Soruyu çözmek için elimizdeki fotoğrafta verilen sorulara bakalım ve detaylı bir şekilde çözelim. Fotoğraftaki sorular Türkçe edebiyat ve dil bilgisi üzerine kurulmuştur. Soruları numaralandırarak çözelim:
11. Soru (Şiir ve İfade Tarzı Üzerine)
Soru Metni:
Şiir sanatı üzerine farklı ifadelerle yazılan metinden yola çıkarak hangi sanatçı eşleştirilmiştir diye sorulmaktadır.
Çözüm İçin Yöntem:
Bu soruyu hızlıca çözmek için edebiyatçıların yazım tarzlarını bilmemiz gerekir. Şıkları değerlendirdiğimizde doğru yanıtı bulabiliriz.
12. Soru (Kurtuluş Savaşı ve Söylem)
Soru Metni:
Bir sanat veya edebiyat görüşü Kurtuluş Savaşı’nın ulusal ruhuyla bağdaştırılmıştır. Parçadan çıkarak Kurtuluş Savaşı bağlamında en iyi eşleşmeyi bulmalıyız.
Çözüm:
Metni dikkatli okuyup Kurtuluş Savaşı ile bağdaştırılan edebiyatçı veya görüşü seçmek gerekir.
13. Soru (Dize Sanat)
Soru Metni:
Verilen dizelerin sanatları ve anlamları üzerinden yola çıkarak doğru sanatı anlayınız.
Şıklar:
- Girişimle sanat değerlendirme için hangi şair/dize örneklerinden hangileri alakalıdır.
14. Soru (Aşık Tarzı Halk Şiiri)
Soru İçeriği
Aşık halk şarkıları türünden hangileri temel!
Bu sorularda yalnızca görsel paylaşıldığı için, mevcut metinlerin bir kısmı eksik görünmektedir. Yine de fotoğraftan seçilebilen kısımlara dayanarak soruları adım adım çözmeye ve olası cevapları tahmin etmeye çalışalım.
Table of Contents
- Soruların Genel Özeti
- 11. Soru Tahmini Çözümü
- 12. Soru Tahmini Çözümü
- 13. Soru Tahmini Çözümü
- 14. Soru Tahmini Çözümü
- Özet Tablosu
- Genel Değerlendirme ve Özet
1. Soruların Genel Özeti
Fotoğrafta görünen yaprakta 11, 12, 13 ve 14. sorular bulunmaktadır. Soruların konusu, edebî sanatlar (teşbih, istiare, kişileştirme vb.), Millî Mücadele dönemi yazarları ve şiirlerin incelenmesi gibi görünmektedir.
- 11. ve 12. sorular, paragraf/anlatı üzerinden yazarların veya sanatçıların nitelikleri, Millî Mücadele dönemindeki rolleri ve bazı eserlerin hangi döneme ya da işlevselliğe sahip olduğunu sorgulamaktadır.
- 13. soru, “Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen edebî sanat yoktur?” şeklinde bir test sorusunu andırmaktadır. Bir dizede parantez içinde “teşbih, istiare, kinaye” vb. bir sanat olduğu belirtilir; fakat belki de o dizede o sanatın gerçekte bulunmadığı seçenek aranır.
- 14. soru, muhtemelen bir ilahi veya tasavvuf eksenli şiir (Yunus Emre üslubuna benziyor) üzerinden hangi söz sanatlarının yer aldığı ya da şiirin temasıyla ilgili bir değerlendirme sorusu gibi görünmektedir.
Aşağıda, her bir soruya dair yapabileceğimiz tahminî çözüm ve açıklamalar bulunmaktadır.
2. 11. Soru Tahmini Çözümü
Metnin başında “Sevdiğimiz Dinazor, sinemayı ölümden kurtaran, sürekli 1001 rüyalarla besleyen bir hikâye gibidir.” ifadesi geçiyor. Buradan, “sinemanın bir canlı gibi canlandırıldığı, ‘dinazor’ metaforuyla uzun geçmişi olduğu” vurgusu yapılmış. Yazarın “sanat gerçeği” ile “tek tipliliğe boyun eğmemek” şeklindeki ifadeleri, sinemayı insana özgü niteliklerle betimlemesi kişileştirme (teşhis) sanatını çağrıştırır.
Soru metninde “Bu parçada geçen sanatçıya/sinemaya atfedilen niteleme aşağıdakilerden hangisiyle bağdaşmaz?” benzeri bir ifade olabilir. Muhtemel cevaplar da şu türden olur:
- Kişileştirme (Teşhis)
- Benzetme (Teşbih)
- Abartma (Mübalağa)
- Kinaye
- İntak (Konuşturma)
Büyük olasılıkla, parçada mecazi bir anlatım (sinemanın bir dinazor gibi betimlenmesi), abartma (ölümden kurtarma) ve en belirgin olarak kişileştirme vardır; ancak “intak (konuşturma)” yoksa veya “kinaye”ye dair güçlü bir örnek yoksa “yoktur” seçeneği bunlardan biri olabilir. Metinden yola çıkarak “intak” (kendi kendine konuşturma) tam anlamıyla geçmiyor olabilir. Böyle bir soruda doğru cevap, “intak”sanatının varlığının metinde bulunmaması şeklinde işaretlenebilir.
3. 12. Soru Tahmini Çözümü
Soru metninde “Kurtuluş Savaşı’nın toplumu ve sanatçıları etkilediği, Mehmet Akif Ersoy, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Falih Rıfkı Atay gibi isimlerden bahsedildiği” görülüyor. Bu isimlerin ortak noktası Millî Mücadele veya Cumhuriyet’in ilk dönemindeki eserleriyle tanınmalarıdır.
- Mehmet Âkif Ersoy: İstiklal Marşı’nın şairi, millî duyguları öne çıkarır.
- Halide Edip Adıvar: “Ateşten Gömlek”, “Vurun Kahpeye” gibi Millî Mücadele’yi konu alan romanları vardır.
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu: “Yaban” romanı başta olmak üzere Kurtuluş Savaşı’nı anlatmış, toplumsal değişimi yansıtmıştır.
- Falih Rıfkı Atay: Gazeteci, yazar; “Zeytindağı” gibi eserlerinde millî duygulara değinir.
Soru, “Bu parçadaki sanatçıların ortak özelliği nedir?” veya “Hangisi bu sanatçıların millî duyarlılıkla yazdıkları eserlerden biri değildir?” gibi olabilir. Olası cevaplar:
- Millî Mücadele ruhunu eserlerine yansıtmaları,
- Ulusal bilinci canlı tutmaları,
- Dönemin sosyal ve siyasal olaylarını yakından gözlemlemeleri.
Eğer seçeneklerde “Rüzgâr Gibi Geçti” gibi tamamen farklı bir eser varsa, “o eser söz konusu yazarların değildir” cevabı seçilebilir.
4. 13. Soru Tahmini Çözümü
Soru kökü: “Aşağıdaki dizelerin hangisinde, ayraç içinde verilen edebî sanat yoktur?”
Muhtemel dizeler ve parantez içlerinde belirtilen sanatlar şu şekilde olabilir:
- “Göğsümde binbir umut solardı (Teşbih)”
- “Kâğıda dökülen sözler, suskun gönlümün sesi oldu (İstiare)”
- “Kadın dinlemezler, derinden bir ah çekerim (Tecahül-i ârif)”
- “Başım küçücük bir serçe, gönlüm koca bir rüzgâr (Mübalağa)”
- “Bir bahar oldu ağlayışım Gülhane Parkı’nda (Telmih)”
Burada herhangi bir dizede parantez içindeki sanat gerçekte yoksa yanıt o olur. Örneğin bir dizeye “telmih” yazılmış, fakat dizede aslında herhangi bir tarihî/efsanevî gönderme yoksa telmih yoktur diyebiliriz.
5. 14. Soru Tahmini Çözümü
Paylaşılan şiir kesitinde şu tarz mısralar var:
“I.
Aşkın pazarında canlar satılır
Satılan canlara canlar tutulmaz
Yünde ödül öyle canlar satıldı
Can bahsi n’oldu benim diyenler
II.
Eren der ki dervişin dileği ne
Güzelliğinden bende bir iz yoktur
…”
Bu tarz mısralarda tekrir (aynı sözcüğün sık tekrarlanması), aliterasyon/asonans (ahenk unsurları) gibi sanatlar aranıyor olabilir. Mesela “can” sözcüğünün sık tekrarıyla tekrir sanatı ortaya çıkabilir. Aynı şekilde “satılır – tutulmaz” seslerine bakarak aliterasyon veya asonans yakalanabilir. Soru, “Bu şiirde aşağıdakilerden hangisi vardır/yoktur?” şeklinde ise, “tekrir (can kelimesinin sürekli tekrarı), asonans (a veya e sesinin yinelenmesi)” gibi sanatlar bulunabilir.
6. Özet Tablosu
| Soru No | Muhtemel Konu | Çözüm/İpucu | Olası Cevap |
|---|---|---|---|
| 11 | Kişileştirme, mecaz, abartma gibi sanatlardan hangisi metinde vardır/yoktur? | Sinema “sürekli 1001 rüyalarla besleniyor” → kişileştirme. “Ölümü yenik düşmekten kurtarma” → abartma. “İntak” yoksa seçenek olabilir. | “İntak sanatı yoktur” veya “Kişileştirme vardır.” |
| 12 | Kurtuluş Savaşı dönemi sanatçıları, eserleri, millî duygu. | Mehmet Âkif, Halide Edip, Yakup Kadri, Falih Rıfkı → Millî Mücadeleyi anlatır. Farklı bir eser/akım varsa o yanlış olur. | “Millî duyarlılık, Kurtuluş Savaşı teması” |
| 13 | Ayraç içindeki sanatın gerçekten olup olmadığını test etme. | Dizelerde “telmih, teşbih, istiare, mübalağa” vb. aranır. Parantezde yazan sanat metinde yoksa cevap odur. | Cümlede geçen sanat aslında bulunmadığı için “Yoktur.” |
| 14 | Şiirde tekrir, asonans, aliterasyon vb. | “can” kelimesi tekrar, iç ahenk, tasavvufî tema. Asonans/aliterasyon harf/ünlem tekrarlarından anlaşılabilir. | “Tekrir var, asonans/aliterasyon bulunabilir.” |
7. Genel Değerlendirme ve Özet
Fotoğraftaki sorular edebiyatın hem nesir hem de şiir alanlarına yönelik olup, özellikle edebî sanatlar, Millî Mücadele dönemi sanatçıları ve şiir incelemesi konularına odaklanmaktadır. Metinlerde en dikkat çeken noktalar:
- 11. Soru: “Sinemayı dinazor olarak tanımlamak, 1001 rüyalarla beslemek” → Kişileştirme + Abartma var.
- 12. Soru: Bahsi geçen isimler (Mehmet Âkif, Halide Edip, Yakup Kadri, Falih Rıfkı) Milli Edebiyat veya Cumhuriyet’in ilk yıllarında millî duyarlılık eserleri vermiştir. Soruda “hangisi bu isimlerle ilişkili değildir?” veya “onların ortak yanı nedir?” türünde bir sorgulama yapılmış olabilir.
- 13. Soru: Dizedeki sanatlarla parantez içindeki sanatın örtüşüp örtüşmediğini bulma sorusudur.
- 14. Soru: Bir tasavvuf veya halk şiiri tadında dizelerdeki sanatları (tekrir, asonans, vb.) inceleme veya ana temayı belirleme şeklindedir.
Metinler eksik olduğundan, her bir soruya verilecek “kesin” cevap yerine olası çözüm yolları ve edebî sanat tahlilleri sunulmuştur. Soruların tam metinleri okunarak, hangi seçenekte gerçek anlamda ilgili sanat ya da bilgi olmadığı tespit edilmelidir.