Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
Tahmin ettiğiniz yanıtın çözümü:
Soruda, metnin hangi anlatım tekniğini kullandığını anlamamız isteniyor. Metni dikkatlice inceleyelim. Şu özellikleri sıralayabiliriz:
- Metnin farklı dönemlere ait Türk edebiyatındaki yeniliklerden, modernleşme süreçlerinden söz ettiği görülüyor. Bilimsel ve açıklayıcı bir dil kullanılmış.
- Fikirler desteklenmiş ve örnekler verilmiş (örneğin, “Türk edebiyatında 1950 sonrası roman…”).
- Özetle, burada benzetme veya tartışma gibi teknikler yerine, somut ve açıklayıcı bir üslupla örnekleme yapılmış.
Doğru Cevap:
A) Örneklemeye
Bu tür sınav sorularında metni dikkatlice incelemek ve hangi tekniklerin kullanıldığını ayırt etmek önemlidir. Sorularınızı istediğiniz zaman iletebilirsiniz! 
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
Cevap:
Soruda, paragrafın anlatımında kullanılan düşünceyi geliştirme yolu sorulmaktadır. Paragrafı dikkatli şekilde inceleyelim:
Paragraftan Alıntılar ve İnceleme
- Modernist edebiyatın serüveni ve Türk edebiyatındaki gelişimi anlatılıyor.
- “Baudelaire’den başlayarak 1950’lere kadar Batı edebiyatındaki ilk örneklere şiir türünde rastlanır…”
- “Türk edebiyatında ise başta ikinci Yeni şiirinde ve 1960’lardan sonra yazılan bazı romanlarda bu eğilim belirginleşir…”
- “Modernist edebiyat, Türk edebiyatında özellikle 1970’lerden sonra daha çok öykü ve roman türünde görülmeye başlar.”
Bu ifadelerde edebi akımın gelişimi farklı dönemlerde, farklı edebiyatlarda örneklerle anlatılıyor. Yani paragrafta, anlatımı güçlendirmek için örneklere başvurulmuş.
Şıklara Göre Değerlendirme
- A) Örneklendirme (Doğru cevap)
Parçada, Batı ve Türk edebiyatında modernizmin gelişimi, belirli dönemler ve isimler (Baudelaire, İkinci Yeni vb.) ile örneklendirilmiş. - B) Benzetmeye
Hiçbir benzetme ya da “gibi, sanki” belirten bir benzetme yapılmamış. - C) Tartışmacı anlatıma
Bir görüş tartışılıp çürütülmüyor, karşıt görüş yok. - D) Tanık göstermeye
Herhangi bir otorite ya da kişisel görüş alıntısı yapılmamış. - E) Benimsemeye
Yazar kendi görüşünü savunup okuyucuyu da ikna etmeye çalışmıyor.
Doğru cevap: A) Örneklendirmeye
Parçada modernist akımın Batı ve Türk edebiyatındaki gelişimi, dönemler ve somut örneklerle anlatıldığı için örneklendirme yapılmıştır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
Cevap:
İçindekiler
- Paragrafın İçeriği ve Soru Kökeni
- Seçeneklerin Tanımları ve Anlamları
- Parçanın Çözümlemesi: Adım Adım İnceleme
- Tabloyla Seçenek Karşılaştırması
- Sonuç ve Cevap
- Özet Tablo
1. Paragrafın İçeriği ve Soru Kökeni
Paragraf, modernist edebiyatın serüvenini, 20. yüzyıldan itibaren Anadolu’daki gelişimini anlatıyor. Bu süreçte dikkat çeken bazı eserler, örneğin Sevim Burak’ın “Yanık Saraylar”ı, Bilge Karasu’nun “Troya’da Ölüm Vardı”sı ve 1970’lerden sonra Türk yazınının farklı örnekleri vurgulanıyor. Ayrıca, şiir ve roman türlerindeki örneklerden ve 1950 sonrası Türk edebiyatında görülen değişimlerden söz ediliyor.
Parçada, somut örnekler verilerek anlatı zenginleştirilmiş, modernist edebiyatın farklı yıllardaki temsilcileri, isimleri ve eserleriyle desteklenmiş.
2. Seçeneklerin Tanımları ve Anlamları
| Seçenek | Tanımı / Kısaca Açıklaması |
|---|---|
| A) Örneklendirme | Bir düşünceyi, iddiayı ya da savı somut örneklerle açıklama/yineleme biçimidir. |
| B) Benzetme | Bir kavramı ya da durumu, başka bir kavrama benzeterek anlatmaktır. |
| C) Tartışmacı Anlatım | Bir görüşü savunmak ya da bir görüşe karşı çıkmak amacıyla yapılan anlatım türüdür. |
| D) Tanık Gösterme | Uzman veya otorite kişilerin sözlerine/düşüncelerine başvurularak anlatım yapılmasıdır. |
| E) Betimleme | Bir varlığı/hadise/kişiyi göz önünde canlandıracak şekilde ayrıntılı anlatmaktır. |
3. Parçanın Çözümlemesi: Adım Adım İnceleme
Metinden Kritik Alıntılar ve Kullanılan Yöntem
-
Örnek:
“…bu tür anlatım ilk edebiyatımızda ancak 1950’lerden sonra görülebilmiştir. Sevim Burak’ın, Bilge Karasu’nun adları bu alanda ilk örnekler arasında yer alır…”
-
Açıklama:
Burada, modernist anlatımın Türk edebiyatındaki başlangıcını anlatırken, Sevim Burak ve Bilge Karasu gibi yazarların ve onların eserlerinin isimleri verilmiş. Bu, okuyucunun anlatılan kavramı somut kişiler ve eserler üzerinden anlamasını kolaylaştırır. Yani “örneklendirme” yapılmış. Parçanın devamında da yine “şiir türünde rastlanan modernist denemeler”, “roman türünde çok daha fazladır” gibi ifadelerle, türlere ve yıllara özgü örnekler sıralanmış.
Diğer Anlatım Teknikleriyle Karşılaştırma
- Benzetme yok, çünkü bir olgu başka bir olguya benzetilmemiş.
- Tartışmacı Anlatım yok, çünkü bir görüşün doğruluğu/yanlışlığı tartışılmıyor.
- Tanık Gösterme yok, çünkü herhangi bir otorite ya da yazarın doğrudan bir sözü alıntılanmamış.
- Betimleme yok, çünkü bir olay veya kişi detaylı olarak tasvir edilmemiş.
4. Tabloyla Seçenek Karşılaştırması
| Kriter | Parçada Kullanımı | Açıklama / Alıntı |
|---|---|---|
| Örneklendirme | Evet | Sevim Burak ve Bilge Karasu gibi eser-yazar örnekleri |
| Benzetme | Hayır | Benzetme yapılmamış |
| Tartışmacı Anlatım | Hayır | Tartışma yok. Yorumlama değil, bilgi aktarma var. |
| Tanık Gösterme | Hayır | Kimseye/otoriteye gönderme yok |
| Betimleme | Hayır | Tasvir, ayrıntı veya göz önünde canlandırma yok |
5. Sonuç ve Cevap
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
Doğru yanıt:
A) Örneklendirmeye
Çünkü, anlatılan düşünceler daha anlaşılır kılınmak için özel isim ve eser adı gibi somut örneklerle desteklenmiştir.
6. Özet Tablo
| Soru | Doğru Cevap |
|---|---|
| Parçada hangi anlatım yolu kullanılmıştır? | A) Örneklendirme |
Parçadaki ana düşünce, verilen yazar ve eser örnekleriyle somutlaştırılmıştır. Diğer anlatım biçimleri kullanılmamıştır. Örneklendirme yöntemi açıkça hâkimdir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
Answer:
Bu parça incelendiğinde, yazarın modernist edebiyatın gelişimini tarihi dönemlere ayırarak (20. yüzyılın başları, 1950’ler, 1980’ler vb.) ve bu dönemlerde üretilen şiir ve roman örneklerinden bahsederek konuyu somutlaştırdığı görülür. Metinde “ilk örneklere … rastlanır” ifadesi ve farklı zaman dilimlerinde edebiyatın nasıl şekillendiğine dair örnek ayrıntılar verilmesi, örneklendirme (A) yönteminin kullanıldığını gösterir.
Dolayısıyla doğru cevap: A) Örneklendirmeye.