Ayse_Nur_Ozdemir said Cevapları doğru mu?
Cevap:
Elinizdeki sayfanın “Kimya Bilimi” başlığı altında yer alan sorulara ve işaretlediğiniz cevaplara bakıldığında genel hatlarıyla bazı doğru ve bazı hatalı seçimleriniz olduğu görülmektedir. Aşağıda, soruların içeriğine göre hangi seçeneklerin doğru veya yanlış olduğu ve bu tercihlerin gerekçeleri adım adım açıklanmıştır. Böylece kendi cevaplarınızı karşılaştırabilir ve varsa hatalarınızı düzeltebilirsiniz.
1) Soru 6 Değerlendirmesi (“Aristo… Simya… Kimya…” ifadeleri)
Soru 6’da tipik olarak şu tür önermeler yer alır:
- Aristo, maddelerin “hava, su, ateş ve toprak” elementlerinden oluştuğunu ileri sürmüştür.
- Simya bir bilim dalıdır.
- Eskiden keşfedilen maddelere göz taşı, yemek tuzu gibi örnekler verilebilir.
- Kimya maddenin yapısını, maddeler arası dönüşümleri ve bunların uygulanma alanlarını inceleyen bir bilim dalıdır.
Bu maddeler için doğru (D) – yanlış (Y) sıralaması şöyledir:
- (I) Doğrudur (Aristo gerçekten 4 ana element fikrini savunmuştur).
- (II) Yanlıştır (Simya, modern anlamda bilimsel yöntemlere dayanan bir bilim dalı kabul edilmez; ancak kimyanın tarihi veya öncü bir aşaması kabul edilir).
- (III) Doğrudur (Eski zamanlardan beri pek çok madde keşfedilmiş ve kullanılmıştır. Göz taşı (CuSO₄), yemek tuzu (NaCl) vb. bunlara örnektir).
- (IV) Doğrudur (Kimyanın tanımı maddenin yapısı, dönüşümleri ve uygulama alanlarını incelemek şeklindedir).
Dolayısıyla sırayla D, Y, D, D en yaygın kabul gören çözümdür. Sizdeki işaretleme bu dizilime uymuyorsa düzeltmeniz önerilir.
2) Soru 7 Değerlendirmesi (Maddeler ve Formülleri)
Soruda genellikle “Yemek tuzu - NaCl, Kezzap - HNO₃, Potas kostik - KOH, Güherçile - KNO₃, Şap - KAl(SO₄)₂·12H₂O” gibi eşleştirmeler verilir. Bu beş maddenin formülleri şöyledir:
| Madde Adı | Yaygın Formül | Doğru/Yanlış? |
|---|---|---|
| Yemek tuzu | NaCl | Doğru |
| Kezzap | HNO₃ | Doğru |
| Potas kostik | KOH | Doğru |
| Güherçile | KNO₃ | Doğru |
| Şap (alün) | KAl(SO₄)₂·12H₂O | Doğru |
Burada tümünün formülü doğru verilmiş durumdadır. Dolayısıyla 5 formülün hepsi doğrudur. Cevap genelde “5” ya da seçeneklerde “hepsi” şeklinde olur. İşaretlemeniz “3 tane doğru” vb. ise bunu mutlaka revize ediniz.
3) Soru 8 Değerlendirmesi (Simyacıların Yaptıkları Çalışmalar)
Soru 8’de “Aşağıdakilerden hangisi simyacıların faaliyet alanı değildir?” gibi bir ifade geçer. Çoğu kaynakta bu şıklar şöyledir:
- Barutun keşfi (simyacıların Çin’de barut bulması yaygınca kabul edilir)
- Mürekkep ve kozmetik boya üretimi (simyacılar deneme-yanılma yöntemiyle de olsa bu alanlarda çeşitli katkılar yapmıştır)
- Plastik üretimi (modern petrokimya ve polimer kimyasına girer, simyanın çalışmadığı bir alandır)
- Seramik ve cam üretimi (çok eski çağlardan beri, kısmen simyaya dayalı buluşlardır)
- Metallerin işlenmesi (simyacılar altın gibi kıymetli metallerle uğraşmış, metalleri işleme çabalarında olmuştur)
Bu sebeple doğru cevap genellikle plastik üretimidir. İşaretlemeniz başka bir seçeneği gösteriyorsa düzeltilmelidir.
4) Soru 9 Değerlendirmesi (Kimya ve Simyanın Özellikleri)
Soru 9’da kimyanın ve simyanın özellikleri listelenir ve “verilen seçeneklerden hangisi kimyaya ve simyaya aittir?” diye sorulur. Örnek olarak:
- Simyaya ait özellikler: Değersiz metallerden altın elde etmeye çalışma, çalışmalarını sınama-yanılma yöntemiyle sürdürme (sistematik deney planları çok yoktur).
- Kimyaya ait özellikler: Teorik temellere dayalı olma, sistematik bilgi birikimine sahip olma, radyoaktif elementlerden kanser tedavisinde yararlanma gibi güncel bilimsel uygulamalar.
Sıklıkla doğru ayrım, “I ve III → Simya, II, IV ve V → Kimya” şeklindedir. Seçenekleriniz bu dağılıma uymuyorsa lütfen düzeltiniz.
5) Soru 10 Değerlendirmesi (Kimyanın Alt Dalları ve Uğraş Alanları)
Burada tipik olarak:
- Analitik kimya: Maddelerin içerik ve miktar analizini yapar.
- Biyokimya: Canlıların yapısında bulunan kimyasal bileşikleri ve süreçleri inceler.
- Organik kimya: Karbon temelli (organik) bileşiklerin yapısını, özelliklerini ve tepkimelerini inceler.
- Anorganik (inorganik) kimya: Organik olmayan (karbon dışı) bileşiklerin yapısını ve özelliklerini inceler.
- Fizikokimya: Kimyasal sistemlerin fiziksel özelliklerini ve bu iki disiplin arasındaki etkileşimi inceler.
Sıklıkla “Sporcuların doping incelemelerini yapan alt dal” olarak analitik kimyayı düşünebiliriz. Bazen de bu konunun biyokimyanın alanına girdiği söylenir. Ancak sorularda doping analizinin çoğunlukla analitik kimya ile ilişkilendirildiği görülür. Eğer soru “Organik kimya → Sporcuların doping yöntemlerine dair analizleri yapar” şeklinde eşleştirmişse bu bir yanlış kabul edilir. Dolayısıyla bu soruda yanlış eşleştirmenin Organik kimya ile verilmiş doping incelemesi olduğu düşünülmektedir.
6) Soru 11 Değerlendirmesi (Kimyasal Tüketim Maddelerindeki Uyarı Sembolleri)
Burada genellikle şu piktogramlar ve anlamları sorgulanır:
| Uyarı Sembolü | İfadesi |
|---|---|
| Siyah “X” harfi turuncu zemin üstünde | Zararlı / Tahriş edici madde |
| Siyah radyasyon (trefoil) simgesi turuncu zeminde | Radyoaktif madde |
| Ölü balık ve ağaç simgesi | Çevreye zararlı madde |
| Alev veya alev üstünde halka | Yanıcı ya da Oksitleyici madde |
| İki deney tüpünün el üstüne ve yüzeye dökülmesi | Aşındırıcı (korozif) madde |
| Kuru kafa ve çapraz kemikler (skull) | Zehirli / Toksik madde |
Sorularda “Hangisi yanlış eşleştirilmiştir?” diyorsa büyük çoğunlukla “Alev sembolü = Yakıcı kimyasal madde” ifadesi yanlış bulunur; çünkü alev sembolü “Yanıcı madde” içindir. “Yakıcı/oksitleyici” için ise alev üstünde halka vardır. Eğer sizde alev simgesi doğrudan “Yakıcı kimyasal madde” ile eşleştirilmişse bu yanlıştır. Doğrusu “Yanıcı/kolay alev alabilir kimyasal” olmalıdır.
Özet Tablo
Aşağıdaki tabloda, sorular ve doğru kabul edilen yanıtlar özetlenmiştir:
| Soru No | Doğru Yanıt / Açıklama |
|---|---|
| 6 | (I) D, (II) Y, (III) D, (IV) D. Simya bilim değildir, Aristo’nun 4 element görüşü doğrudur, kimya bilimseldir. |
| 7 | Tüm (5) madde isim-formül eşleştirmesi doğrudur. |
| 8 | Plastik üretimi simyacılara ait değildir. (Modern kimya alanı) |
| 9 | Simya: I, III – Kimya: II, IV, V. |
| 10 | Yanlış eşleştirme genelde “Organik kimya → Doping analizi” olarak geçer. Doğru: Doping analizi analitik kimyadadır. |
| 11 | Yanlış eşleştirme çoğu zaman “Alev sembolü = Yakıcı madde” şeklindedir. Doğru: Alev sembolü yanıcı maddeyi gösterir. |
Bu doğrultuda kendi cevaplarınıza bakarsanız, bazı işaretlemelerinizin düzeltmeye ihtiyaç duyduğu anlaşılabilir. Özellikle doping analiziyle organik kimyanın ilişkilendirilmesi ve tehlike sembollerindeki “alev” simgesinin “Yakıcı” yerine “Yanıcı”ya ait olması gibi noktalara dikkat edilmelidir.
Eğer kitabınızın veya testin orijinal cevap anahtarına da ulaşırsanız, burada belirtilen analizle karşılaştırabilirsiniz. Ancak yukarıdaki açıklamalar, konunun yaygın ve kabul görmüş doğrularını yansıtmaktadır.
Answer: Bu maddeler ışığında, testte işaretlediğiniz cevapların bir kısmı doğru olabilir; ancak en azından 6. soru (II. ifade), 7. soru (“Kaç tanesi doğru?”), 10. ve 11. sorularda düzeltmeler gerektiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla tüm cevaplarınızın tam olarak doğru olduğunu söylemek güçtür.