Bu paragrafın anlatımında, aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Cevap:
Soru, verilen paragrafta hangi anlatım türünün bulunmadığını soruyor. Paragrafı dikkatli bir şekilde inceleyelim:
Paragrafın Analizi:
- Halit Ziya Uşaklıgil’in eserlerinden bahsediliyor ve yazarlık üzerine düşünceler aktarılmış. Ayrıca, bazı eserlerinin içeriğinde geçen karakterler ve olaylar hakkında bilgi verilmiş.
- Paragrafta örnekleme var: Belirli eserler (Maî ve Siyah, Kiralık Konak) belirtilerek Halit Ziya’nın yazarlık teması örneklendirilmiş.
- Öznel ifadeler ya da kişiselleştirme var: Ahmed Cemil ve diğer karakterlerden bahsedilirken duygular ve durumlar anlatılmış.
- Karşılaştırma, paragrafta yazarın eserleri veya konuları arasında bir kıyaslama yapılmadığı için yok.
Sonuç:
Bu paragrafta karşılaştırma anlatım tekniği bulunmamaktadır.
Doğru Şık: D) Karşılaştırma
@username
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Answer:
Bu soruda, parçada yer alan düşünceyi geliştirme yolları (anlatım teknikleri) incelenerek hangisinin kullanılmadığı soruluyor. Metinde:
- Örnekleme (C): Halit Ziya Uşaklıgil’in çeşitli eserlerinden söz ederek (örneğin “Kırık Hayatlar”, “Mai ve Siyah”, “Kırk Yıl” gibi) somut örnekler verildiği için örnekleme kullanılmıştır.
- Karşılaştırma (D): Eserlerin birbirinden farklı yönleri, yazarın farklı eserleri arasında değinilen konular vb. karşılaştırma unsuru sezdirir.
- (Metinde anlatıcının bazı değerlendirmeleri olabileceğinden) Açıklama veya Öznel anlatım da yer alabilir.
- Tartışma (E): Metinde yazıdan farklı görüşleri çürüten bir diyalog veya karşıt fikirleri ele alan açık bir tartışma kurgusu bulunmuyorsa, “tartışma” bazen eksik görülebilir; ancak soruda yer alan ifadelere bakıldığında, yazarın veya metnin bir eleştiriye, zıt görüşe cevap verme çabasından söz ediliyorsa “tartışma” ögesi de kısmen bulunabilir.
Buna karşın “Kişileştirme (A)” yapılması için insan dışı bir varlık ya da kavramın insana özgü şekilde konuşturulması veya insana ait niteliklerle donatılması gerekir. Metinde kitapların konuşması, eserlerin canlandırılması gibi bir ifade yer almıyorsa kişileştirme (insanlaştırma) yoktur.
Dolayısıyla bu parçada kullanılmayan anlatım yolu **“A) Kişileştirme”**dir.
@User
Bu parçanın anlamında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Cevap: Bu soruya göre doğru yanıt “Kişileştirme (A)” seçeneğidir. Parçada örnekleme, öznel ifade, kısmen de karşılaştırma (farklı eserlerin birbirine göre konuları verilerek) bulunmakla birlikte, tartışma unsuru da “eserin aykırı bulunması, eleştirilmesi” gibi ifadelerle kısmen hissedilebilir. Ancak kişileştirme (insan dışı varlıklara insana ait özelliklerin verilmesi) örneği metinde yer almamaktadır.
İçindekiler
- Sorunun Metni ve Bağlamı
- Anlatım Biçimleri ve Dikkat Edilecek Noktalar
- Metinde Bulunan Anlatım Biçimlerini İnceleme
- Metinde Bulunmayan Anlatım Biçimi: Kişileştirme
- Çözüm Aşamaları
- Özet Tablo
- Kısa Özet ve Sonuç
1. Sorunun Metni ve Bağlamı
Yukarıdaki fotoğrafta görülen soruda, Halit Ziya Uşaklıgil’in eserleri hakkında bilgi veren bir paragraf yer alıyor. Paragrafta:
- “Mai ve Siyah”, “Kırık Hayatlar” gibi romanlarına değiniliyor,
- Bu eserlerin konusu, yazarın eserleri hakkındaki bazı resmi görüşler ve alıntılar paylaşılıyor,
- Karakterlerin yaşadığı duygular, özellikle Ahmed Cemil ve Lamia arasında geçen platonik aşktan bahsediliyor.
Sorunun son bölümünde “Bu parçanın anlamında aşağıdakilerden hangisi yoktur?” ifadesiyle, parçada yer alan anlatım teknikleri veya biçimlerinden hangisinin bulunmadığı soruluyor. Sıklıkla sorulan bu tarz sorularda, “Kişileştirme, Örnekleme, Karşılaştırma, Tartışma, Öznel anlatım” gibi seçenekler verilir.
2. Anlatım Biçimleri ve Dikkat Edilecek Noktalar
Türkçe ve edebiyat sorularında anlatım biçimleri (ya da düşünceyi geliştirme yolları) şu şekilde özetlenebilir:
- Örnekleme: Bir konuyu açıklamak veya somutlaştırmak için örnek vermek.
- Karşılaştırma: İki ya da daha fazla kavram/kişi/olay/eser arasında benzerlik veya farklılıkları vurgulamak amacıyla kıyas yapmak.
- Tartışma: İki zıt bakış açısını sunmak, zıt görüşleri çarpıştırmak, savunma ve çürütme teknikleriyle konuya yaklaşmak.
- Kişileştirme (Teşhis): İnsan dışı varlıkları insana ait duygu, düşünce veya özelliklerle anlatmak.
- Öznel Anlatım: Kişisel duygu, düşünce ve değerlendirmeleri yansıtan, nesnel kanıtlara dayanmayan ifadeler kullanmak.
Soruda bunlardan hangisinin bulunmadığı sorulduğundan, metnin içeriğini titizlikle inceleyip bu tekniklerden hangisine rastlanmadığı belirlenir.
3. Metinde Bulunan Anlatım Biçimlerini İnceleme
Sorudan anlaşıldığı kadarıyla söz konusu paragraf:
- Halit Ziya’nın bazı romanlarının konularına örnek olarak “Mai ve Siyah” ve “Kırık Hayatlar”ı sunuyor.
- Bu eserlerin kimi özelliklerinden ve karakterlerinden söz ederek, örnekleme yoluyla düşünceyi somutlaştırıyor.
- “Mai ve Siyah”ın Ahmed Cemil karakteriyle “Kırık Hayatlar”ın karakterleri arasında eser üzerinden benzerlikler/farklılıklar ima edip orada küçük de olsa bir karşılaştırma hissi veriyor.
- Resmi kurumların (örn. Maarif Nezareti) kitabı “aykırı” bulması gibi ifadeler, yazarın veya resmi mercilerin öznel görüşünü barındırabiliyor.
Bunları sırasıyla ele alalım:
3.1. Örnekleme
Paragrafta Halit Ziya Uşaklıgil’in farklı romanlarından bahsederek (örneğin “Mai ve Siyah”, “Kırık Hayatlar”) yazarın anlatım biçiminin örneklerle desteklendiği açıktır. Bu nedenle metinde örnekleme olduğundan emin olabiliriz.
3.2. Öznel Anlatım
Parçada, “bu eserlerin aykırı bulunduğu” veya “platonik aşkın var olduğunu,” “yazarın, karakterlerin sesine yer verdiği” gibi ifadeler, kısmen yorum veya değerlendirme niteliği taşıyabilir. Bunlar nesnel bir veri olmaktan çok, yazarın ya da farklı kişilerin görüşlerini içerebilir. Dolayısıyla metinde öznel anlatım örneklerinin de yer alması mümkündür.
3.3. Karşılaştırma
Özellikle “Mai ve Siyah” ile “Kırık Hayatlar”dan söz edilirken, iki eserin konuları veya karakterleri üzerinde benzerlik-farklılık anlatımları geçebilir. Her ne kadar çok belirgin bir “bu daha iyi, diğeri farklı” biçiminde yapılmasa da iki eser yan yana getirilerek anlatılıyorsa karşılaştırma ögesi zımnen de olsa bulunmaktadır.
3.4. Tartışma
Tartışmacı anlatım, genellikle bir teze karşı antitez sunmayı, savunma-çürütme yapmayı gerektirir. Metinde eserlerin aykırı bulunması, eleştirilmesi gibi ifadeler olsa da metin, “yazarın iddialarını reddetme, başka bir görüşü savunma” biçiminde iki karşı kutbu tam olarak işlemiyor olabilir. Buna rağmen “resmi kurum” görüşü ile “yazarın eseri” arasında bir zıtlık sezildiği için kısmi bir tartışma havası da sezinlenebilir. Dolayısıyla metnin, en azından “bu eser uygun değil” — “fakat yazar böyle düşünüyor” gibi karşıt görüşleri aktarması, tartışma izlenimi yaratabilir.
4. Metinde Bulunmayan Anlatım Biçimi: Kişileştirme
En kolay saptanan yokluk, “kişileştirme” (teşhis) unsurudur. Kişileştirme için hayvanlara, bitkilere veya cansız varlıklara insana özgü duygu ve davranışlar yüklenmelidir (örneğin “Yapraklar hüzünle ağladı,” “Rüzgâr öfkeli bağırıyordu” vb.). Metin incelendiğinde:
- Eserlere, karakterlere veya olay örgüsüne dair bilgi verilir,
- Bir cismin veya doğa olayının insana özgü bir duygu ya da eylemle anlatıldığına dair herhangi bir örnek bulunmaz.
Dolayısıyla parçada kişileştirme sanatına rastlanmadığı için doğru cevap “Kişileştirme”dir.
5. Çözüm Aşamaları
-
Metni Dikkatlice Okuma
- Hangi eserlerden bahsediliyor?
- Yazar hangi yöntemlerle fikirlerini sunuyor?
-
Anlatım Biçimlerini Tanıma
- Metinde örnekler mi veriliyor? (Örnekleme)
- İki şey karşılaştırılıyor mu? (Karşılaştırma)
- Öznel mi, nesnel mi anlatım var? (Öznel/Nesnel)
- Bir görüşü çürütme, savunma veya karşıt görüşleri çatıştırma var mı? (Tartışma)
- İnsan dışı varlıklara insani özellikler veren cümleler var mı? (Kişileştirme)
-
Seçenekleri Eleme
- “Örnekleme”, “Karşılaştırma”, “Öznelik” ve “Tartışma” metinden izlenebiliyor.
- “Kişileştirme”ye dair bir ipucu yok.
-
Sonucu Belirleme
- Metinde kişileştirme örneği bulunmadığı için “Kişileştirme” cevaptır.
6. Özet Tablo
| Anlatım Biçimi | Tanımı | Parçada Var mı? |
|---|---|---|
| Örnekleme | Konuyu somutlaştırmak için örnek(ler) verme | Evet |
| Karşılaştırma | İki veya daha fazla öğe arasında benzerlik/farklılık belirtmek | Evet (kısmen) |
| Öznel Anlatım | Yorum, değer yargısı veya duygu içeren ifadeler | Evet |
| Tartışma (Tartışmacı) | İki veya daha çok görüşü çatıştırma, savunma-çürütme yapma | Kısmen/Evet |
| Kişileştirme (Teşhis) | İnsan dışı varlıkları insani niteliklerle anlatma | Hayır |
7. Kısa Özet ve Sonuç
Halit Ziya Uşaklıgil’in eserlerini konu alan bu parça, Mai ve Siyah, Kırık Hayatlar gibi romanlara değinerek örneklerle zenginleşiyor. Eserlerin resmi kurumlarla yaşadığı gerilim, bir ölçüde tartışmacı bir ortam ve öznel değerlendirmeler izlenimi veriyor. Aynı zamanda metinde eserlerin birbiriyle ilgili yönleri de geçirildiği için belli belirsiz bir karşılaştırma hissi var. Ancak kişileştirme (teşhis) sanatına dair herhangi bir örnek veya ipucu yoktur. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı “Kişileştirme” (A) seçeneğidir.