Aşağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?
Sorunun çözümü:
İsim fiil Nedir?
İsim fiiller, fiillere “-mek, -mak, -me, -ma, -iş, -uş” gibi eklerin getirilmesiyle oluşturulur. Bu ekler fiili isimleştirir, yani bir nesne veya kavram haline getirir. İsim fiil örneği: “Gitmek”, “Okumak”, “Sevinmek”.
Şıkların incelenmesi:
A) Yolunu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice
- Bu dizelerde isim fiil yoktur. “Beklerken” ve “kaçıyorum” kelimeleri fiildir ancak isim fiil ekleri değildir.
B) Kalbimde senin için yok kimim
Bence sen de şimdi herkes gibisin
- Bu dizelerde isim fiil bulunmamaktadır. “Yok” ve “gibisin” kelimeleri isim veya ek fiil yapısındayken herhangi bir isim fiil eki taşımaz.
C) Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.
- Bu dizelerde “olmak”, “ölmek” kelimeleri isim fiildir.
- “-mek” eki, bu fiilleri isim fiil haline dönüştürmüştür.
- Doğru cevap: C şıkkı
D) Gemiler gider aynı ufuklara gemiler gider
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.
- Bu dizelerde isim fiil yoktur. Kullanılan kelimeler fiil ve sıfat yapısındadır.
Sonuç:
Doğru cevap C şıkkıdır, çünkü “olmak” ve “ölmek” kelimelerinde isim fiil eki (-mek/-mak) bulunuyor.
Aşağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?
Cevap:
İsim Fiil (Mastar) Nedir?
İsim fiil, fiil kök veya gövdelerine “-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek” ekleri getirilerek oluşturulan ve isimleşmiş fiil türüdür. Fiil anlamı taşır ama cümlede isim görevindedir.
Şıklar Üzerinde İnceleme:
A)
Yolunu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice
- Bu mısralarda “beklerken” (zarf-fiil) ve “kaçıyorum” (çekimli fiil) vardır. İsim fiil yoktur.
B)
Kalbimde senin için yok kinim
Bence sen de şimdi herkes gibisin
- Bu dizelerde isim fiil bulunmamaktadır.
C)
Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.
- “Olmak” ve “ölmek” sözcükleri, “-mak” ekiyle yapılmış mastarlardır. Yani bunlar birer isim fiildir.
- Cümlede isim göreviyle kullanılmışlardır: Tahir olmak, Zühre olmak, ölmek
D)
Gemiler gider aynı ufuklara gemiler gider
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.
- Bu dizelerde de isim fiil bulunmamaktadır.
Doğru Cevap: C Şıkkı
Açıklama:
C şıkkındaki “olmak” ve “ölmek” sözcükleri isim fiil (mastar) ekleriyle oluşturulmuştur ve cümlede bir nesne veya kavram olarak kullanılmışlardır.
Kısa Tablo:
| Şık | İsim Fiil Var mı? | Örnek |
|---|---|---|
| A | Hayır | - |
| B | Hayır | - |
| C | Evet | olmak, ölmek |
| D | Hayır | - |
Sonuç:
C) Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.
Bu dizelerde isim fiil vardır.
Aşağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?
Answer:
C şıkkındaki “Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da / Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.” dizelerinde “olmak” ve “ölmek” sözcükleri -mak / -mek eki alarak isim fiil (mastarlık) görevi üstlenmişlerdir. Bu ekler, fiilin somut bir eylemden ziyade adlaşmış biçimde kullanılmasını sağlayarak onu “isim fiil” yapar. Dolayısıyla doğru cevap (C) seçeneğidir.
İsim Fiil (Mastar) Nedir?
Türkçede -mak, -mek, -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş gibi ekleri alarak oluşturulan ve fiilin adlaşmış biçimi olarak kullanılan sözcüklere isim fiil (mastar) denir. Bu sözcükler cümlede:
- Bir eylemi ya da durumu isim olarak ifade ederler (örnek: “Yürümek sağlıklıdır.”).
- Çekim eki alarak veya tamlama içinde yer alarak kullanıldıklarında, fiil anlamını kaybedip isim görevinde bulunurlar.
Aşağıdaki mısraların hangisinde isim fiil vardır?
Cevap:
İçindekiler
1. İsim Fiil (Mastar) Nedir?
İsim fiil (mastar), fiil kök veya gövdelerine “-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek” eklerinden biri getirilerek yapılan ve cümlede isim gibi kullanılan kelimelerdir.
- Örnekler:
- gelmek
- görme
- düşünüş
- geliş
İpucu: Eğer kelime eylem (fiil) kökünden türemiş ve cümlede nesne, özne veya dolaylı tümleç olarak kullanılmışsa isim fiildir.
2. Şıkların Analizi
**A) Yolu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice**
- İsim fiil kullanılmış mı?
- “Beklerken” → Fiilimsidir, ancak zarf-fiildir (“-ken” eki zarf-fiil ekidir).
- “Kaçıyorum” → Fiildir.
- İSİM FİİL YOK.
**B) Kalbimde senin için yok kinim
Bence sen de şimdi herkes gibisin**
- İsim fiil kullanılmış mı?
- “Kinim”, “herkes gibisin” → İsim ve isim soylu kelimeler var.
- Fiilimsi yok.
- İSİM FİİL YOK.
**C) Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.**
- İsim fiil kullanılmış mı?
- “Olmak” ve “ölmek” kelimeleri var.
- “Olmak”, “ölmek” → -mak/-mek ekiyle oluşturulmuş ve cümlede isim gibi kullanılmıştır.
- Örneğin:
- “Tahir olmak da ayıp değil…”
- “Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.”
- Örneğin:
- Bu iki sözcük kesinlikle isim fiildir. Çünkü hem “-mak/-mek” ekini almışlar hem de cümlede isim görevinde kullanılmışlardır.
İsim Fiil Kullanılan Şık : C
**D) Gemiler gider aynı ufuklara gemiler gider
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.**
- İsim fiil kullanılmış mı?
- “Gider”, “doldurmaz”, “keder” → Fiil ve isim.
- Fiilimsi yok.
- İSİM FİİL YOK.
3. Sonuç ve Özet Tablo
| Şık | Mısra | İsim Fiil Var mı? | Açıklama |
|---|---|---|---|
| A | Yolu beklerken… / Kaçıyorum bugün senden… |  Hayır |
“Beklerken” zarf-fiil, isim fiil yok. |
| B | Kalbimde senin için yok kinim… | Hayır |
İsim ve isim benzeri kelimeler var, fiilimsi yok. |
| C | Tahir olmak da ayıp değil… Hatta sevda yüzünden… |  Evet |
“Olmak”, “ölmek” isim fiildir. -mak/-mek ismini alıp isim olarak kullanılmıştır. |
| D | Gemiler gider aynı ufuklara… | Hayır |
“Gider” fiil, “doldurmaz” fiil, isim fiil yok. |
4. Kısa Özet
İsim fiil, fiilleri isimleştiren ve cümlede isim görevinde kullanılan “-mak, -mek, -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş” ekleriyle yapılan kelimelerdir.
Bu tanıma uygun olarak C şıkkındaki “olmak” ve “ölmek” kelimeleri birer isim fiildir.