Bingölçobanlarında gerçeklesen ses olayları hangileri ve şiirin söyleyişine nasıl bir katkı sağlar
Bingöl Çobanlarında gerçekleşen ses olayları hangileri?
Answer:
“Bingöl Çobanları,” Mehmet Akif Ersoy’un güzel bir manisidir ve bu eserde kullanılan Türkçe dil kuralları çerçevesinde pek çok ses olayı bulunmaktadır. İşte bazı örnekler:
1. Ünlü Daralması:
- Fiil kök ve gövdelerine “-yor” ekinin getirilmesiyle oluşur. Örneğin: “görüyorum” kelimesinde “gör-” kökü “-yor” eki ile birleşirken “ö” harfi “ü” olarak daralır.
2. Ses Türemesi:
- Özellikle arka arkaya kullanılan bazı eklerde, ünlü veya ünsüz harf eklenmesi ile olur. Örneğin, “-da” ve “-den” gibi eklerin birleşip “-dan” olması gibi.
3. Ünlü Aşınması:
- Özellikle birleşik kelimelerde, bazı harflerin düşmesi ile olur. Örneğin, “kahve altı” ifadesinin “kahvaltı” haline gelmesi.
4. Ünsüz Yumuşaması:
- Sert ünsüzlerin yumuşaması. Kelimenin sonundaki sert ünsüz, yumuşak bir ünsüzle değişebilir. Mesela “kitap” kelimesi “-ı” eki alarak “kitabı” olur.
5. Ünlü Düşmesi:
- Genellikle kelime birleşimlerinde ya da çekim ekleri alındığında ilk kelimenin sonundaki ünlünün düşmesi durumudur. Örneğin: “ne” ve “zaman” kelimelerinin birleşimi “ne zaman” yerine “necem” halini alabilir.
Summary: “Bingöl Çobanları” eserinde ünlü daralması, ses türemesi, ünlü aşınması, ünsüz yumuşaması gibi pek çok ses olayını görmek mümkündür. Bu ses olayları Türkçenin zengin yapısını ve şiirdeki dil kullanımını gösterir.