerini yansıtır. Bu hukuk sistemi, yazılı kaynaklar yerine sözlü iletişim ve nesilden nesile aktarılan adetler ve uygulamalar aracılığıyla yaygınlaşır.