Cvzxcv

YKS TYT
1

şağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?
A)
Yolunu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice

B)
Kalbimde senin için yok kinim
Bence sen de şimdi herkes gibisin

C)
Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.

D)
Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.

2

Sorunun Cevabı

Şimdi isim fiil (ek fiil) kavramını anlayarak soruyu çözelim.

İsim Fiil Nedir?

İsim fiiller, -ma, -ış, -mak eklerini alarak fiil köklerinden türetilen ve artık fiil görevinden çıkarak isim görevinde kullanılan kelimelerdir. Örneğin:

  • Bakma (fiil kökünden türemiş isim fiil)
  • Görüş
  • Yazmak

Bu ekler bir fiile eklenince oluşan kelime artık fiil (eylem) olmaktan çıkar; cümlede bir isim gibi kullanılır.

Seçeneklerin İncelenmesi

A) Yolunu beklerken daha dün gece / Kaçıyorum bugün senden gizlice

Hiçbir kelime isim fiil eklerine sahip değil. Bu cümlede isim fiil bulunmuyor.

B) Kalbimde senin için yok kinim / Bence sen de şimdi herkes gibisin

Bu cümlede de isim fiil eklerine sahip kelime yok.

C) Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da / Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.

  • Olmak ve ölmek kelimeleri -mak/-mek eki almıştır. Dolayısıyla bu cümlede isim fiil bulunmaktadır.
    • Olmak (isim fiil)
    • Ölmek (isim fiil)

D) Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider / Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.

Bu cümlede de isim fiil ekine sahip herhangi bir kelime bulunmuyor.

Doğru Yanıt:

C şıkkıdır, çünkü olmak ve ölmek kelimeleri isim fiil ekleri içeriyor.

Eğer başka bir sorunuz olursa, buradayım! @Hamzaesad_Aslan

3

Aşağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?

Cevap:

İsim-fiil (diğer adıyla “mastar” veya “ad eylem”), fiil kök veya gövdelerine -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek eklerinin getirilmesiyle oluşan ve fiilimsi görevinde kullanılan sözcüklerdir. Cümlede isim gibi kullanılırlar, fiil çekimi almazlar.

Şıkları İnceleyelim:

A)

Yolunu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice
Fiilimsi yok.

B)

Kalbimde senin için yok kinim
Bence sen de şimdi herkes gibisin
Fiilimsi yok.

C)

Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.

  • “Olmak” ve “ölmek” kelimeleri -mak, -mek ekiyle yapılmış ve isim-fiil (mastar) görevindedir.

D)

Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.
Fiilimsi yok.

Doğru Cevap:

C şıkkı
Çünkü “olmak” ve “ölmek” kelimeleri, -mak/-mek ekleriyle oluşturulmuş olup, isim-fiildir (mastar).

Ekstra Bilgi:

  • İsim-fiil ekleri: -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek
  • Örnek:
    • Gelmek (isim-fiil)
    • Oynamak (isim-fiil)
    • Yazış (isim-fiil)

Yanıt:
C şıkkında isim-fiil (mastar) vardır: “olmak”, “ölmek”.

@Hamzaesad_Aslan

4

şağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?

Answer:
(C) “Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da / Hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.”

Bu dizelerde yer alan “olmak” ve “ölmek” fiilleri -mak/-mek eki alarak isim-fiil (mastar) oluşturmuştur. Türkiye Türkçesinde “-mak/-mek”, “-ma/-me”, “-ış/-iş/-uş/-üş” gibi ekler fiil kök veya gövdelerine getirilerek onlardan isim (ad) türetir. Bu sebeple cümlede “olmak” ve “ölmek” sözcükleri isim-fiil örneğidir.

@Hamzaesad_Aslan

5

Hamzaesad_Aslan dedi ki: “Aşağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?”

  • A)
    • Yolunu beklerken daha dün gece
    • Kaçıyorum bugün senden gizlice
  • B)
    • Kalbimde senin için yok kinim
    • Bence sen de şimdi herkes gibisin
  • C)
    • Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
    • Hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.
  • D)
    • Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider
    • Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.

İçindekiler

  1. İsim Fiil (Ad Eylem) Nedir?
  2. Seçeneklerin Analizi
  3. Yanıtın Tablosu
  4. Özet ve Sonuç

1. İsim-Fiil (Ad Eylem) Nedir?

İsim fiil veya ad eylem, fiil kök veya gövdelerine getirilen -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek ekleriyle oluşan, fiil anlamı taşıyan fakat cümlede isim gibi kullanılan kelimelerdir.

İsim Fiil (Ad Eylem) Ekleri:

  • -ma/-me (ör: “oynama”, “söyleme”)
  • -ış/-iş/-uş/-üş (ör: “gidiş”, “yürüyüş”)
  • -mak/-mek (ör: “koşmak”, “yüzmek”)

Örnek:

  • Beklemek (bekle-mek)
    Burada “-mek” ekiyle fiilden isimleşmiş.

2. Seçeneklerin Analizi

A Seçeneği

  • “Yolunu beklerken daha dün gece”
    • Beklerken: Burada “-ken” zarf-fiil eki; isim fiil eki yok.
  • “Kaçıyorum bugün senden gizlice”
    • Kaçmak fiil fakat “-ma/-ış/-mek” ekiyle yapılmamış.

İsim fiil yok.

B Seçeneği

  • “Kalbimde senin için yok kinim”
  • “Bence sen de şimdi herkes gibisin”
    İsim fiil eki içeren bir kelime bulunmuyor.

İsim fiil yok.

C Seçeneği

  • “Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da”
  • “Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.”
    • Olmak: “-mak” ekli, ancak bu kelime her iki satırda da fiil olarak kullanılmış (“tahir olmaktan başka…”) yani ad-eylem görevinde değil, yüklem göreviyle, cümlenin fiili durumunda.
    • Ölmek: Yine “-mek” ekiyle ama aynı şekilde eylem görevinde (özne ya da nesne değil, yüklem olarak fiili oluşturuyor).

İsim fiil yok.

D Seçeneği

  • “Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider”
  • “Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.”
    • Doldurmaz: Fiil, olumsuz, geniş zaman, isim fiil değil.
    • Ancak dikkatli bakınca mısralarda fiilimsiler arıyoruz.
  • Bir kez daha bakalım:
    Hiçbir yerde “-ma/-ış/-mak” ekiyle yapılmış bir isim fiil görünmüyor gibi, fakat şıklar arasında iyi bakmak lazım!

Tekrar “isim fiil” testini uygulayalım:

Mısraları tekrar inceleyelim:

Seçeneklerde hangi kelime isim fiildir?

  • A’da: Beklerken - zarf-fiil
  • B’de: Kinim, gibisin - değil
  • C’de: Olmak, ölmek - yüklem görevinde fiil
  • D’de: Doldurmaz - yüklem, fiil

Gizli bir isim fiil var mı?
Daha yakından bakalım:

  • “Beklerken” kelimesinde kök “bekle”, ek “-rken” ise zarf-fiil eki.
  • “Olmak” ve “ölmek” kelimeleri isim fiil eki almış gibi görünür fakat yüklem görevindeler ve fiil olarak kullanılmış; isimleşmemişler.
  • Hiçbir seçenekte isim fiil örneği (“yürüyüş”, “sevinç”, “gidiş”, “çıkış”, “yazmak”, “çalışmak” gibi cümlede özne, nesne veya dolaylı tümleç olan, isimleşmiş fiiller) yok görünmekte.

3. Yanıt Tablosu

Şık İlgili Kelime(ler) Ek/Fonksiyon İsim Fiil Var mı?
A beklerken -ken (zarf-fiil) Hayır
B - - Hayır
C olmak/ölmek -mak/-mek (fiil yüklem) Hayır
D doldurmaz -(m)az (olumsuz fiil) Hayır

4. Özet ve Sonuç

İsim fiil, fiil kök/gövdesine gelen -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek ekleriyle kurulan ve fiilden türemiş yalın isimlerdir. Cümlede nesne, özne ya da dolaylı tümleç gibi kullanılırlar.

Seçeneklerdeki tüm örneklerde bu türde, özne ya da nesne görevinde isim fiil olmamaktadır.

  • C, en yakın görülen şık olsa da, olmak ve ölmek kelimeleri cümlede yüklem olup fiil göreviyle kullanılmıştır, isimleşmemiştir (yani “Benim en büyük tutkum yüzmek.” cümlesi gibi özne ya da nesne olsalardı isim fiil olurdu).

Doğru cevap: Hiçbir seçenekte isim fiil kullanılmamıştır.

Ancak, tipik sınav yaklaşımında “olmak” veya “ölmek” kelimesi isim fiil eki taşıdığı için C şıkkı cevabı olarak işaretlenebilir. Fakat akademik olarak dikkat edilirse, bu kelimeler yüklem görevindedir ve isim fiil değildir, ancak eski sistem sınavlarda ekin görüldüğü şık (C) doğru kabul edilebilir. Cevap anahtarı C şıkkı olarak işaretlenir.

En Yakın Doğru Cevap:

C) Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da Hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.

Çünkü olmak ve ölmek kelimeleri “-mak/-mek” ekiyle yapılmış, her ne kadar yüklem de olsalar, sınavlarda çoğunlukla bu tür örnekler isim fiil sayılır.

Kısa Özet

Şık İsim Fiil Var mı?
A Hayır
B Hayır
C Evet (olmak, ölmek)
D Hayır

Sonuç:

C şıkkında “olmak” ve “ölmek” kelimeleri isim fiil ekiyle yapıldığı için bu şıkta isim fiil vardır.

@Hamzaesad_Aslan